Στην προσπάθειά μας να κρατήσουμε τις ρίζες μας έχοντας ήδη ανοίξει τα φτερά μας, στρεφόμαστε στη γλώσσα. Το να μεγαλώνεις δίγλωσσα παιδιά ήταν και είναι μια συνεχής πρόκληση.
Είναι όμως κι ένα όμορφο ταξίδι, μια περιπέτεια του μυαλού και των ευκαιριών που δίνονται για τη διαμόρφωση της σκέψης και του εγώ. Η επιλογή πια του να μεγαλώνει κάποιος δίγλωσσα ή και τρίγλωσσα παιδιά αρχίζει να απομακρύνεται από τις αμφιβολίες περί προβλημάτων που ακολουθούν αυτό το δώρο.
Τα πρώτα μεταναστευτικά κύματα από την Ελλάδα προς την Αμερική και την Αυστραλία, πολλές φορές στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τα παιδιά τους τον τίτλο του «ξένου», περιόριζαν την χρήση της γλώσσας τους μέσα στο σπίτι. Σε μαθήματα Ελληνικών ενηλίκων πια έχουν ακουστεί ιστορίες όπως αυτή του Νικ : « Όταν πήγα σχολείο, δεν καταλάβαινα τι μίλαγαν. Έκλαιγα και δεν ήθελα να ξαναπάω. Είπα στη μάνα μου ότι η δασκάλα είναι μάλλον χαζή γιατί δεν ξέρει να μιλάει. Όταν το άκουσε έπαψαν να μιλάνε Ελληνικά στο σπίτι εκτός από τις μέρες που είχαμε γιορτές κι είχαμε στο σπίτι άλλους Έλληνες που έρχονταν για επίσκεψη. Άρχισαν να μας ξαναμιλάνε Ελληνικά όταν ήταν σίγουροι ότι είχαμε πια το γλωσσικό επίπεδο και την προφορά που νόμιζαν ότι ήταν επαρκής για να μην είμαστε «ξένοι». Όμως μέχρι τότε είχαμε χάσει ήδη πολλά από την heritage language (γλώσσα πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου)». Στις μέρες μας, ακόμα κι αν αυτή η αντίδραση των γονιών δεν υπάρχει, σίγουρα δεν έχουν εκλείψει κάποιοι μύθοι που φρενάρουν τη διγλωσσία/πολυγλωσσία μέσα στο σπίτι.
Μερικοί από τους μύθους αυτούς είναι ότι τα παιδιά καθυστερούν να αναπτύξουν το λόγο τους όταν βρίσκονται σε περιβάλλον με πάνω από μία γλώσσα ή ότι προκαλείται διαταραχή του λόγου. Eπίσης, πολλοί θεωρούν ότι οι δύο ή περισσότερες γλώσσες «μπερδεύουν» τα παιδιά κι έτσι δεν έχουν καλές σχολικές επιδόσεις καθώς θεωρείται ότι κάποιος για να είναι δίγλωσσος θα πρέπει να μιλάει άπταιστα και τις δύο γλώσσες.
Παρόλο που πολλές επιστημονικές έρευνες έχουν γραφτεί για να αποδείξουν ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει, όχι μόνο οι γονείς αλλά και το εκπαιδευτικό προσωπικό συνεχίζει να υποστηρίζει τέτοιου είδους παρανοήσεις.
Το ερώτημα λοιπόν είναι πώς ο εκπαιδευτικός που δουλεύει με δίγλωσσα παιδιά μπορεί να λειτουργήσει και να τα προσεγγίσει ώστε να δημιουργήσει ένα θετικό περιβάλλον που θα προάγει το πλούσιο ρεπερτόριο της τάξης. Οι στρατηγικές είναι πολλές. Η πραγματικότητα δεν είναι εύκολη και τα ευχολόγια ή οι συστάσεις και ο διδακτισμός δεν έχουν αποτέλεσμα πια στην εκπαιδευτική πράξη. Το μοίρασμα όμως μιας γλώσσας μέσα από απλές λέξεις ή εκφράσεις, το storytelling σε δύο γλώσσες (dual language books), τα πρότζεκτ πάνω σε άλλες γλώσσες είναι μια καθημερινή εκπαιδευτική ενθάρρυνση. Δεν επιβαρύνει διδακτικά τα παιδιά αλλά αντιθέτως τα κάνει να βιώνουν δημιουργικά τις γλωσσικές ποικιλίες οι οποίες τους διαμορφώνουν μια κοινωνική συνοχή όχι μόνο στην τάξη αλλά και στον πραγματικό κόσμο.
Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι στην σημερινή παγκοσμιοποίηση η γλώσσα ή οι γλώσσες που μιλούν τα παιδιά στο σπίτι και έξω από αυτό είναι μέρος της ταυτότητάς τους κι έχουν σχέση με την προσωπική τους ανάπτυξη. Η πολυγλωσσία είναι γεγονός. Οι μέρες του γλωσσικού άγχους είναι καλύτερα να ξεπεραστούν με υποστήριξη, ενθάρρυνση και αποδοχή ως μιας κοινωνικο-συναισθηματικής εξέλιξης της εκπαίδευσης που βοηθά στην αυτοεκτίμηση και στη συναισθηματική ανθεκτικότητα.
Οι γονείς σε συνεργασία με τους δασκάλους είναι αυτοί που βάζουν τα θεμέλια ενός θετικού και δημιουργικού πολυγλωσσικού περιβάλλοντος.
photo https://pixabay.com/el/
