Γράφει η Jeni Contarini Kokkali, συγγραφέας
Ο σύγχρονος συγγραφέας, ο λογοτέχνης παλιάς κοπής
Ένοιωσα απλά το δέος που σε κυριεύει όταν ζεις από κοντά την απλότητα, την ευγένεια, την απόλυτα σωστή συμπεριφορά, το ανοιχτό πνεύμα, την απίστευτα πολυσχιδή προσωπικότητα ενός αξιολογότατου και καταξιωμένου λογοτέχνη – συγγραφέα.
Να πως η λογοτεχνία ενώνει τους ανθρώπους.
Μια γνωριμία δια ζώσης μου απέδειξε για άλλη μια φορά, πως μέσα στο υποσυνείδητο μας φωλιάζουν σκέψεις και επιθυμίες που όταν βρουν την κατάλληλη ευκαιρία εμφανίζονται ξαφνικά και συνδυαζόμενες με ένα τυχαίο γεγονός, μας δίνεται η εντύπωση είτε αυτό που συμβαίνει το έχουμε ξαναζήσει, είτε απλώς κλείνει με την εμφάνιση τους το παζλ της ζωής μας.
Από μικρή είχα την τύχη να “συγκατοικώ” με ανθρώπους που αγαπούσαν τα ταξίδια και τις κάθε είδους φιλοσοφικές αναζητήσεις. Ζώντας λοιπόν μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον γνώρισα από πολύ μικρή, ανθρώπους και πόλεις με ιστορική αξία, όπως και την Αλεξάνδρεια, την Αλεξάνδρεια των Φιλοσόφων, την Αλεξάνδρεια των ποιητών και συγγραφέων και ταυτόχρονα αυτή η “συγκατοίκηση “μου έδωσε την δυνατότητα με η χωρίς την θέληση μου πολλά πράγματα να έχουν μπολιάσει την σκέψη μου και τις συνήθειες μου.
Τα αρχαία κείμενα, η αρχαία φιλοσοφία με έχουν φέρει άπειρες φορές σε συνάντηση με ανθρώπους που άφησαν το στίγμα τους στον πολιτισμό. Την Υπατία, την Αλεξανδρινή φιλόσοφο, την γυναίκα που κυνηγήθηκε ως μάγισσα την είχα “γνωρίσει” από παλιά. Δεν πίστευα όμως πως, κάποια στιγμή, ένα βιβλίο θα με έφερνε κοντά στον Έλληνα συγγραφέα που επιμελώς καταπιάστηκε με την Αλεξανδρινή φιλόσοφο, δημιουργώντας για αυτήν την γυναίκα, ένα έξοχο μυθιστόρημα που όχι μόνον έγινε bestseller, αλλά παρουσιάστηκε και στην Αίγυπτο, στην Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρεια από Έλληνες και ξένους λόγιους, κι από ίδιο τον συγγραφέα.
Ακολουθώντας τα βήματα της Υπατίας διάβασα και το βιβλίο της Ξανθίππης Μπαλλή, «Η φιλοσοφία μέσα από τη λογοτεχνία» και παραθέτω γενικότερα της απόψεις μου γι αυτή την σπουδαία προσωπικότητα της φιλοσόφου Υπατίας.
Το μυθιστόρημα Υπατία, είναι μία πετυχημένη τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής, με επίκεντρο μία αξιόλογη γυναίκα που πλήρωσε με τη ζωή της τις αρετές του φίλου της καθώς βρέθηκε στο μεταίχμιο της ιστορίας από το λυκόφως του νεοπλατωνισμού στους πρώτους σκοτεινούς αιώνες του χριστιανισμού. Ερευνητική αυτή εργασία του Δημήτρη Βαρβαρήγου, χωρίζεται σε τρία μέρη. Κάθε μέρος αποτελείται από δύο κεφάλαια. Στο πρώτο μέρος επιγράφεται, η Υπατία και η εποχή της και στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου μέρους που έχει τον τίτλο: «Η Υπατία στην ιστορία και στη λογοτεχνία», γίνεται μία ανασκόπηση των ιστορικών γεγονότων της εποχής της Υπατίας αναφέρονται σημαντικά ιστορικά σημεία από τη ζωή και το έργο της, ηρωίδας καθώς και ο τραγικός θάνατος της από φανατισμένους χριστιανούς τους λεγόμενους παραβολάνους.
Το μυθιστόρημα Υπατία εκτός από ιστορικό θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε βάσει όλων των παραπάνω στοιχείων και ρεαλιστικό. Διότι βασιζόμενο σε πραγματικά γεγονότα αντλεί το υλικό του από τις διαπροσωπικές σχέσεις και συγκρούσεις της Υπατίας με τον περιβάλλοντα κόσμο, αυτές οι συγκρούσεις οι αντιθέσεις τα πάθη και οι έχθρες, προσδίδουν στο μυθιστόρημα ένα δραματικό χαρακτήρα, παράλληλα όμως στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα, μας οδηγεί και σε μία προσεκτικότερη προσέγγιση του ανθρώπινου ψυχισμού, χωρίς βέβαια να είναι δυνατόν πάντα να αποδοθεί απόλυτα και πίστα η συναισθηματική κατάσταση των ηρώων. Στην περίπτωση του μυθιστορήματος, Υπατία, καθώς προχωρεί η αφήγηση δεν αποτελεί πλέον μία απλή περιπέτεια, αλλά αυτή η περιπέτεια γίνεται διανοητική και ο κόσμος της σύγκρουσης αντιμετωπίζεται πλέον ως αντικείμενο στοχασμού. Αυτόν τον στοχασμό, ο Βαρβαρήγος, μας τον παρέχει μέσα από τον ρητορικό τρόπο του σοφίσματος, όπως για παράδειγμα στο κεφάλαιο που επιγράφεται: «Όλων των πραγμάτων μετρό είναι ο άνθρωπος» με το οποίο αποδίδει το περιεχόμενο και τη σημασία όλου του κεφαλαίου.
Η ρητορική αυτή τεχνική διακρίνεται για τη διδακτική και επινοητική σημασία της αλλά και για την καλλιτεχνική αξία της, η οποία αναδεικνύεται μέσα από την αισθητική του λόγου.
Στην περίπτωση αυτή διακρίνει ο αναγνώστης τον λεξιπλάστη συγγραφέα να αποδίδει μία πραγματικότητα μέσα από μία εικονική παράσταση και αισθητική πρόσληψη που αναδεικνύεται μέσα από το εξής χωρίο:.
«Δεν θα πρέπει να ξεχνάς Βαλέριε, πως όλων των πραγμάτων μετρό είναι ο άνθρωπος. Μέσα από αυτόν πρέπει να βρεθεί ο σωστός τρόπος για να φτάνει στη λύση των ζητημάτων. Και η λύση ενός ζητήματος χρειάζεται γνώση, για να φανερωθεί αλήθεια. Εγώ τις δικές μου αλήθειες τις βρήκα στην Ελληνική φιλοσοφία και θρησκεία. Αλήθειες που σκορπίζουν αρετές και έχουν αποδείξει, αιώνες τώρα, πως έχουν καταστήσει τον κόσμο τελειότερο».
Όπως φαίνεται από το απόσπασμα ο Βαρβαρήγος επιδιώκει το ρεαλισμό μέσα από μία αισθητική έκφραση, η οποία εξωτερικεύεται από τον πλατωνικό διάλογο, που υιοθετεί ο συγγραφέας αποβλέποντας ενδεχομένως την ενίσχυση των συναισθημάτων των αναγνωστών – αναγνωστριών την αισθητική απόλαυση τους, την αποκάλυψη του ψυχισμού των πρωταγωνιστών – πρωταγωνιστριών και φυσικά επιδιώκει την λειτουργικότερη επεξεργασία και εξέλιξη της δομής του μύθου. Με αυτή τη συλλογιστική ο Βαρβαρήγος φαίνεται ότι θέλει να επιτύχει την αισθητική αξία της λογοτεχνίας, στην οποία οραματίζεται σαν ένας μαθητευόμενος φιλόσοφος κοντά στην Αλεξανδρινή Υπατία, της οποίας τη σοφία και αρετή προμηθεύει με ένα γοητευτικό περίβλημα, έχοντας αρωγό την φαντασία
Ετούτο το βιβλίο «Υπατία», ήταν η αφορμή να συναντήσω τον συγγραφέα του.
Από την γνωριμία μου με αυτόν τον εξαιρετικό Άνθρωπο και λογοτέχνη και δημιουργό δεν ένοιωσα όμως καμιά έκπληξη. Ένοιωσα απλά το δέος που σε κυριεύει όταν ζεις από κοντά την απλότητα, την ευγένεια, την απόλυτα σωστή συμπεριφορά, το ανοιχτό πνεύμα, την απίστευτα πολυσχιδή προσωπικότητα ενός αξιολογότατου και καταξιωμένου λογοτέχνη -συγγραφέα.
Εξεπλάγην λοιπόν, ευχάριστα, το ομολογώ, όταν αντιμετώπισα έναν ευγενή καθόλου υπερόπτη άνθρωπο. Παρόλο που η πορεία του ως συγγραφέα, αλλά κι ως άνθρωπο γενικώς των γραμμάτων, κυρίως δε του πολιτισμού, θα μπορούσε να του “προσδώσει το δικαίωμα της αίσθησης της ανωτερότητας”. Εκείνος πάραυτα, είναι ένας απλός και συγκροτημένος κύριος. Έχοντας δε η ίδια προσωπική άποψη για την συμπεριφορά μερικών ” γνωστών” (συγ)γραφέων, μπορώ πια να καταλάβω τι είναι αυτό που τον κάνει να είναι ένας αγαπητός άνθρωπος.
Η απεριόριστη γνώση του, όχι μόνον σε ότι αφορά την “απόλυτη” γνώση της λογοτεχνίας, της ιστορίας, της κοινωνικής συμπεριφοράς, της πολιτικής, αλλά και η γνώση της ανθρώπινης ψυχής, που χρησιμοποιεί ΜΟΝΟΝ για να δημιουργήσει αλλά και να την παραδώσει σε όλους που την αναζητούν.
Θεωρώ επομένως πως είναι μεγάλη τιμή και χαρά να απευθύνω τον λόγο μου στον Έλληνα συγγραφέα μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, του ομίλου Ιστορικών Συγγραφέων, τον Πολιτιστικό εκπρόσωπο της Unesco λόγου, τεχνών κι επιστημών για την Πετρούπολη, τον συντάκτη της εφημερίδας “Μορφωτικός της Πετρούπολης”, δάσκαλο δημιουργικής γραφή στο Δήμο Πετρούπολης και όχι μόνον.
Το έργο αυτού του λογοτέχνη-συγγραφέα δεν είναι καθόλου εύκολο να το απαριθμήσω.
Στέκομαι απλώς δίπλα και ακολουθώ την πορεία του, διαβάζω κάθε τι που δημιουργεί και νοιώθω πολύ ευτυχής γιατί με θεωρεί φίλη του.
