Νέα νομοθετική πρόταση για τις κρίσιμες πρώτες ύλες και την μείωση της εξελισσόμενης εξάρτησης από την Κίνα παρουσίασε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν.
Η Κομισιόν έχει και στο παρελθόν δηλώσει ότι μελετά νέα νομοθετική πρόταση για να ενισχύσει την αυτονομία και την ανθεκτικότητα στον τομέα πρώτων υλών, πρώτη φορά όμως φαίνεται να προσεγγίζει το θέμα με συγκεκριμένα στοιχεία.
Στην δήλωσή της η πρόεδρος αναφέρει: «Πρέπει να αποφύγουμε να ξαναγίνουμε εξαρτημένοι, όπως κάναμε με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Θα προσδιορίσουμε στρατηγικά έργα σε όλο το μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού, από την εξόρυξη έως τη διύλιση, από τη μεταποίηση έως την ανακύκλωση. Και θα δημιουργήσουμε στρατηγικά αποθέματα εκεί όπου ο εφοδιασμός κινδυνεύει. Το λίθιο και οι σπάνιες γαίες σε λίγο θα είναι πιο σημαντικά από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο».
Στο μήνυμα αυτό δεν αναφέρεται συγκεκριμένα η Κίνα ως πηγή απόκτησης των πρώτων υλών, αλλά αυτό γίνεται σαφές όταν υπονοείται “μια χώρα που κυριαρχεί στην αγορά”. Πολλές από τις πρώτες ύλες που αναφέρονται ως κρίσιμες, εξορύσσονται στην Κίνα. Περίπου το 90% των μετάλλων σπάνιων γαιών εξορύσσεται από την Κίνα και αυτό κάνει την ΕΕ εξαρτημένη από την χώρα αυτή.
Καθώς αυτή την περίοδο συζητείται έντονα η μετάβαση προς την πράσινη και ψηφιακή εποχή, η ζήτηση για πρώτες ύλες θα αυξηθεί. Μάλιστα η Κομισιόν προβλέπει αύξηση κατά 500% έως το 2030.
Για τον λόγο αυτό η νέα νομοθετική πρόταση που μελετά η Κομισιόν, για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων και την εξασφάλιση της ανθεκτικότητας εφοδιασμού, θα καταρτιστεί με σκοπό την ενίσχυση των δυνατοτήτων παραγωγής ημιαγωγών για την ΕΕ: η Chips Act.
Αυτό με την σειρά του μπορεί να σημαίνει την απελευθέρωση κρατικών ενισχύσεων και επιδοτήσεων για να αυξηθούν οι επενδύσεις στον τομέα της εξόρυξης. Το κύριο καθεστώς επιδοτήσεων (Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος – IPCEI) φαίνεται να λαμβάνει αύξηση χρηματοδοτικής συμμετοχής και να δημιουργείται νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Κυριαρχίας.
Αναφορικά με την μείωση της εξάρτησης από την Κίνα και στον τομέα της διύλησης πρώτων υλών, μελέτη γίνεται για το λίθιο που είναι βασικό συστατικό των μπαταριών, επομένως απαραίτητο για την πράσινη μετάβαση. Το 9% του παγκόσμιου λιθίου εξορύσσεται στην Κίνα, αλλά το 60% εξευγενίζεται εκεί, πράγμα που σημαίνει ότι η ΕΕ είναι σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από αυτή την αγορά.
Ένα κανάλι στο οποίο προσβλέπει η Κομισιόν για την πορεία του εφοδιασμού είναι αυτό του εμπορίου με δημοκρατίες όπως η Χιλή, το Μεξικό, η Νέα Ζηλανδία, η Αυστραλία και η Ινδία, σκέψη που έλαβε ικανοποιητικά σχόλια.
