Το καινούριο βιβλίο της Μαίρης Μαγουλά με τίτλο «Όταν πάγωσε ο Βόσπορος» είναι το τέταρτο βιβλίο της από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και η βασική θεματική του έχει να κάνει με το σπάνιο φυσικό φαινόμενο να παγώνει ο Βόσπορος.
Είναι ένα ακόμη πετυχημένο βιβλίο με πλοκή και ανατροπές που κρατάει αμείωτο ενδιαφέρον όταν γνωρίσεις τους χαρακτήρες και τις προσωπικότητες των ηρώων και των ηρωίδων της. Μέσα στις σελίδες δημιουργούνται συναισθήματα ταύτισης για τους ανθρώπους που πρωταγωνιστούν στο μυθιστόρημα από τις εξαιρετικές αφηγήσεις και εικόνες από τις γλαφυρές περιγραφές για σημεία- μέρη της Κωνσταντινούπολης του εικοστού αιώνα, μα περισσότερο στα χρόνια 1929 και 1954 όπου το δριμύ ψύχος πάγωσε τον Βόσπορο. Το βιβλίο καθώς εξελίσσεται μέσα στην κεντρική θεματική του ενυπάρχουν πολλές διαφορετικές ιστορίες ανθρώπων, άσχετων μεταξύ τους και με τα δικά τους ξεχωριστά προσωπικά προβλήματα τους. Χαρακτήρες δημιουργημένοι με την επίφαση της πραγματικότητας που σε κρατούν κοντά τους μέχρι το τέλος.
Κωνσταντινούπολη 1954.
Ο Βόσπορος, ύστερα από είκοσι πέντε χρόνια, ζει και πάλι ένα σπάνιο φυσικό φαινόµενο. Η Μαύρη θάλασσα παγώνει όπως και το 1929, και τις βραδινές ώρες, κοµµάτια πάγου αρχίζουν να κατακλύζουν τα στενά του. Η ταχεία αµαξοστοιχία Simplon-Orient-Express, αναχωρεί για το Παρίσι. Κάποιοι από τους επιβάτες του είχαν βρεθεί και τότε στην ίδια αµαξοστοιχία, στη διαδροµή από το Παρίσι στην Κωνσταντινούπολη, παραµένοντας για µια εβδοµάδα εγκλωβισµένοι, από µια σφοδρή χιονοθύελλα, στη µέση του πουθενά. Τι τους συνδέει αλλά και τι τους χωρίζει; Τι στοιχειώνει και τι πλέκει τις ζωές τους;
Μέσα στις σελίδες του, ο χωροχρόνος αφυπνίζει σημαντικά ιστορικά γεγονότα που χαρίζουν την ομορφιά ενός ταξιδιού γεμάτο νοσταλγία καθώς η πόλη βρίσκεται στο μεταίχμιο μεγάλων αντιθέσεων, μεταξύ ανατολής και δύσης.
Κεντρικό σημείο όπου διαδραματίζονται είναι η ταχεία αμαξοστοιχία Simplon-Orient-Express, που αναχωρεί για το Παρίσι έχοντας στα βαγόνια της ανθρώπους από διαφορετικές φυλές ήθη και κουλτούρες πράγμα που σημαίνει πως στις σελίδες του το βιβλίο φανερώνεται ένας πλουραλισμός ιδεών και αντιδράσεων για όμοια ζητήματα κοινά στους ανθρώπους, που όμως τα διαχειρίζονται με υποκειμενικότητα.
Μέσα από τη ψυχική δύναμη των ηρώων της εμβαθύνει η συγγραφέας στα θέματα τους αναδεικνύοντας τους κοινωνικούς προβληματισμούς και τις ανθρώπινες κακοτυχίες τους. Με πολύ ευαισθησία φανερώνει τις σκοτεινές κορυφώσεις στον προσωπικό τους αγώνα να κερδίσουν αυτά που η φυσική ζωή τους παρέχει, το φως, την ελπίδα, την αγάπη, σε μια φυσιολογική στάση ζωής όπου θα κυριαρχεί η αξιοπρέπεια της προσωπικότητας.
Πολυπρόσωπο έργο αλλά καθώς το έχει αποδώσει με ξεχωριστή αναφορά στους ήρωες της, με αποτέλεσμα να μην ξεχνιούνται και να μην μπερδεύονται τα πρόσωπα και οι ιστορίες τους. Η συγγραφέας συμμετέχει στις ιστορίες τις οποίες αφηγείται ως παρατηρήτρια και αυτόπτης μάρτυρας ακολουθώντας τους ήρωες της στις πολλαπλές διαστάσεις της ζωής τους. Εντυπωσιακά δομημένοι, δημιουργούν άμεσες εντυπώσεις ανάμεσα σε κοινωνικές αντιλήψεις, φιλίες και προδοσίες όπου όλα αυτά συνεπάγονται σε οδυνηρές εμπειρίες.
Δεμένες ιστορίες των χαρακτήρων πλαισιώνουν πολλές μορφικές απεικονίσεις αποδεικνύοντας πως όλη η ζωή είναι ένας σιωπηρός διάλογος μεταξύ των ανθρώπων που προσπαθούν να γνωρίσουν ο ένας τον άλλον, ακόμη και τον ίδιο τον εαυτό τους.
Να αντέξουν, να αποδεχτούν ή να απορρίψουν τις πράξεις τους.
Διαβάζοντας το βιβλίο πέρα από τις όμορφες αφηγήσεις και διαφορετικές πλοκές από τις ζωές των ηρώων, σε μια περισσότερο βαθιά αναζήτηση, ανακαλύπτεις πως ο βασικός άξονας των χαρακτήρων είναι είτε λίγο είτε πολύ, ο σεβασμός προς την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Είναι φυσικό όταν ανατραπεί να νιώθουνε μόνοι και εγκαταλειμμένοι. Γιατί από αυτή την οπτική, ο άνθρωπος δεν υπάρχει. Ίσως να φανεί εύλογη διαπίστωση, αλλά έχουνε φτάσει σε ένα σημείο που πρέπει να παλέψουνε με τον ίδιο τον εαυτό τους για να υιοθετήσουνε μία συμπεριφορά που να δίνει προτεραιότητα στον άνθρωπο.
Είναι κάτι που κατά διαβολικό τρόπο ξεχνιέται εύκολα στις σχέσεις και η τύχη παίζει σημαντικό ρόλο στο πρόβλημα, ότι πρώτα είναι ο εαυτός και μετά οι κανόνες άγραφοι ή γραμμένοι, γιατί τότε είναι καταδικασμένοι σε ψυχικό αφανισμό. Όπως έδειξε η σκληρή μοίρα το πρόσωπο της στα για τα δυο κορίτσια, που εγκαταλείπονται από τις μητέρες τους αφήνοντας το πεπρωμένο να τα οδηγήσει.
1929-1954. Με φόντο τον μαγευτικό Βόσπορο, σημείο αναφοράς του βιβλίου αλλά και συνδετικό κρίκο όλων των ηρώων της ιστορίας, πλούσιων και φτωχών, Ρωµιών, Αρµένιων, Εβραίων, Τούρκων, Λεβαντίνων αλλά και ξένων, περιδιαβαίνουμε στους δρόμους της ξεχωριστής αυτής πολιτείας, µε την απαράμιλλη μοναδική ομορφιά, παρακολουθώντας τις ζωές τους στην πλεύση του χρόνου, σε µια πορεία που εξελίσσεται πάνω στο ιστορικό υπόβαθρο της εποχής. Ανάµεσά τους και δυο βρέφη, δυο κορίτσια, που εγκαταλείπονται από τους γονείς τους, την ίδια παγωμένη μέρα του 1929 στα σκαλάκια της Αγίας Τριάδας του Σταυροδροµίου. Ποια θα είναι η μοίρα τους, ποιες οι επιλογές τους και σε τι δρόμο θα τα οδηγήσουν;
Ιστορίες όπου οι πρωταγωνιστές κοιτάζουν τη ζωή κατάματα όπως κατάματα την κοιτάζει η συγγραφέας και μπορεί να στήνει τις ιστορίες της με την επίφαση μια πραγματικότητας που μαγεύει με τις πολυποίκιλες περιγραφές της. Το βιβλίο πέρα από την αφηγηματική λογοτεχνικότητα του θα το χαρακτήριζα βιβλίο χαρακτήρων, καθώς οι ήρωες του πασχίζουν να κατακτήσουν τις αλήθειες της ζωής, όσο αντίστοιχα πασχίζουν και οι άνθρωποι στην πραγματικότητα.
Η συγγραφέας με έντεχνο τρόπο ξεδιπλώνει τις ζωές και όλο τον ψυχισμό που κυοφορείται στους ήρωες και τις ηρωίδες της, που ζουν έντονα την κάθε στιγμή, που αγαπούν, ερωτεύονται, πασχίζουν και νοιάζονται για τις ζωές τους, για τα αγαπημένα τους πρόσωπα και παλεύουν για όλες τις πολύτιμες σχέσεις τους.
Ένα δυνατό βιβλίο που σου χαρίζει πολλές διαφορετικές αισθήσεις. Η συνεχής εσωτερική τους ανησυχία και δράση μαζί με τις ανατροπές καθορίζουν την πλοκή των προσωπικών ιστοριών τους κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον για την επόμενη στιγμή τους.
Η γραφή πλούσια, μεστή, δυνατή, δίχως η συγγραφέας να αφήνει κάτι στη τύχη. Μα πιο πολύ σημαντικό είναι πως δεν ασχολείται μόνο με το επιφανειακό και απλό θέμα, αλλά ταυτόχρονα εμβαθύνει στο καίριο κεφάλαιο που είναι η ανθρώπινη ψυχή.
