Σε ηλικία 6 ετών ο Σαλβαντόρ Νταλί είχε αποφασίσει να γίνει μάγειρας, άλλαξε γνώμη στα 7 του έτη, καθώς η ιδέα να γίνει Ναπολέων του είχε φανεί καλύτερη
Στα επτά του ήταν που έκανε και την πρώτη του ζωγραφιά, μετά η πορεία του ήταν συνεχώς ανοδική. Μόλις έκλεισε τα δέκα ανακάλυψε τους ιμπρεσιονιστές, ενώ στα 14 τους ακαδημαϊκούς ζωγράφους. Σε ηλικία μόλις 15 ετών συμμετείχε σε συλλογική έκθεση του Δημοτικού Θεάτρου του Φιγκέρες. Στην πορεία πειραματίστηκε, οραματίστηκε, άνοιξε νέους δρόμους. Σήμερα ανήκει στην κατηγορία των πλέον αναγνωρισμένων και αναγνωρίσιμων καλλιτεχνών παγκοσμίως.
- Καλάθι με ψωμί, 1926. Basket of Bread, 1926. The Salvador Dali Museum, St Petersburg, Φλόριντα.
Στο ρεαλιστικό αυτό έργο, της πρώτης περιόδου του Νταλί, διαφαίνονται επιρροές από τις νεκρές φύσεις του Francisco de Zurbarán (1598-1664), Ισπανού ζωγράφου του Μπαρόκ, από τον οποίο έχει μελετήσει την τεχνική της ανάδειξης των διαφορετικών υλικών στον καμβά. Το καλάθι ξεχωρίζει εμφανώς με κάθε λεπτομέρεια από το ελκυστικό φρεσκοκομμένο ψωμί που σχεδόν μυρίζουμε, ενώ το λινό τραπεζομάντηλο με τις πτυχώσεις είναι εξίσου ρεαλιστικό. Ο φωτισμός προέρχεται από τα ίδια τα αντικείμενα. Ενδεχομένως να είναι μια πρώτη παραπομπή του καλλιτέχνη στον άρτο και το Μυστήριο της Μετάληψης.
- Ο Μέγας Αυνανιζόμενος, 1929. The Great Masturbator, 1929, Museo National Centro de Arte Reina Sofia, Μαδρίτη.
Σύμφωνα με τον ίδιο τον Νταλί πρόκειται για την αποτύπωση της προσωπικής του ετεροφυλικής σεξουαλικής ανησυχίας. Είναι μια σαρκαστική αυτοπροσωπογραφία – αυτοψυχανάλυση του Νταλί στην οποία παρουσιάζει το προφίλ του εμπνευσμένο από τα βράχια του Καντακές. Στο έργο εμφανίζονται οι φοβίες και οι ανομολόγητοι προβληματισμοί του: Η σχέση με τον αυταρχικό πατέρα-τύραννο, τα μυρμήγκια και η ακρίδα που δείχνουν απειλητικά.
- Η επιμονή της μνήμης, 1931. The Persistence of Memory, 1931, Museum of Modern Art, Νέα Υόρκη.
Στον πίνακα το τοπίο της γενέτειράς του φαντάζει ψυχρό και έρημο με τον τρόπο αυτό εντείνει την ανησυχία του θεατή. Τα ρολόγια λιωμένα με λυρική κίνηση παραπέμπουν στην θεωρία της σχετικότητας του χώρου και του χρόνου ή όπως ο ίδιος χαρακτηριστικά έλεγε, αποτελούν το camembert του χρόνου και του χώρου. Με σκεπτικισμό απεικονίζει σουρεαλιστικά την κατάρρευση της ανθρώπινης αντίληψης για την υπάρχουσα κοσμική θεώρηση. Μέσα στον πίνακα φαίνεται να είναι και ο ίδιος θύμα του θανάσιμου εναγκαλισμού του χρόνου, πάνω στην συμβολική μορφή του, βλέπουμε ένα λιωμένο ρολόι να τον αγκαλιάζει. Τα μυρμήγκια παρόντα και σε αυτόν τον πίνακα έχουν γεμίσει την επιφάνεια ενός ρολογιού.
- Μαλακή κατασκευή με βρασμένα φασόλια: Προαίσθημα εμφυλίου πολέμου, 1936. Soft Construction with boiled Beans-Premonition of Civil War, 1936, Philadelphia Museum of Art.
Έργο ενδεχομένως προάγγελος του Ισπανικού Εμφυλίου. Για το έργο αυτό ο Νταλί ανέφερε γλαφυρά πως δημιούργησε ένα μεγάλου μεγέθους ανθρώπινο σώμα, ένα σύνολο τερατωδών σαρκωμάτων, πόδια και χέρια να μπήζονται το ένα μέσα στο άλλο σε ένα παραλήρημα αυτοστραγγαλισμού. Για φόντο σε αυτή την παράλογη αρχιτεκτονική της εξωφρενικής σάρκας, επέλεξε ένα γεωλογικό τοπίο που ανώφελα είχε γνωρίσει την Επανάσταση επί χιλιάδες χρόνια παγωμένο μέσα στην «κανονική πορεία του». Την μαλακή αυτή κατασκευή της ανθρώπινης μάζας την συνοδεύει με λίγα βρασμένα φασόλια γιατί όπως ο ίδιος ερμηνεύει, κανείς δεν θα μπορούσε να καταπιεί όλο αυτό το υποσυνείδητο κρέας χωρίς την παρουσία λίγων αλευρωμένων και μελαγχολικών φασολιών. Ομόλογο έργο του αποτέλεσε και ο «Κανιβαλισμός του Φθινοπώρου».
- Τηλέφωνο «Αστακός», 1936. [Lobster Telephone].
Το αφροδισιακό τηλέφωνο εκτέθηκε και στο Centre Georges Pompidou το 2002, μάλιστα πέρασαν να το δουν 900.000 επισκέπτες που σημαίνει 8.000 επισκέπτες κάθε ημέρα! Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Διεθνή Έκθεση του σουρεαλισμού το 1938. Είναι ένα από τα πιο γνωστά σουρεαλιστικά αντικείμενα που κατασκεύασε ο Νταλί σε τρείς εκδοχές. Είναι εμφανείς οι νύξεις και τα υπονοούμενα σε αυτό το έργο για την σχέση του φαγητού με την γενετήσια πράξη.
Μαράη Γεωργούση
Δρ. Ιστορικός Τέχνης
photo https://el.wikipedia.org/
