Μπορεί ηθοποιός να σημαίνει φως, αλλά συγγραφέας σημαίνει πολλά περισσότερα.
Και για να γίνεις συγγραφέας, είναι κάτι που είτε το έχεις από τα γεννοφάσκια σου, είτε το καλλιεργείς. Εξάλλου, μεγάλη η προσφορά των “γκουρού” του creative writing τελευταία.
Πάμε λοιπόν να ρίξουμε μια ματιά τι σημαίνει συγγραφέας, κι αν όντως το “έχεις”. Αυτά είναι μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά και χαρίσματα ενός συγγραφέα, ο οποίος νιώθει ότι το γράψιμο δεν είναι απλά μια επιλογή, αλλά σκοπός της ζωής του:
- Είναι φωτογράφος και ζωγράφος της ζωής: Όπως ένας φωτογράφος ή ζωγράφος, ο συγγραφέας θα δει σε μια εικόνα, ένα γεγονός, μια στιγμή ή ένα πρόσωπο, λεπτομέρειες που στον απλό κόσμο θα περάσουν απαρατήρητες. Ένα τόσο δα αντικείμενο, μια σκιά, ένας φωτισμός, ένας μορφασμός – οτιδήποτε μικρό αποτελεί μέρος μιας μεγαλύτερης εικόνας. Ενώ κοιτάζει το δάσος, δεν του ξεφεύγει καμία ιδιαιτερότητα στο κάθε ένα ξεχωριστό δέντρο, φύλλωμα ή ιδιομορφία στον κορμό, στο φωτισμό και τις σκιές του, στους ήχους και τ’ αρώματα του.
- Είναι και μουσικός: Η λογοτεχνία έχει πολλά κοινά με τη μουσική. Έχει οριζόντια και κάθετη ανάπτυξη, που σημαίνει πλοκή και ρυθμό. Έχει φόρμα, αρμονία, αλλά και ελεγχόμενες παραφωνίες σε μια δόση τόση όσο χρειάζεται να μην αποκοιμίσει τον αναγνώστη, αλλά και να μην τον στρεσάρει σε βαθμό που δεν θα θέλει να διαβάσει παρακάτω.
- Είναι καλός “τραπεζίτης”: Ο συγγραφέας ξέρει καλά να δανείζεται από τη ζωή. Δεν καταγράφει μόνο τις προσωπικές του εμπειρίες ή τα γεγονότα, αλλά συλλέγει όλες εκείνες τις λεπτομέρειες που θα τον βοηθήσουν να χτίσει κάποια στιγμή ένα αφήγημα. Τα μαζεύει σε μια μπάνκα, που μπορεί να είναι από το μυαλό του, αν έχει καλή μνήμη, ή ένα σημειωματάριο, ή ακόμα κι ένα κασετόφωνο. Είναι καλός ακροατής των άλλων και έχει μεγάλο βαθμό ενσυναίσθησης.
- Ξέρει να “σκανάρει” τους ανθρώπους: Κάθε μορφασμός, κάθε σύσπαση προσώπου ή σώματος, κάθε κίνηση ενός ανθρώπου είναι πηγή αυθόρμητης έμπνευσης για έναν συγγραφέα που μπορεί κάποια στιγμή να τα επιδώσει σε έναν ήρωα του. Καταγράφει τα συναισθήματα και τις σκέψεις που μπορεί να κρύβονται πίσω απ’ όλα αυτά, αλλά όχι μόνο. Γράφοντας, προσπαθεί να μαντέψει κι εκείνα τα συναισθήματα ή τις αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσουν στον άλλον, στη συγκεκριμένη περίπτωση, τον αναγνώστη.
- Είναι μάστερ της φαντασίας: Κατά κοινή ομολογία, ποτέ μια απόδοση ενός καλού μυθιστορήματος σε κάποια οθόνη δεν άγγιξε την ομορφιά, πληρότητα, ποιότητα ενός βιβλίου. Κι αυτό συμβαίνει γιατί, ενώ ο θεατής είναι παθητικός αποδέκτης των εικόνων και περιγραφών, ο αναγνώστης από την άλλη καλείται να ενεργοποιήσει τη δική του φαντασία. Έτσι ένας καλός συγγραφέας δεν θα σου δώσει ποτέ την ακριβή εικόνα, παρά θα παίξει με τις λέξεις για να την φτιάξεις εσύ. Ενώ στην ταινία βλέπεις κάτι “μεγάλο” σε αναλογία με ό,τι υπάρχει γύρω από αυτό, στον γραπτό λόγο τα συνώνυμα του “μεγάλος”, μπορεί να είναι τεράστιος, πελώριος, ογκώδης, ευμεγέθης, ευρύς κ.λπ κι εσύ στο μυαλό σου να ορίσεις το μέγεθος.
- Είναι ταξιδιώτης του χωροχρόνου: Ο συγγραφέας δεν χρειάζεται μια μηχανή του χρόνου για να ταξιδέψει, ούτε άλλο μεταφορικό μέσο. Του αρκεί η πένα, για να αλλάξει από τη μια στιγμή στην άλλη ώρα και σκηνικό, να πάει τόσο πίσω, όσο στην ημέρα της Γέννεσης, να πάει τόσο μπροστά όσο σε ένα μέλλον που κανείς ακόμα δεν γνωρίζει. Κι όλα αυτά, από τη μια στιγμή στην άλλη, αβίαστα κι απλά.
- Είναι καλός ψυχολόγος: Αλίμονο, αν ένας συγγραφέας εκεί που θέλει να βγάλει γέλιο, βγάζει δάκρυ. Αντί ελπίδα, να προκαλεί απόγνωση και.. πάει λέγοντας. Άρα πρέπει να ξέρει καλά τι συναισθήματα μπορούν να προκαλέσουν οι φράσεις, περιγραφές, διάλογοι – η κάθε λέξη του. Παράλληλα, πρέπει να έχει την ικανότητα να αποστασιοποιείται από το κείμενο του, σαν να μην είναι δικό του, και να το ελέγχει διαβάζοντάς το σαν κάποιος ξένος, μπαίνοντας στα παπούτσια του μελλοντικού αναγνώστη του.
- Είναι προσεκτικός με μηνύματα και συμπεράσματα: Κακά τα ψέματα, ακόμα κι ένα απλό στόρι ή παραμυθάκι, έχει κάποιο μήνυμα να περάσει, και άπειρους τρόπους για να ειπωθεί, ή μια αλήθεια. Ένας συγγραφέας πρέπει να είναι προσεκτικός με όλο αυτό, για να γίνει μεν κατανοητός, αλλά όχι με τέτοιο τρόπο που να υποτιμά τον αναγνώστη του, να τον κάνει να νιώθει είτε ηλίθιος, είτε ανίκανος να σκεφτεί ή να νιώσει από μόνος του.
- Είναι ένα μικρός Θεός: Αν ο ηθοποιός σημαίνει φως, τότε συγγραφέας σημαίνει Θεός. Γεννά ήρωες και ορίζει τις τύχες τους. Μπορεί να τους κάνει ευτυχισμένους, καταρρακωμένους, πλούσιους ή φτωχούς, γεμάτους αγάπη ή μίσος, να τους πεθάνει, να τους παντρέψει ή χωρίσει, να τους μεταφέρει όπου θέλει, να γκρεμίσει κάστρα, όνειρα και χώρες ολόκληρες, να κρύψει τον ήλιο και την ελπίδα, ή να μοιράσει τα πάντα απλόχερα. Η πένα, ή τη σήμερον το πληκτρολόγιο του, είναι η δύναμη του. Παρακολουθεί, γράφει και ξεγράφει χαρακτήρες και καταστάσεις, κρατώντας στα χέρια του τη μοίρα όλων τους, ανελέητα, χωρίς τη δική τους ελεύθερη βούληση. Η μόνη διαφορά με τον αληθινό Θεό, είναι ότι στο τέλος ο ίδιος θα κριθεί, δεν θα κρίνει. Πόσο άγγιξε τον αναγνώστη; Πόσο τον έκανε να θέλει να διαβάσει παρακάτω; Φτάνοντας στο τέλος του, ο αναγνώστης είπε, “OMG, αυτό ήταν ένα καλό βιβλίο, κρίμα που τέλειωσε!” ή το πέταξε νιώθοντας ότι έχασε χρόνο και χρήμα;
Το ‘χεις;
photo Pexels, https://pixabay.com
