Γιατί οι Ευρωπαίοι πολιτικοί επιμένουν να παρουσιάζουν τη Ρωσία ως άμεσο κίνδυνο για την Ευρώπη – ενώ ο Βλαντίμιρ Πούτιν, σε κάθε δημόσια εμφάνισή του, δηλώνει το αντίθετο;
Τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις ηγετών της Δύσης ότι η Ρωσία και προσωπικά ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποτελούν υπαρξιακή απειλή για την Ευρώπη. Δηλώσεις περί “ανάγκης προετοιμασίας για πόλεμο” ή “επικείμενης ρωσικής επίθεσης” έχουν ακουστεί από κυβερνήσεις της Πολωνίας, των Βαλτικών χωρών, ακόμα και της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Την ίδια στιγμή, σε κάθε συνέντευξή του ή ομιλία, ο Πούτιν απορρίπτει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο επίθεσης στη Δύση, υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία δεν έχει καμία πρόθεση να επεκταθεί πέραν της Ουκρανίας, την οποία θεωρεί «ζήτημα ιστορικής ασφάλειας» και όχι γεωπολιτικής επέκτασης.
Ποια είναι τελικά η αλήθεια;
Είναι ο φόβος της Ρωσίας μια υπαρκτή στρατιωτική απειλή ή μια πολιτική αφήγηση που εξυπηρετεί εσωτερικά και διεθνή συμφέροντα;
Μερικά ερωτήματα που προκύπτουν:
Γιατί οι πολιτικοί της Ευρώπης ενισχύουν συνεχώς το αφήγημα του “επεκτατικού Πούτιν”, παρά τις επανειλημμένες διαψεύσεις του Κρεμλίνου;
Βασίζονται σε πραγματικά στρατιωτικά δεδομένα ή πρόκειται για προληπτική στρατηγική ώστε να επιταχυνθεί η εξοπλιστική ενοποίηση της Ευρώπης;
Έχει η στρατιωτική βιομηχανία της Δύσης συμφέρον από την ενίσχυση αυτού του αφηγήματος;
Μήπως πρόκειται για πολιτική εργαλειοποίηση του φόβου, ώστε να μετατοπίζεται η εσωτερική κοινωνική πίεση προς εξωτερικούς “εχθρούς”;
Η πραγματικότητα επί του πεδίου
Η Ρωσία συνεχίζει τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία με αυξανόμενη ένταση, όμως δεν έχει επιτεθεί σε κανένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ ή της Ε.Ε. Η πολεμική της ρητορική παραμένει κυρίως αντιδυτική, αλλά όχι επεκτατική, τουλάχιστον με βάση τις επίσημες τοποθετήσεις.
Την ίδια στιγμή, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μιλούν ανοιχτά για την ανάγκη επαναστράτευσης και για την «αντιμετώπιση του Πούτιν πριν φτάσει στην Πράγα ή το Βερολίνο». Ακούγονται προειδοποιήσεις για επίθεση “εντός των επόμενων πέντε ετών”.
Τι σημαίνει αυτό για τον ευρωπαίο πολίτη;
Δημιουργείται ένα περιβάλλον μόνιμης ανασφάλειας και προετοιμασίας για σύγκρουση;
Καλλιεργείται η αποδοχή στρατιωτικοποίησης της ζωής και της οικονομίας;
Υπάρχει κίνδυνος να χάσουμε την ικανότητα διάκρισης ανάμεσα σε υπαρκτή απειλή και πολιτική ρητορική;
Συμπέρασμα
Χωρίς να λαμβάνουμε θέση, οφείλουμε να θέτουμε ερωτήματα όταν βλέπουμε ένα αφήγημα να επαναλαμβάνεται με ένταση:
Υπάρχει πράγματι στρατιωτική απειλή για την Ευρώπη από τη Ρωσία;
Ή μήπως κατασκευάζεται ένα αφήγημα για άλλους λόγους – στρατηγικούς, πολιτικούς ή οικονομικούς;
Ο δημοσιογραφικός μας ρόλος είναι να φωτίζουμε όλες τις πλευρές, χωρίς φόβο και χωρίς ευκολίες.
Αν θες, μπορούμε να προσθέσουμε παραπομπές σε δηλώσεις Πούτιν ή συγκριτικά στοιχεία εξοπλισμών ΕΕ–Ρωσίας για ακόμα μεγαλύτερη τεκμηρίωση. Θες να προχωρήσουμε και σε αυτό;
Ακολουθούν μερικές σημαντικές δηλώσεις του Βλαντίμιρ Πούτιν, όπου ο ίδιος αρνείται κατηγορηματικά ότι σκοπεύει να επιτεθεί στην Ευρώπη ή σε χώρες του ΝΑΤΟ — και μάλιστα αποκαλεί τις πάγιες ανησυχίες της Δύσης “παραμύθια” ή “αστείες φήμες”:
Δηλώσεις του Πούτιν
1. «Δεν σκοπεύουμε να επιτεθούμε σε κράτη του ΝΑΤΟ»
Σε συνάντησή του με Ρώσους πιλότους (Μάρτιος 2024), ο Πούτιν είπε:
«Δεν έχουμε επιθετικές προθέσεις εναντίον αυτών των κρατών […] Η ιδέα ότι θα επιτεθούμε σε Πολωνία, τις χώρες της Βαλτικής ή την Τσεχία… είναι εντελώς ανοησία. Είναι απλώς παπαριές.»
2. «Ο ισχυρισμός ότι ετοιμαζόμαστε για επίθεση στην Ευρώπη, είναι κατασκευασμένος φόβος»
Πρόσφατα (Ιούνιος 2025), σε συνομιλία με δημοσιογράφους, ο Πούτιν επέκρινε ευθέως τον Δυτικό λόγο:
«Do any of you really believe that Russia is preparing to attack NATO? … What kind of claim is that? … It’s a ridiculous lie, designed to convince the people of Western Europe.»
ieu-monitoring.com
(Μεταφράζοντας ελεύθερα: «Πραγματικά πιστεύετε ότι η Ρωσία προετοιμάζεται να επιτεθεί στο ΝΑΤΟ; Τι είδους κατηγορία είναι αυτή;… Είναι γελοία ψεύδη, σχεδιασμένα για να πείσουν τους ανθρώπους στη Δυτική Ευρώπη.»)
3. «Δεν έχουμε καμία πρόθεση επίθεσης στη Δύση»
Σε απάντηση σε δηλώσεις του Αμερικανού Προέδρου ότι η Ρωσία μπορεί να επιτεθεί στο ΝΑΤΟ, ο Πούτιν έκανε γνωστό ότι αυτό είναι «εντελώς… ανοησία»:
«I have no interest in fighting the NATO military alliance.»
ieu-monitoring.com
reuters.com+2
Τι δείχνουν οι δηλώσεις αυτές;
Ο Πούτιν διαψεύδει κατηγορηματικά ότι η Ρωσία στοχεύει στο ΝΑΤΟ ή την Ευρώπη.
Χαρακτηρίζει τις δυτικές προειδοποιήσεις ως παραπλανητικές ή ψευδείς.
Τονίζει ότι, παρά την ένταση στην Ουκρανία, η Ρωσία δεν έχει περαιτέρω στρατιωτικές βλέψεις.
Ερωτήματα που προκύπτουν
Γιατί, παρά τις ξεκάθαρες διαψεύσεις του Πούτιν, οι πολιτικοί της Ευρώπης επιμένουν να προετοιμάζουν τον κόσμο για ενδεχόμενο ρωσικής επίθεσης;
Είναι αυτές οι δηλώσεις μέρος πραγματικών στρατιωτικών αξιολογήσεων ή μάρκετινγκ υπέρ της εξοπλιστικής ενίσχυσης;
Σε ποιο βαθμό ο ευρωπαϊκός λαός κατανοεί τον διαχωρισμό ανάμεσα στην υπαρκτή στρατιωτική απειλή και στην πολιτική ρητορική του φόβου;
photo alexkava, Image license by freepik.com
