Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας σήμερα και το βλέμμα στρέφεται σε ό,τι σταθερότερο έχουμε στη ζωή: τους ανθρώπους που μας αγαπούν, μας διαμορφώνουν, μας στηρίζουν, μας συντρέχουν. Την οικογένεια, με όλες τις μορφές που μπορεί να πάρει.
Από τις πυρηνικές μέχρι τις μονογονεϊκές και τις ανασυγκροτημένες οικογένειες, η ημέρα αυτή μάς υπενθυμίζει ότι, όσο αλλάζει η κοινωνία, η ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει, να αγαπά και να αγαπιέται παραμένει αναλλοίωτη. Και η οικογένεια, με όλες τις ατέλειες και τις προκλήσεις της, είναι η πρώτη μορφή αυτού του ανήκειν.
Τι σημαίνει να ανήκεις
Η οικογένεια – είτε είναι δεσμός αίματος είτε δεσμός καρδιάς – αποτελεί το πρώτο σημείο αλληλεγγύης και συναισθηματικής σταθερότητας. Είναι εκεί που ο άνθρωπος μαθαίνει να σχετίζεται, να συγχωρεί, να νοιάζεται.
Το 2025, το θέμα της ημέρας είναι η οικογένεια και κοινωνική συνοχή σε εποχές κρίσης.
Η 15η Μαΐου δεν είναι απλώς μια ημερομηνία. Είναι μια αφορμή να θυμηθούμε πόσο βαθιά ριζωμένος είναι ο θεσμός της οικογένειας στον πυρήνα κάθε κοινωνίας και κάθε ανθρώπινης ζωής. Η Διεθνής Ημέρα Οικογένειας, όπως καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ το 1993, δεν αφορά μόνο τις παραδοσιακές μορφές οικογένειας, αλλά γιορτάζει κάθε τύπο νοικοκυριού, όπου κυριαρχούν η αγάπη, η φροντίδα και η αλληλεγγύη.
Η καθιέρωση της γιορτής
Η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε το 1993 να θεσπίσει την Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας, επιλέγοντας την 15η Μαΐου ως ημέρα ευαισθητοποίησης γύρω από ζητήματα που αφορούν την οικογένεια σε κάθε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό πλαίσιο. Από τότε, κάθε χρόνο, η ημέρα συνοδεύεται από ένα θεματικό μήνυμα, όπως η ισότητα των φύλων, η παιδική προστασία, η οικογενειακή φτώχεια ή οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα νοικοκυριά.
Η οικογένεια ως πυλώνας της κοινωνίας
Η οικογένεια αποτελεί τη βασική κοινωνική μονάδα κάθε οργανωμένης κοινότητας. Εκεί χτίζονται οι πρώτες μας αξίες, εκεί βιώνουμε για πρώτη φορά την έννοια της εμπιστοσύνης, της αλληλεγγύης, της φροντίδας. Από την παιδική ηλικία μέχρι τα γεράματα, η οικογένεια –βιολογική ή επιλεγμένη– είναι ο πυρήνας στον οποίο επιστρέφουμε. Όπως είπε και ο
Δεν είναι τυχαίο πως οι κοινωνίες που επενδύουν στις δομές υποστήριξης της οικογένειας –μέσω πολιτικών για τη γονεϊκότητα, τη φροντίδα ηλικιωμένων, τις άδειες μητρότητας και πατρότητας ή την παιδική μέριμνα– είναι εκείνες με τα πιο ισχυρά δείγματα κοινωνικής συνοχής.
Η ελληνική οικογένεια το 2025
Η ελληνική οικογένεια, ιστορικά πυρήνας αλληλεγγύης και ψυχικής ανθεκτικότητας, έχει προσαρμοστεί σε δύσκολες συνθήκες: οικονομική κρίση, πανδημία, ανεργία, μετανάστευση των νέων, υψηλό κόστος ζωής.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (2024):
· Οι μονογονεϊκές οικογένειες αγγίζουν το 11% των νοικοκυριών.
· 1 στα 4 παιδιά μεγαλώνει με τουλάχιστον έναν παππού ή γιαγιά στο ίδιο σπίτι.
· Πάνω από το 60% των νέων 25-34 ετών εξακολουθούν να ζουν με τους γονείς τους, λόγω οικονομικών δυσκολιών.
Παρά τα εμπόδια, η ελληνική οικογένεια διατηρεί ισχυρούς δεσμούς. Εξακολουθεί να αποτελεί τη βασική μονάδα προστασίας, υποστήριξης και κοινωνικοποίησης, ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες. Όπως είπε και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: «Η οικογένεια είναι το εργαστήρι όπου οι ψυχές σφυρηλατούν την αγάπη και τη ζωή».
Οι προκλήσεις του σήμερα
Σήμερα, η έννοια της οικογένειας εξελίσσεται. Πέρα από το παραδοσιακό μοντέλο, αναγνωρίζονται μονογονεϊκές οικογένειες, ανασυγκροτημένες οικογένειες, ομόφυλα ζευγάρια με παιδιά, ακόμα και νοικοκυριά, όπου φίλοι ή συγγενείς έχουν επιλέξει να ζουν και να φροντίζουν ο ένας τον άλλον. Κάθε μορφή οικογένειας που βασίζεται στην αγάπη, την αποδοχή και την φροντίδα, έχει θέση σε αυτή τη γιορτή.
Οι προκλήσεις για το αύριο
Ωστόσο, η σύγχρονη οικογένεια καλείται να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον γεμάτο οικονομική πίεση, κοινωνική ανισότητα, ψυχική καταπόνηση και συχνά έλλειψη κρατικής υποστήριξης. Οι κρίσεις –υγειονομικές, ενεργειακές, ανθρωπιστικές– επηρεάζουν σε πρώτο χρόνο τη σταθερότητα των νοικοκυριών, αποδεικνύοντας πόσο εύθραυστος αλλά και πολύτιμος είναι αυτός ο θεσμός.
Η πρόκληση για την ελληνική κοινωνία είναι να ενισχύσει την οικογένεια με σύγχρονα μέσα και χωρίς ιδεολογικά φίλτρα:
· Πολιτικές στήριξης της μητρότητας και της πατρότητας
· Πρόσβαση σε ποιοτικές κοινωνικές υπηρεσίες για παιδιά και ηλικιωμένους
· Καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας
· Αναγνώριση όλων των μορφών οικογένειας με βάση την αγάπη και τη φροντίδα
Στόχος: Υποστήριξη και ενδυνάμωση
Η Διεθνής Ημέρα Οικογένειας δεν είναι απλώς μια ευκαιρία για ευχές και φωτογραφίες. Είναι μια υπενθύμιση προς τις κυβερνήσεις, τους φορείς και την κοινωνία των πολιτών ότι πρέπει να υπάρξει στήριξη για την οικογένεια σε κάθε επίπεδο: οικονομικό, κοινωνικό, ψυχολογικό.
Σήμερα, ας κοιτάξουμε γύρω μας και ας τιμήσουμε τη δική μας οικογένεια – όπως κι αν την ορίζουμε. Ας δείξουμε ευγνωμοσύνη για όσους μας αγκάλιασαν όταν όλα κατέρρεαν, ας μιλήσουμε πιο τρυφερά στους δικούς μας ανθρώπους, κι ας μην ξεχνάμε ότι ο κόσμος μπορεί να αλλάξει ξεκινώντας από ένα τραπέζι κουζίνας και μια αγκαλιά στο τέλος της ημέρας.
photo prostooleh, Image license by freepik.com
