Σε μια στιγμή που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες αναζητούν λύσεις εντός συνεδριακών αιθουσών και διπλωματικών χαρτών, ο Ντόναλντ Τραμπ επιλέγει τη γεωπολιτική σκακιέρα απευθείας στο Κρεμλίνο.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Αμερικανού Προέδρου, Στιβ Γουίτκοφ, ταξίδεψε και πάλι στη Μόσχα, φέρνοντας μαζί του μια πρόταση ειρηνευτικής συμφωνίας που αναμένεται να ταράξει τα νερά.
Τι προβλέπει το “σχέδιο Τραμπ” για την Ουκρανία;
Σύμφωνα με πηγές κοντά στην αμερικανική πλευρά, η πρόταση περιλαμβάνει σημεία-κλειδιά που προκαλούν αντιδράσεις, αλλά δείχνουν και ξεκάθαρη πρόθεση για “παγίωση της πραγματικότητας”:
- Αναγνώριση της Κριμαίας ως ρωσικού εδάφους
- Πάγωμα των υφιστάμενων πολεμικών γραμμών, δηλαδή τερματισμός της εδαφικής ανάκτησης από την Ουκρανία
- Οριστικός αποκλεισμός της Ουκρανίας από μελλοντική ένταξη στο ΝΑΤΟ
- Σταδιακή άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, εφόσον υπάρξει συμφωνία και τήρησή της
Η πρόταση αυτή παρουσιάστηκε απευθείας στον Βλαντίμιρ Πούτιν, γεγονός που δείχνει πως ο Λευκός Οίκος του Τραμπ επιλέγει να διαπραγματευτεί “εκεί που παίρνονται οι αποφάσεις” – όχι απλώς σε διεθνή φόρουμ ή συσκέψεις διπλωματών.
Η οργισμένη αντίδραση Ζελένσκι
Ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αντέδρασε έντονα στο αμερικανικό σχέδιο, απορρίπτοντας οποιαδήποτε αναφορά σε παραχώρηση της Κριμαίας ή εγκατάλειψη της προσπάθειας για εδαφική ανασύσταση.
Σύμφωνα με κύκλους του Κιέβου, ο Ζελένσκι χαρακτήρισε την πρόταση “απαράδεκτη και προσβλητική” για την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.
Η απάντηση του Προέδρου Τραμπ ήρθε με τον γνωστό άμεσο τόνο:
«Συνεργαστείτε – ή ρισκάρετε την πλήρη κατάρρευση του κράτους σας.»
Η Δύση αμήχανη – Η Μόσχα στο επίκεντρο
Την ίδια στιγμή, η σύνοδος κορυφής στο Λονδίνο, όπου είχε προσκληθεί η νέα γενιά δυτικών συμμάχων της Ουκρανίας, αναβλήθηκε επ’ αόριστον.
Χωρίς πολλές δηλώσεις. Χωρίς ουσία.
Η ερμηνεία;
Το κέντρο βάρους έχει μετακινηθεί. Οι πραγματικές διαπραγματεύσεις, είτε μας αρέσει είτε όχι, γίνονται στη Μόσχα – και όχι στους διαδρόμους του δυτικού κόσμου.
Ρεαλισμός ή εκβιασμός;
Το σχέδιο Τραμπ διχάζει.
Για άλλους, αποτελεί τη μόνη ειλικρινή διπλωματική πρόταση που αναγνωρίζει την πραγματικότητα στο έδαφος και επιχειρεί να βάλει τέλος στην αιματοχυσία.
Για άλλους, είναι μια επικίνδυνη παραχώρηση σε έναν αυταρχικό ηγέτη και συνιστά απειλή για την ανεξαρτησία όχι μόνο της Ουκρανίας, αλλά και για τη σταθερότητα στην Ανατολική Ευρώπη.
Και τώρα;
Η Ουκρανία βρίσκεται μπροστά σε μια απόφαση ζωής ή θανάτου – και η Δύση καλείται να επιλέξει αν θα συνεχίσει να παίζει “διπλωματικά παιχνίδια” ή θα αντιμετωπίσει τη σκληρή, γεωπολιτική πραγματικότητα.
Σε αντάλλαγμα, η Ουκρανία θα λάμβανε εγγυήσεις ασφαλείας και οικονομική υποστήριξη.
Η αντίδραση του Κιέβου
Ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απέρριψε κατηγορηματικά το σχέδιο, τονίζοντας ότι η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας δεν είναι διαπραγματεύσιμες.
Η Ρωσία εμφανίζεται δεκτική σε ορισμένα σημεία του σχεδίου, αλλά απαιτεί πλήρη αναγνώριση των εδαφικών της κερδών και άρση όλων των κυρώσεων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι δυτικοί σύμμαχοι εκφράζουν ανησυχία για το ενδεχόμενο υποχώρησης από βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου, ενώ η Κίνα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.
Συμπεράσματα
Η αποστολή του Γουίτκοφ στη Μόσχα αποτελεί μια προσπάθεια επίτευξης ειρήνης, αλλά εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις παραχωρήσεις που απαιτούνται. Η ισορροπία μεταξύ ρεαλισμού και αρχών θα καθορίσει την πορεία των διαπραγματεύσεων.
Πηγές:
The Guardian: Putin and Witkoff meet in Kremlin after car bomb kills Russian general near Moscow –
Εμείς, ως παρατηρητές, πολίτες και άνθρωποι, έχουμε καθήκον να βλέπουμε καθαρά πίσω από τις ανακοινώσεις και τα παρασκήνια. Γιατί ο πόλεμος δεν είναι στα χαρτιά – είναι στους ανθρώπους. Και κάθε συμφωνία γράφεται με αίμα… ή με ελπίδα.
Image: Kremlin.ru, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons
.jpg){kind=link}