Ο τουρισμός πρέπει να το ξεκάθαρίσουμε καλά μέσα μας ,δεν είναι εποχική υπόθεση, είναι ο καθρέφτης της ψυχής ενός τόπου και δεν περιορίζεται στο καλοκαίρι, ούτε στις παραλίες. Ζει στα χωριά, στα βουνά, στα σοκάκια στα νησιά και στους δρόμους μιας πόλης που ξυπνά τον χειμώνα και συνεχίζει να χαμογελά.
Το όραμα για μια Ελλάδα ζωντανή 365 ημέρες τον χρόνο δεν είναι σύνθημα αλλά είναι περιγραφή μιας χώρας που δεν χάνει τη λάμψη της μέσα στις εποχές. Μιας Ελλάδας που παραμένει παρούσα, μέσα από τους ανθρώπους της, τις ιστορίες, τη δημιουργία.
Ο τουρισμός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο ξένος βλέπει μέσα από εμάς τον εαυτό του κι εμείς, μέσα από εκείνον, θυμόμαστε ποιοι είμαστε. Είναι το νήμα που ενώνει το παρελθόν μας με το σύγχρονο πρόσωπό μας.
Γιατί υη φιλοξενία δεν είναι επάγγελμα είναι πράξη πολιτισμού. Είναι η στιγμή που ανοίγεις το σπίτι σου στον κόσμο χωρίς να προσποιείσαι. Εκεί βρίσκεται η δύναμή μας. Και εκεί αρχίζει και η ευθύνη μας.
Το όραμα που λείπει
Αυτό που έλειπε παλιότερα και εξακολουθεί να λείπει σήμερα είναι το όραμα και μαζί του, το πλάνο συνέχειας. Για χρόνια πιστεύαμε σχεδόν μαγικά πως ο ήλιος και η θάλασσα θα μας σώζουν για πάντα. Όμως οι καιροί αλλάζουν.
Στον χώρο της χάραξης πολιτικής και ιδίως στον τομέα της οικονομίας της φιλοξενίας, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της χώρα τίποτα δεν κινείται από μόνο του και με αυτόματο πιλότο. Χρειάζεται στρατηγική, διάρκεια και κοινό όραμα, γιατί χωρίς αυτά κάθε προσπάθεια μένει μετέωρη.
Γιατί τουρισμός, δεν είναι φυσικό φαινόμενο, είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης επιλογής, συνεργασίας και σχεδίου. Και αν αφεθεί στην τύχη του, θα συνεχίσει να αναπαράγει τη φθορά πίσω από τη λάμψη του.
Η Ελλάδα, μια χώρα που στηρίζει μεγάλο μέρος του ΑΕΠ της στον τουρισμό, δεν έχει την πολυτέλεια να πορεύεται χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Δεν μπορεί να βασίζεται στο αυτονόητο, στο «θα έρθουν έτσι κι αλλιώς». Ο ανταγωνισμός είναι παγκόσμιος, οι ταξιδιώτες πιο απαιτητικοί, οι προτιμήσεις πιο ευαίσθητες και συνειδητές.
Και η χώρα δεν μπορεί να επαναπαύεται στη φυσική της ομορφιά ούτε στη φήμη της φιλοξενίας της.
Αυτά είναι μεν προτερήματα, αλλά δεν είναι στρατηγική.
Χρειάζεται πολιτική συνέπεια, επένδυση στην εκπαίδευση, στην καινοτομία, στη βιωσιμότητα. Να συνδεθεί ο τουρισμός με την τοπική παραγωγή, τον πολιτισμό, το περιβάλλον, τη ζωή των ανθρώπων όχι να τα θυσιάζει γι’ αυτόν.
Δεν έχουμε την πολυτέλεια πλέον, να βλέπουμε τον τουρισμό ως αυτονόητο εισόδημα. Πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε ως ευκαιρία για αναγέννηση και ισορροπημένη ανάπτυξη.
Ως μια νέα σχέση ανάμεσα στον τόπο, τους ανθρώπους του και τον κόσμο που τον επισκέπτεται.
Ο τουρισμός δεν πρέπει να καταναλώνει τον τόπο που τον γεννά αλλά πρέπει να τον ανανεώνει. Να ενώνει την παραγωγή με τη φύση, τη γαστρονομία, τη δημιουργικότητα με την κυκλική οικονομία. Να κρατά ζωντανή την επαρχία και να δίνει προοπτική πέρα από τις βιτρίνες του καλοκαιριού.
Και όλο αυτό χρειάζεται σταθερή πολιτική φροντίδα, επένδυση στη γνώση και ένα κοινό εθνικό όραμα με πλάνο συνέχειας , που θα ξεπερνά κυβερνητικές θητείες και αλλαγές προσώπων.
Μόνο έτσι μπορεί ο τουρισμός να παραμείνει δύναμη και όχι εξάρτηση.
Εδώ και δεκαετίες, δεν έχει διαμορφωθεί μια σταθερή, ενιαία εθνική πολιτική για τον τουρισμό. Κάθε φορά ξεκινάμε σχεδόν από την αρχή, σαν να μην έχουμε μνήμη, εμπειρία ή μάθημα από τα λάθη μας.
Όμως ο τουρισμός δεν αντέχει ούτε τη λήθη ούτε την επανάληψη λαθών. Χρειάζεται συνέχεια, συνέπεια και κοινή κατεύθυνση που να υπερβαίνει τις εναλλαγές της εξουσίας.
Η Ελλάδα είναι χώρα που έχει τον τουρισμό στη συνείδηση του λαού της, αλλά όχι πάντα στη συνείδηση των κυβερνήσεών της. Κι αυτό είναι το πραγματικό μας παράδοξο,μια χώρα που ζει από τη φιλοξενία, αλλά ξεχνά να τη σχεδιάσει!
Ένα σχέδιο με ψυχή
Το σχέδιο για τον ελληνικό τουρισμό πρέπει να στηρίζεται σε λίγες, απλές αλλά ουσιαστικές αρχές. Όχι σε θεωρίες, αλλά σε αξίες που αντέχουν στον χρόνο.
Σεβασμός στη φύση και στους ανθρώπους του τόπου. Ο τουρισμός δεν μπορεί να εξαντλεί τον τόπο που τον γεννά· οφείλει να τον προστατεύει και να του επιστρέφει ζωή.
Επένδυση στην παιδεία και στη νέα γενιά. Η φιλοξενία είναι παιδεία, όχι εξυπηρέτηση. Είναι ο τρόπος που μαθαίνουμε να σεβόμαστε τον άλλον, να μοιραζόμαστε, να αναδεικνύουμε τον τόπο μας με γνώση και περηφάνια.
Ισορροπημένη ανάπτυξη παντού. Ελλάδα δεν είναι μόνο τα νησιά και οι βιτρίνες του καλοκαιριού. Είναι και η ενδοχώρα, τα βουνά, οι μικρές πόλεις που κρατούν τη ρίζα ζωντανή. Η πρόοδος δεν έρχεται όταν φωτίζεται μόνο η βιτρίνα, αλλά όταν αναπνέει ολόκληρος ο τόπος.
Μια Ελλάδα που αναπτύσσεται ισόρροπα δεν είναι μόνο πιο δίκαιη. Είναι πιο αληθινή. Γιατί μόνο όταν οι ρίζες είναι γερά κρατημένες, μπορεί να ανθίσει όλη η χώρα.
Στο κέντρο όλων βρίσκεται ο πολιτισμός. Γιατί ο τουρισμός είναι η πιο σύγχρονη μορφή πολιτιστικής εξωστρέφειας. Μιλάμε στον κόσμο για το ποιοι είμαστε όχι με λόγια, αλλά με τον τρόπο που ζούμε, που δημιουργούμε, που φερόμαστε.
Και φυσικά, χρειάζεται ψηφιακή παρουσία με αλήθεια. Όχι σλόγκαν, αλλά ιστορίες. Όχι στημένες εικόνες, αλλά ζωή. Να δείχνουμε την Ελλάδα όπως είναι με αυθεντικότητα και ουσία.
Ο κόσμος των πολλών κόσμων και ταχυτήτων..
Όπως σημειώνει ο στοχαστής Arturo Escobar, δεν υπάρχει ένας κόσμος αλλά πολλοί. Ένας “πολυκόσμος”, όπου συνυπάρχουν διαφορετικοί τρόποι ζωής και νοήματος.
Αν μεταφέρουμε αυτή την ιδέα στον τουρισμό, τότε κάθε τόπος αποκτά τη δική του φωνή. Παύει να είναι προϊόν και γίνεται ζωντανός οργανισμός, με ρίζες, χρώμα και ψυχή.
Βλέπουμε κοινότητες που αναδεικνύουν τις παραδόσεις τους χωρίς να τις εξωτικοποιούν. Πόλεις που δεν προβάλλουν μια επιφανειακή εικόνα, αλλά τη βαθύτερη ιστορία τους.
Αυτός είναι ο τουρισμός των πολλών κόσμων ένας τουρισμός που απορρίπτει την ομοιομορφία και αγκαλιάζει τη βιωσιμότητα, τη συμμετοχή, τη διαφορετικότητα.
Γιατί ο ταξιδιώτης δεν είναι πελάτης είναι συνοδοιπόρος και ο κάθε τόπος δεν είναι σκηνικό, είναι παρουσία. Μέσα από αυτή τη σχέση γεννιέται σεβασμός, συνείδηση και μια νέα μορφή ανάπτυξης, βασισμένη στην ταυτότητα και όχι στην κατανάλωση.
Χωρίς όραμα, τίποτα δεν προχωρά!
Χωρίς όραμα, ο τουρισμός γίνεται απλή μετακίνηση σωμάτων. Με όραμα, γίνεται συνάντηση ψυχών.
Όπως είπε ο Joel A. Barker:
«Όραμα χωρίς δράση είναι απλώς ένα όνειρο. Δράση χωρίς όραμα είναι χάσιμο χρόνου. Όραμα με δράση μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.»
Και πράγματι, εκείνη τη στιγμή δεν αλλάζει μόνο ο κόσμος γύρω μας, αλλάζουμε κι εμείς, καθώς γινόμαστε ο κόσμος που θέλαμε να δούμε.
Το έχω πει πολλές φορές και παλιότερα η Ελλάδα δεν χρειάζεται περισσότερες καμπάνιες ,χρειάζεται νέα κατεύθυνση.
Να θυμηθεί γιατί μοιράζεται τον εαυτό της με τον κόσμο. Να δει τον τουρισμό όχι ως μηχανισμό εσόδων, αλλά ως πολυτιμο αγαθό και ως πράξη συλλογικής αυτογνωσίας και θεραπείας.
Όταν ένας τόπος βρίσκει ξανά το νόημά του, δεν πουλά εμπειρίες προσφέρει φως, αλήθεια εμπειρία και παρουσία.
Και πρεπει ουσιαστικά να καταλάβουμε οτι ο τουρισμός δεν είναι έργο μιας κυβέρνησης αλλά εναι έργο μιας συλλογικής συνείδησης που ωριμάζει. Μιας βαθύτερης κατανόησης του ποιοι είμαστε και πώς θέλουμε να παρουσιαστούμε στον κόσμο.
Αν η Ελλάδα θέλει να παραμείνει ουσιαστικά βιώσιμη και ζωντανή, πρέπει να ξαναβρεί αυτή τη συνείδηση και να θυμηθεί ότι ο τουρισμός δεν είναι μόνο οικονομία, αλλά πολιτισμός, φιλοξενία και σεβασμός.
Γιατι ο ουσιαστικός τουρισμός δεν μετριέται σε αφίξεις και έσοδα. Μετριέται στο πώς ένας τόπος αγγίζει τον επισκέπτη, στο βίωμα που του αφήνει, χωρίς να προδώσει την ψυχή του.
Και όταν η οικονομία της φιλοξενίας ολόκληρη, υπηρετεί τον άνθρωπο και όχι το αντίστροφο γίνεται φορέας πολιτισμού και γέφυρα ανάμεσα στους λαούς. Και από μια απλή οικονομική δραστηριότητα γίνεται πεδίο πολιτισμικής συνάντησης, εργαλείο ειρήνης και μέτρο ανθρωπιάς.
Έτσι γεννιέται η διπλωματία της φιλοξενίας, εκεί όπου η επιρροή ενός τόπου δεν ασκείται με λόγια ή συμφωνίες, αλλά με παράδειγμα, γενναιοδωρία και ανοιχτή καρδιά.
Και ειναι αυτός ο τρόπος να πεις ποιος είσαι χωρίς να χρειαστεί να το διαφημίσεις.
Αυτό που θα κρατήσει ζωντανή την Ελλάδα δεν είναι οι αριθμοί, αλλά οι άνθρωποί της. Όσοι επιμένουν να δημιουργούν, να μοιράζονται, να δείχνουν τον τόπο τους με αλήθεια.Γιατί ο τουρισμός, όταν έχει ψυχή, γίνεται τρόπος να συναντηθούμε ξανά, εμείς με τον εαυτό μας, κι ο κόσμος μαζί μας.
Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να πει πολλά. Αρκεί να μείνει αληθινή. Να φροντίσει το τοπίο της, τους ανθρώπους της, τη μνήμη της. Να επενδύσει στη γνώση και στην ευαισθησία. Να συνεχίσει να εμπνέει όχι μόνο για το φως της, αλλά για τον τρόπο που το μοιράζεται.
Γιατί η δύναμη αυτού του τόπου δεν κρύβεται μόνο στη φυσική του ομορφιά, αλλά στο βλέμμα εκείνου που τον ζει!
Κι όσο αυτό το βλέμμα όταν μένει ανοιχτό και γεμάτο φως, η Ελλάδα θα παραμένει μια χώρα που δεν τελειώνει ποτέ, μια εμπειρία που συνεχίζει να γράφεται στις καρδιές όσων την αγγίζουν.
photo by GreekRadioFL
