Το Ισλαμικό Χαλιφάτο μπορεί να έχει χάσει την επικράτειά του στη Μέση Ανατολή, όμως η ιδεολογική και κοινωνική του επιρροή συνεχίζει να απλώνει βαριά τη σκιά της και στην καρδιά της Ευρώπης — και ιδιαίτερα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η συμμετοχή Βρετανών πολιτών στις τάξεις του ISIS και τα κύματα εκτοπισμού και ριζοσπαστικοποίησης που προκάλεσε, έχουν πυροδοτήσει έντονες συζητήσεις για την κοινωνική συνοχή, την ασφάλεια και την ταυτότητα της χώρας.
Το πρόβλημα με τους Βρετανούς “μαχητές του Χαλιφάτου”
Χιλιάδες Ευρωπαίοι, μεταξύ αυτών και εκατοντάδες Βρετανοί, ταξίδεψαν στη Συρία και το Ιράκ για να πολεμήσουν στο πλευρό του ISIS. Ανάμεσά τους και ανήλικοι, όπως η Shamima Begum, που έφυγε από το Λονδίνο στα 15 της και έγινε σύζυγος τζιχαντιστή. Η περίπτωση της, και πολλών άλλων, αποκαλύπτει ένα βαθύτατο κοινωνικό πρόβλημα ριζοσπαστικοποίησης εντός των ίδιων των κοινοτήτων της Βρετανίας.
Η απόφαση της κυβέρνησης να αφαιρέσει την υπηκοότητα σε τέτοιους πολίτες, όπως συνέβη στη Begum, προκάλεσε διεθνή και νομική αντιπαράθεση, με πολλούς να μιλούν για “εκδίκηση αντί για δικαιοσύνη”.
Εκτοπισμένοι και κοινωνικές συγκρούσεις
Η επέλαση του Ισλαμικού Κράτους είχε ως αποτέλεσμα τον εκτοπισμό εκατομμυρίων ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους κατέφυγαν στην Ευρώπη. Στη Βρετανία, η ταχεία μεταβολή της πληθυσμιακής σύνθεσης, σε συνδυασμό με την ανεπαρκή ενσωμάτωση, δημιούργησε εντάσεις και αντιδράσεις από ντόπιους πληθυσμούς που αισθάνονται ότι χάνουν τον κοινωνικό τους χώρο, την ασφάλειά τους ή ακόμα και την ταυτότητά τους.
Το φαινόμενο έχει δώσει τροφή και στην άνοδο ακροδεξιών κινημάτων, τα οποία εκμεταλλεύονται την ανασφάλεια και τον φόβο, εντείνοντας τον κοινωνικό διχασμό.
Το δίλημμα της επιστροφής
Η επιστροφή των Βρετανών πολιτών που πολέμησαν ή υποστήριξαν το ISIS αποτελεί βαρύ νομικό και πολιτικό φορτίο. Από τη μία, η χώρα έχει ευθύνη για την επανένταξη των πολιτών της — από την άλλη, τίθεται το ερώτημα: πώς διαχειρίζεσαι ανθρώπους που έχουν υποστηρίξει ενεργά μια τρομοκρατική οργάνωση;
Πολλοί κρατούνται σε στρατόπεδα στη Συρία και το Ιράκ, κάτω από αμφίβολες συνθήκες, ενώ οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων πιέζουν για νομική διαδικασία και όχι αοριστη «εξαφάνιση» υπηκοοτήτων.
Το μέλλον μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας
Το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά τη μακρά ιστορία του στην πολυπολιτισμικότητα, αντιμετωπίζει μια κρίσιμη πρόκληση: πώς θα προστατέψει τις αξίες της δημοκρατίας και της ισότητας, ενώ ταυτόχρονα θα απομονώσει τις δυνάμεις του εξτρεμισμού;
Η ριζοσπαστικοποίηση δεν είναι φαινόμενο εξωτερικό. Είναι εγχώριο, κοινωνικό και διαχρονικό. Χρειάζεται εκπαίδευση, ενσωμάτωση, ψυχολογική υποστήριξη και πολιτικές εμπιστοσύνης για να μην επικρατήσει το χάος εκεί όπου κάποτε υπήρχε πολιτισμένη συνύπαρξη.
Πηγές – για περαιτέρω ανάγνωση:
-
AP News – Shamima Begum loses citizenship appeal
-
Hoover Institution – Ethnoreligious Violence and Islamism in Britain
-
The Times UK – Britain’s problem with ISIS returnees
Από την δημοσιογραφική ομάδα του Greek News and Radio FL
photo Tolga Akmen/Anadolu Agency/Getty Images, https://www.wsj.com/articles/making-britains-muslims-british-1453249942
