Μια συνέντευξη με την Νατάσα Μπομπολάκη, Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας ΝΕΜΕΣΙΣ (Περιβάλλον, Ζώα αντί Κυνήγι)
Αυτή πιθανόν να είναι η πιο δύσκολη συνέντευξη που πήρα ποτέ, γιατί το θέμα της είναι δύσκολο. Αν και θα περίμενε κανείς το ζήτημα των δικαιωμάτων των ζώων να είναι πια αυτονόητο, δυστυχώς αυτή η συζήτηση είναι επίκαιρη και σημαίνουσα.
Η Νατάσα Μπομπολάκη μιλάει για όσα δεν θα θέλαμε να ακούσουμε, αλλά πρέπει. Παρακολούθησα την δράση της ΝΕΜΕΣΙΣ μέσα από τις επικοινωνιακές εκστρατείες της για ζητήματα που προκύπτουν σχετικά με περιστατικά βίας και κακοδιαχείρισης ζώων, και ήξερα όταν την προσέγγισα ότι η συζήτησή μας είναι για “γερό στομάχι”.
Ν.Μ. – Η ελληνική κοινωνία σε ποσοστό άνω του 70% είναι μια καθυστερημένη φιλοζωικά και περιβαλλοντικά κοινωνία πόρρω απέχοντας από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές κοινωνίες, ακόμη και τις βαλκανικές. Επομένως, οι πολιτικές, πολιτειακές, κρατικές, αυτοδιοιοκητικές, εισαγγελικές, αστυνομικές, εκπαιδευτικές, θρησκευτικές κλπ αρχές, ως κομμάτι αυτής της κοινωνίας, είναι μπολιασμένες μέχρι και το DNA τους με αυτή την αναχρονιστική και παρωχημένη για σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος και υπέρ το δέον και προκλητικά πολλές φορές ανθρωποκεντρική αντίληψη και νοοτροπία, δεν διαθέτουν φιλοζωική και περιβαλλοντική καλλιέργεια, εξαιρετικά συχνά δε, διάκεινται εχθρικά απέναντι στα ζώα αλλά και στους πολίτες και φορείς, που τα φροντίζουν, προστατεύουν, υπερασπίζονται. Όσα βήματα, μικρά βήματα, επί τω βελτίω έχουν γίνει τις τελευταίες δεκαετίες οφείλονται σχεδόν αποκλειστικά στον εθελοντικό, φιλοζωικό, περιβαλλοντικό παράγοντα. Στη χώρα μας συμβαίνει το παράδοξο ο εθελοντισμός να μην είναι αρωγός στο κράτος αλλά κυριολεκτικά να το υποκαθιστά, αφού αυτό κινείται με τη δύναμη της φιλοζωικής και περιβαλλοντικής αδράνειας. Το χειρότερο από όλα όμως είναι, ότι δεν υπάρχει καμία πολιτική βούληση να θεραπευτούν οι παθογένειες αυτές του ελληνικού κράτους, γιατί αν υπήρχε δεν θα είμαστε ο περίγελως, ο παρίας, ο δακτυλοδεικτούμενος, και οικτιρόμενος από τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς, λαός.
Οι νόμοι και οι τακτικές για τα ζώα, είναι δείγμα πολιτισμού ή πολιτικής τελικά; Για παράδειγμα, ενώ υπάρχουν γνωστά κονδύλια σε κάθε Δήμο για το θέμα αυτό, σπανίως λαμβάνονται μέτρα, και κανείς δεν αντιδρά. Γιατί δεν υπάρχει νομική αντίδραση (αυτεπάγγελτα ίσως) για ένα τόσο κραυγαλέο ζήτημα κατά τη γνώμη σας;
Ρητά και κατηγορηματικά, όσο κι αν δε θέλουμε να το πιστέψουμε ή προσπαθούμε να το απομειώσουμε για διάφορους λόγους, η ελληνική κοινωνία, το κράτος, οι δομές και οι διάφορες αρχές του – διέπονται από μια βαθιά αντιφιλοζωική νοοτροπία και κουλτούρα έως και πολύ εχθρικά απέναντι στα ζώα, τα οποία θεωρούν ή εξοστρακιστέα από τον αστικό, περιαστικό και επαρχιακό ιστό, μολονότι εμείς τα παρατάμε στο δρόμο ή εργαλεία για τις δουλειές και τα χόμπι τους, χωρίς να υπολογίζουν, ότι είναι έμψυχα, απολύτως συναισθανόμενα πλάσματα, έχουν παιδιά, γονείς, οικογένεια, έχουν τις δικές τους ανάγκες και τρόπο ζωής, τη δική τους αυταξία. Δυστυχώς θα περάσουν πάρα πολλές δεκαετίες ή και αιώνας για να φθάσει η χώρα μας να ασπαστεί τη φιλοσοφική θεώρηση της Διακήρυξης της Τουλόν ότι “τα ζώα πρέπει να θεωρούνται γενικά ως μη ανθρώπινα φυσικά πρόσωπα, ότι έχουν νομική προσωπικότητα” και αυτό αποκρυσταλλώνεται στο κείμενο της Διακήρυξης, που έχει εθνικό και διεθνές χαρακτήρα και με διεθνή προσφορά. Βάσει δε αυτής της δήλωσης, “θα δοθούν ειδικά δικαιώματα στα ζώα, επιτρέποντας την συνεκτίμηση των συμφερόντων τους.” Με βάση αυτή την ολιστική αντιφιλοζωική αντίληψη και οπτική, που επικρατεί στη χώρα μας είναι απόλυτα φυσιολογικό οι τακτικές και οι πολιτικές απέναντι στα ζώα να είναι παρωχημένη και κακοποιητική. Η θεσμική προστασία τους τις περισσότερες φορές δε προστατεύει αυτά καθαυτά τα ζώα αλλά τα συμφέροντα και τα αιτήματα των διαφόρων κυκλωμάτων, συντεχνιών και ομάδων που εμπλέκονται και σχετίζονται με τα ζώα: κυνηγοί, κτηνοτρόφοι, εκτροφείς, κτηνίατροι, δημοτικές αρχές κλπ αφού από αυτές τις ομάδες οι εκάστοτε κυβερνήσεις προσδοκούν πολιτικά οφέλη, δηλαδή ψήφο στις βουλευτικές εκλογές και όχι μόνο. Ας μη ξεχνάμε, ότι το 2019, προσπαθήσαμε και καταφέραμε να φέρουμε στην ολομέλεια της Βουλής ένα πάγιο αίτημά μας, αυτό της συνταγματικής κατοχύρωσης της προστασίας των ζώων και κατά τη ψήφισή του απορρίφθηκε. Η ελληνική βουλή δηλαδή απέρριψε το αυτονόητο, τη συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας των ζώων, ένα όνειδος για την Ελληνική Βουλή, όπως πολλά δημοσιεύματα τότε χαρακτήρισαν το γεγονός αυτό, που αποτυπώνει με σαφή τρόπο την αδιαφορία των Ελλήνων πολιτικών για τα ζώα. Η πρόταση απορρίφθηκε διότι οι Έλληνες βουλευτές είναι έρμαια των ψηφοφόρων τους και των αιτημάτων τους και υπέκυψαν στις πιέσεις τους να καταψηφίσουν τη πρόταση, επειδή οι αγρότες και οι κτηνοτροφοι πίστευαν, οτι η αυξημένη προστασία των ζώων θα ήταν ανασταλτικός παράγοντας για τη συνέχιση βασανιστικών πρακτικών κατά των ζώων, όπως είναι πχ το παστούρωμα. Ένα άλλο παράδειγμα ψηφοθηρικής αντιμετώπισης του ζητήματος των αδέσποτων ζώων είναι ότι απουσιάζουν από τη νομοθεσία και συγκεκριμένα από το νόμο 4830/21 οι επιπτώσεις στους δήμους, οι κυρώσεις στους δήμους, η τιμωρία των Δήμων όταν αυτοί παραβιάζουν κατά κόρο το νόμο και τις υποχρεώσεις τους, που απορρέουν από το νόμο.
Έτσι από τη μια πλευρά το έλλειμμα φιλοζωικής κουλτούρας, η ατιμωρησία τους, η απουσία οποιασδήποτε ενσυναίσθησης απέναντι στα ζώα από τους αιρετούς και το διοικητικό προσωπικό, με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις, και από την άλλη το γεγονός, ότι οι Δήμοι ανέλαβαν μια πολύπλοκη και σύνθετη αρμοδιότητα όντας υποστελεχωμένοι, χωρίς ουσιαστικές κρατικές χρηματοδοτήσεις, χωρίς εμπειρία, γνώση και μόρφωση, οδήγησαν συν τω χρόνω στη τραγικότητα των 4.000.000 άστεγων ζώων και στο ζόφο των δημοτικών κυνοκομείων. Να διευκρινίσουμε στο σημείο αυτό, ότι τα κονδύλια που διαθέτουν οι δήμοι για τα άστεγα ζώα είναι δικά τους κονδύλια, προέρχονται από το δικό τους προϋπολογισμό και ταμείο. Η πολιτεία χρηματοδοτεί μεν τους Δήμους, με ψίχουλα όμως, τα οποία σε καμία περίπτωση δεν επαρκούν για να καλύψουν τις πραγματικές οικονομικες ανάγκες μιας σωστής διαχείρισης. Κατά τον ίδιο τρόπο και τα ποσά που διαθέτουν οι δήμοι είναι πολύ μικρά για να γίνουν οσα πρέπει να γίνουν και δεν επαρκούν με τίποτα. Έτσι για παράδειγμα το ποσό που διαθέτει ένας Δήμος από το προϋπολογισμό του για τις στειρώσεις αρκεί για να στειρωθούν 50 ζώα ενώ ο πραγματικός αριθμός των αδέσποτων του δήμου είναι 1000. Στην ουσία και τα χρήματα για τις στειρώσεις των 50 ζώων είναι πεταμένα χρήματα γιατί καμιά αλλαγή δεν επήλθε στη πραγματικότητα .
Μέχρι πού μπορεί να φτάσει η μαζική αντίδραση για ένα έγκλημα, όπως αυτό του Όλιβερ;
Στη φιλοζωική κοινότητα, όπως εξάλλου και στην υπόλοιπη ελληνική κοινωνία, υπάρχει μια τεράστια απογοήτευση για το ότι τίποτα δεν αλλάζει. Αυτή η απογοήτευση μετουσιώνεται σε ψυχική κούραση και στη συνέχεια σε αδράνεια, σε καθίζηση, σε μη συμμετοχή σε διαδηλώσεις, συγκεντρώσεις, διαμαρτυρίες γενικότερα αλλά και ειδικότερα για τα θέματα που αφορούν τα ζώα. Υπάρχει μια “εκτόνωση” της απογοήτευσης, της οργής μέσα από τα social media και σταματά εκεί. Όταν για παράδειγμα σε μια συγκέντρωση για τις χιλιάδες κακοποιήσεις των ζώων στη χώρα μας (περίπου 10.000 ζώα κακοποιούνται, βασανίζονται, δολοφονούνται το χρόνο στην Ελλάδα) στο Σύνταγμα, από τα 4.000.000 κατοίκους του Λεκανοπεδίου της Αττικής έρχονται 150 άτομα και μεταξύ αυτών οι “συνήθεις ύποπτοι” τότε δε το ρισκάρεις πλέον γιατί γυρίζει και μπούμερανγκ υπό μια έννοια. Ακόμη και στη περίπτωση της δολοφονίας του Όλιβερ και παρά το γεγονός, ότι η αντίδραση ήταν ισχυρότερη από άλλες περιπτώσεις, η υπόθεση ακόμη καρκινοβατεί και κανείς δε ξέρει γιατί έχει παραμείνει στάσιμη.
Είναι ουτοπία η ουσιαστική ανάληψη δράσης; π.χ. η δημιουργία αστυνομίας ζώων σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, με διαφάνεια;
Καθόλου ουτοπία δεν είναι . Και πρέπει και μπορεί να δημιουργηθεί αρκεί η πολιτεία να το θελήσει. Η δημιουργία αστυνομίας ζώων είναι εδώ και χρόνια αδήριτη ανάγκη με τη τροπή που έχει πάρει η υπόθεση της κακοποίησης των ζώων. Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου στους αγώνες για την προστασία των ζώων, δεκαετίες δηλαδή, το θέμα το θέτουμε συνέχεια και συνέχεια χωρίς αποτέλεσμα, γιατί, όπως εξηγήσαμε, δεν υπάρχει πολιτική βούληση για να γίνει κάτι τέτοιο, δεν τους ενδιαφέρουν τα ζώα, είναι το τελευταίο πράγμα που μπορεί να περάσει από το μυαλό των πολιτικών μας, των υπουργών, των κυβερνήσεων κλπ. Δημιουργούν ειδικά σώματα για ένα σωρό άλλα θέματα εκτός από αυτό. Τους έχουμε προτείνει, έστω, να το εντάξουν στο ειδικό σώμα της ενδοοικογενειακής βίας μιας και οι δύο αυτές μορφές κακοποίησης έχουν απόλυτη συνάφεια μεταξύ τους, αφού το μικρό παιδί που θα κακοποιήσει ζώα είναι πλέον αδιαμφισβήτητα και επιστημονικά αποδεδειγμένο, ότι στην ενήλικη ζωή του θα κακοποιήσει και άνθρωπο, αλλά ούτε αυτό έχουν δεχτεί να γίνει.
Μιλήστε μας για την αποτελεσματικότητα των Φιλοζωϊκών Οργανώσεων κατά τόπους.
Το φιλοζωικό κίνημα στη χώρα μας και γενικά και κατά τόπους εκτός από κουρασμένο από τη συνεχή χωρίς πάτο προσπάθεια είναι και αδύναμο, αποπροσανατολισμένο ως προς τους στόχους του και τις μορφές διεκδίκησης, έχει μείνει όχι μόνο στάσιμο, αλλά και σε καθοδική πορεία κατά την άποψη μου, χωρίς να μπορεί να προσαρμόσει στην σημερινή εποχή τα “εργαλεία” που χρησιμοποιούσε χθες στον αγώνα του, δεν έχει θεωρητικό υπόβαθρο, αρκείται στη πλειοψηφία του στο να βλέπει μόνο το δέντρο αγνοώντας το δάσος, το οποίο δεν υπάρχει στο οπτικό του πεδίο. Αν το μεταφέρουμε στο ανθρώπινο πεδίο είναι σα να μας φθάνει να δίνουμε ένα πιάτο φαγητό στους άστεγους και ‘απορους αλλά να μην αγωνιζόμαστε για την εξάλειψη της φτώχειας και των αιτιών της. Επίσης έχει μια επιλεκτική φιλοζωία που αφορά τα ζώα συντροφιάς κατά 80% και που και που θα ασχοληθεί με τα άλλα είδη ζώων της ξηράς, της θάλασσας και του αέρα, που επίσης κακοποιούνται, βασανίζονται, υποφέρουν και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις πολύ χειρότερα από τα ζώα συντροφιάς. Αυτό όχι μόνο κάνει κακό στα ίδια τα ζώα και αναστέλλει την επίλυση των θεμάτων τους αλλά μεταδίδει και κακά μηνύματα και στην υπόλοιπη κοινωνία και στις αρχές, που όταν μιλούν για ζώα εννοούν το σκύλο και τη γάτα και αδιαφορούν εισέτι περισσότερο για τα άλλα.
Είναι αδήριτη η ανάγκη το φιλοζωικό κίνημα να αλλάξει άρδην οπτική και τρόπους διεκδίκησης, να ανατροφοδοτηθεί, να αναστοχοπροσηλωθεί, να μπει νέο αίμα στις τάξεις του, να ανοιχτεί στη κοινωνία, αλλά δυστυχώς εγκλωβισμένο στο να τρέχει να φροντίζει τα 50, 100 ζώα ενός καταφυγίου δεν έχει το χρόνο για άλλες δράσεις ικανές να επιφέρουν ουσιαστικές αλλαγές στο ζοφερό τοπίο των ζώων στη χώρα μας. Αρνείται να δει ότι έτσι όπως πορεύεται εδώ και πολλές δεκαετίες τα πράγματα ελάχιστα έχει επιδράσει στην αλλαγή του τοπίου στη χώρα μας, που όχι μόνο παραμένει σχεδόν το ίδιο για όλα τα ζώα αλλά και ότι συνεχώς χειροτερεύει
Την στιγμή που στιγματίζεται η τουριστική ταυτότητα της Ελλάδας με εικόνες ντροπής για κακομεταχείριση σε άλογα, γαϊδούρια κ.λπ. δεν αντιδρά κανένας επαγγελματικός τομέας π.χ. του τουρισμού, ώστε να πιέσουν για να βρεθεί μια λύση. Έχουμε συνηθίσει τον στιγματισμό σαν λαός;
Ο ελληνικός λαός, η κοινωνία, η πολιτεία είναι εθισμένοι στο άρπα κόλα, στο εφήμερο, στο σήμερα και στον ωχαδελφισμό. Και ναι μεν όσον αφορά τη κακοποίηση των ζώων είναι γνωστό, ότι στον υπόλοιπο προηγμένο κόσμο η Ελλάδα είναι συνώνυμη της κακοποίησης των ζώων όμως αυτός ο στιγματισμός δεν έχει οικονομικό αρνητικό αντίκτυπο, αφού ο αριθμός των τουριστών δεν μειώνεται και θα λέγαμε ότι αυξάνεται, όπερ και το μόνο που τους ενδιαφέρει. Μπορεί χιλιάδες τουρίστες να έρχονται στη χώρα μας και να φεύγουν οργισμένοι και απογοητευμένοι με την αθλιότητα που αντικρίζουν και ζουν όσον αφορά τα ζώα αλλά ταυτόχρονα ισάριθμες χιλιάδες τουρίστες κατακλύζουν τη χώρα μας . Θυμάμαι πριν περίπου 10 χρόνια είχαμε συναντήσει στις Βρυξέλλες τον επίτροπο, που ασχολείτο και με θέματα ευζωίας των ζώων και του θέσαμε αυτή ακριβώς τη δυσαρέσκεια και οργή των τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα μας με αυτά που αντικρίζουν . Μας απάντησε λοιπόν, ρωτώντας μας: “Μπορείτε να κάνετε μια επαγγελματική επίσημη δημοσκόπηση που να αποδεικνύει την οικονομική ζημιά της χώρας σας εξ αιτίας της στάσης της απέναντι στα ζώα; γιατί μόνο έτσι θα μπορέσετε να κάνετε τους πολιτικούς, τις κυβερνήσεις, τους επιχειρηματίες να πάρουν μέτρα”. Οικονομική ζημιά του τουριστικού προϊόντος εξ αιτίας της κακοποίησης και των συνθηκών διαβίωσης των ζώων όμως δεν προκύπτει .
Αυτό μαζί με την έλλειψη υπόβαθρου, κουλτούρας, παιδείας κλπ και πολλών άλλων παράμετρων έχουν φέρει την πάλαι ποτέ ναυαρχίδα του παγκόσμιου πολιτισμού στην ανυποληψία, στο στιγματισμό, στη περιφρόνηση άλλων λαών, κοινωνιών και κρατών απέναντι στην Ελλάδα. Λύσεις υπάρχουν για την αλλαγή του τοπίου, έχουν πολλάκις εξηγηθεί και προταθεί στους αρμόδιους αλλά όπως είπαμε δεν υπάρχει πολιτική βούληση να “σπάσουν” αυγά, να συγκρουστούν με απόψεις, αντιλήψεις κατάλοιπα, συμφέροντα, συντεχνίες για να αλλάξει η χώρα μας το τρόπο που αντιμετωπίζει τα υπόλοιπα ζώα.
