εκδόσεις: Business Rise Publishing House
Νέλσον Μαντέλα Σύμβολο Ελευθερίας και Αγώνα κατά του Απαρτχάιντ
Κανείς δεν γεννήθηκε δούλος του άλλου. Εμείς και οι δικοί μας γεννηθήκαμε αδέρφια, όλοι από μια μητέρα και κρίνουμε ανάξιο να είναι ο ένας τύραννος ή δούλος του άλλου.
Ένα ξεχωριστά εξαιρετικό βιβλίο λόγω ακριβώς του θέματος που αναφέρεται, στον ιεραπόστολο της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας, τον Νέλσον Μαντέλα, κατατιθέμενο στην ελληνική γραμματεία από τον συγγραφέα Σταμάτιο Γεωργούλη. Έναν ακάματο δημιουργό που φέρει μέσα του όλα εκείνα τα ανθρωπιστικά στοιχεία για την ελευθερία, την ισονομία, ανεξαρτησία και δικαιοσύνη των ανθρώπων. Άλλωστε αυτό αποδεικνύεται από τον θώκο που υπηρετεί για να επιβάλλεται η δικαιοσύνη. Ο Σταμάτιος Γεωργούλης είναι ο άνθρωπος που έγραψε για τον Νέλσον Μαντέλα αναφέροντας αλήθειες και περιστατικά από τη ζωή του που πιθανόν άλλοι βιογράφοι να μην έχουν συμπεριλάβει κι αυτό διότι διετέλεσε το 1994 Εκλογικός παρατηρητής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Νότια Αφρική και άρα είναι ο καταλληλότερος άνθρωπος που θα μπορούσε να γράψει για τον Μαντέλα καθώς έζησε από κοντά τα γεγονότα κι έγινε από πρώτο χέρι βαθύς γνώστης του ζητήματος Μαντέλα-Απαρχάιντ.
Ο συγγραφέας γνώρισε τον Μαντέλα σε μια κρίσιμη καμπή της ζωής του. Το βίωμα αυτό εμπλούτισε την αφήγηση με λεπτομέρειες που λίγοι θα μπορούσαν να μεταφέρουν. Στις σελίδες του βιβλίου παρουσιάζει τον Μαντέλα όχι μόνο ως πολιτικό ηγέτη, αλλά και ως άνθρωπο: με τις ευαισθησίες, τις αντιφάσεις του χαρακτήρα του, το χιούμορ του, την ανθρωπιά του, τον συναισθηματικό του κόσμο, την αγάπη που έτρεφε για την οικογένεια του και για τους ανθρώπους της χώρας του τούς οποίους υπηρέτησε με την ψυχή του ξεπληρώνοντας ετούτη την υπηρεσία του με μια πολύχρονη φυλάκιση.
Μέσα από πρωτογενείς καταγραφές ιστορικές αναφορές και μαρτυρίες, το βιβλίο προσφέρει μια πλήρη εικόνα της ζωής του.
Η διεισδυτική προσέγγιση του συγγραφέα καθιστά το βιβλίο ξεχωριστό για την πλούσια από κάθε άποψη προσωπικότητα του ανθρώπου επαναστάτη, χωρίς να μένει απλά στα γεγονότα, αλλά εμβαθύνει στα κίνητρα και στις αρχές που καθοδήγησαν τον Μαντέλα να ακολουθήσει έναν απελευθερωτικό αγώνα εναντίον του Απαρχάιντ. Οι στιγμές που ο συγγραφέας περιγράφει στιγμιότυπα και γεγονότα από τη συνάντησή του με τον Μαντέλα είναι εξαιρετικά συγκινητικές.
Θέλει, λέει, να ’ναι λεύτερος. Σκοτώστε τον! έγραψε ο Καζαντζάκης στο έργο του Οι αδερφοφάδες. Το ίδιο έκαναν και κάνουν μέχρι και σήμερα κάποια καθεστώτα που βάζουν το συμφέρον ανώτερο από τον άνθρωπο και τις ελευθερίες του, χωρίς να υπολογίζουν τον λόγο του Ευριπίδη στην Ιφιγένεια εν Αυλίδι, Θνητών όλβιος εις το τέλος ουδείς. Κανένας άνθρωπος δεν είναι τυχερός στο τέλος.
Ο Σταμάτης Γεωργούλης δεν είναι απλώς ένας βιογράφος αλλά ένας αφηγητής της αλήθειας θέτοντας τη συγγραφική του γραφίδα εις τον τύπον των ήλων για το ζήτημα της αποικιοκρατίας που όσο υπάρχουν άφρονες ηγέτες θα ταλανίζει χώρες και ανθρώπους. Το βιβλίο είναι γραμμένο με λόγο απλό που δίνει στο κείμενο την βαρύτητα ενός ακέραιου σπουδαίου έργου να προστίθεται στην ελληνική γραμματεία, καθώς οι καταγραφές δόθηκαν με προσοχή και απόλυτο σεβασμό στις αλήθειες των βιωμάτων του αφρικανού ηγέτη και αποδόθηκαν με ένθερμο ζήλο και συγγραφική δεξιότητα.. Η ικανότητά του συγγραφέα να συνδυάζει ιστορική ακρίβεια με συναισθηματική αφήγηση δημιουργεί ένα αποτέλεσμα που διαβάζεται εύκολα τόσο από λάτρεις ιστορικών βιβλίων όσο και από απλούς αναγνώστες.
Η βιογραφία που μας παραθέτει ο συγγραφέας καλύπτει όλες τις φάσεις της ζωής του Μαντέλα:
Από τα πρώιμα χρόνια της παιδικής του ηλικίας ο Μαντέλα βίωσε την αδικία στο μικρό χωριό της φυλής Μαντίμπα και ανδρωνόταν με το αίσθημα της ανυπακοής και αντίστασης απέναντι στους φυλετικούς καταπιεστές της φυλής του.
Όταν πήγε για πρώτη φορά στο σχολείο, δόθηκε από τη δασκάλα του το όνομα «Nelson» ένα ιστορικό όνομα που πιθανόν να προερχόταν από τον Βρετανό Ναύαρχο Νέλσον θρυλικό νικητή της ναυμαχίας του Τραφάλγκαρ το 1805, σύμφωνα με την παράδοση που επικρατούσε να δίνουν στα παιδιά χριστιανικά ονόματα.
Το περιβάλλον που μεγάλωνε ακλουθούσε τους παραδοσιακούς θεσμούς. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ ήρθε άμεσα σε επαφή με τις ιδέες της πολιτικής ανυπακοής ορθώνοντας το ανάστημα του υπέρ του αγώνα κατά των φυλετικών καταπιεστών.
Εντάσσεται στο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC) και στρέφεται αρχικά προς τη διπλωματική οδό κι όχι στη βίαιη αντίσταση.
Έχοντας ως χάρισμα τη διπλωματία θέλησε με ειρηνικές μεθόδους να αντιμετωπίσει το καθεστώς του Απαρχάιντ που ξεκίνησε το 1948 κι έληξε το 1994 και το οποίο υποστήριζε τις ταξικές και φυλετικές διακρίσεις εναντίον των μαύρων πολιτών όπου οι λευκοί έθεταν τα περιθώρια.
Η αποικιοκρατία ποτέ δεν ασκεί στα σοβαρά τον εκπολιτιστικό ρόλο που διακηρύττει γιατί είναι δέσμια των ρατσιστικών της προκαταλήψεων και συμφερόντων.
Ο ίδιος κανόνας σε εφαρμογή πάντα. Όπως οι γνωστοί μας (σύμμαχοι) Εγγλέζοι, ένας λαός που δεν αισθάνονται ντροπή για τις αισχρές πράξεις τους που άρπαξαν, κατέχουν με θράσος και διαχειρίζονται τα γλυπτά του Παρθενώνα, να στήνουν πολέμους και αποικιοκρατικά καθεστώτα. Δες Κύπρο, δες Απαρτχάιντ, δες Φόκλαντ κλπ.
Το Απαρτχάιντ δεν καταπίεζε και εκμεταλλευόταν απλά τους ιθαγενείς, αλλά αμφισβητούσε ακόμη και την ανθρώπινη ιδιότητα τους. Γνωστή, άλλωστε, η τακτική τους η οποία διαφαίνεται και στο βιβλίο, να βλέπουν μία χώρα σαν ένα διαχωρίσιμο οικόπεδο, όπου οι ιθαγενείς, ζώα και δέντρα είναι μόνο η φυσική σκηνογραφία της δικής τους ανθρώπινης παρουσίας.
Έναυσμα για την μετέπειτα απόφασή του να στραφεί σε ένοπλο αγώνα, στάθηκε η σκληρή και δολοφονική στάση των αποικιοκρατών με τον θάνατο 69 έγχρωμων ειρηνικών διαδηλωτών.
Από εκείνη τη στιγμή, ο Μαντέλα αλλάζει θέση στην πολιτική τής μη βίας και υποστηρίζει πιο ενεργές μορφές αντίστασης. Έτσι πλέον αρχίζει ο έντονος αγώνας κατά του Απαρτχάιντ με ένοπλη αντίσταση. Ιδρύει μια στρατιωτική μονάδα με το όνομα «Το Δόρυ του Έθνους» όπου και διεξήγαγε σαμποτάζ εναντίον του καθεστώτος προς επίτευξη πολιτικών δικαιωμάτων για τους μαύρους Νοτιοαφρικανούς.
Παραθέτω μερικά λόγια του Μαντέλα για να δείξω τη μεγαλοσύνη που κατέχει ένας αποφασισμένος ηγέτης που δεν φοβάται την ευθύνη.
“Μόνο οι ελεύθεροι άνθρωποι μπορούν να διαπραγματευτούν. Οι κρατούμενοι δεν κάνουν συμφωνίες.”
«Δεν ήμουν Μεσσίας, αλλά ένας συνηθισμένος άνθρωπος, που έγινε ηγέτης κάτω από εξαιρετικές συνθήκες».
«Πολέμησα κατά της λευκής υπεροχής και πολέμησα ενάντια στη μαύρη υπεροχή. Ονειρεύομαι το ιδανικό μιας δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας, όπου όλοι οι άνθρωποι θα ζουν μαζί, αρμονικά και με ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό που ελπίζω να το ζήσω και να το πετύχω. Αλλά αν αυτό χρειαστεί, είναι ένα ιδανικό για το οποίο είμαι έτοιμος να πεθάνω.».
Το βιβλίο Νότια Αφρική 30 χρόνια της δημοκρατικής αναγέννησης δεν τιμά μόνο τη μνήμη του Νέλσον Μαντέλα, αλλά προάγει τα ιδανικά για τα οποία ο ίδιος αγωνίστηκε και παραμένουν τόσο πολύ επίκαιρα. Το κείμενο του Γεωργούλη κρούει τον κώδωνα, μας φέρνει ενώπιος ενωπίω με τη συνείδηση μας να μας θυμίσει ότι ο αγώνας για ελευθερία και ισότητα είναι διαρκής.
Το 1962 συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη για προδοσία και σχέδια ανατροπής του καθεστώτος. Τα επόμενα 27 χρόνια πέρασε στη φυλακή Ρόμπεν Άιλαντ και άλλες φυλακές, παραμένοντας σύμβολο αντίστασης.
Η υποστήριξη προς τον Νέλσον Μαντέλα και το κίνημα κατά του Απαρτχάιντ από τους παγκόσμιους ηγέτες κατέδειξε μια βαθιά δέσμευση στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δικαιοσύνη. Αυτή η συλλογική διεθνής αλληλεγγύη ήταν καθοριστική για την ευαισθητοποίηση, την άσκηση πίεσης στην κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής και τελικά τη διευκόλυνση της απελευθέρωσης του Μαντέλα και του τερματισμού του Απαρτχάιντ.
Η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών πολιτικών, θρησκευτικών και κοινωνικών ηγετών σε όλο τον κόσμο υπογραμμίζει τη δυνατότητα για ενιαία δράση απέναντι στην αδικία. Λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι ο αγώνας για ισότητα ξεπερνά τα σύνορα μιας χώρας, ενώνοντας την ανθρωπότητα στην αναζήτηση ενός δικαιότερου κόσμου.
Το 1990, με τις διεθνείς πιέσεις να κορυφώνονται επέρχεται και η κατάρρευση του Απαρχάιντ. Ο Μαντέλα απελευθερώνεται και διεξαγάγει το 1994 τις πρώτες δημοκρατικές εκλογές στη Νότια Αφρική όπου και εκλέχτηκε πρόεδρος, ως ο πρώτος μαύρος ηγέτης της χώρας.
Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του μέλημα του ήταν η συμφιλίωση και όχι η εκδίκηση παρά την καταπίεση που είχε υποστεί. Για τον λόγο αυτό δημιούργησε την Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης, δίνοντας έμφαση στην ειρηνική διαβίωση λευκών και μαύρων δίχως φυλετικές διακρίσεις.
Για τον Μαντέλα η ελευθερία δεν ήταν μόνο για τους λίγους, αλλά για όλους. Διέθεσε όλη του τη ζωή για την εξάλειψη των ανισοτήτων και την εξισορρόπηση των ανεπτυγμένων κοινοτήτων με τις περιθωριοποιημένες για μια απόλυτη ειρηνική συνεργασία.
Φτάνοντας στο σήμερα βλέπουμε πως τίποτα δεν έχει αλλάξει. Η φυλετική δικαιοσύνη είναι δύσκολο να κερδηθεί όσο κι αν λέμε πως οι κοινωνίες έχουν εξελιχτεί. Είναι επιβεβλημένη υποχρέωση όλων και χρειάζεται ακαταπόνητη συλλογική προσπάθεια για να υπάρξει φυλετική δικαιοσύνη. Αν ως πρώτο μέλημα έχουμε την προώθηση της ισότητας, της αλληλεγγύης και της κατανόησης, είναι σίγουρο πως οι κοινωνίες θα καταφέρουν να δημιουργήσουν έναν κόσμο που δεν θα αποτελεί παράγοντα διάκρισης ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά στοιχείο ενότητας. Κι έρχομαι στα λόγια του Νέλσον Μαντέλα:
“Κανείς δεν γεννιέται μισώντας κάποιον άλλον για το χρώμα του δέρματός του, την καταγωγή ή τη θρησκεία του. Οι άνθρωποι μαθαίνουν να μισούν, και αν μπορούν να μάθουν να μισούν, μπορούν επίσης να μάθουν να αγαπούν.”
