Η Ομιλία της Ιωάννας Λαζάρου στο 11ο Θερινό Πανεπιστήμιο «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ», Βοστώνη 24-29 Μαΐου
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Με ιδιαίτερη συγκίνηση βρίσκομαι σήμερα μαζί σας και θα ήθελα να ευχαριστήσω από βάθους καρδίας την Κοσμήτωρα Κυρία Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη για την πρόσκληση και το βήμα που μας δίνει, καθώς και την Εκτελεστική Διευθύντρια του Μαλλιωτιου Πολιτιστικού Κέντρου την κυρια Χρυσουλα Κουρκουντη για την υπέροχη υποστήριξη και φιλοξενία που μας παρέχει. Είμαστε εδώ για να μιλήσουμε για ένα θέμα ζωτικής σημασίας για τον Ελληνισμό της διασποράς: την επιβίωση της ελληνικής γλώσσας. Η γλώσσα μας δεν είναι απλώς ένα μέσο επικοινωνίας· είναι φορέας πολιτισμού, ταυτότητας και μνήμης. Είναι το νήμα που ενώνει γενιές και γεωγραφίες, από την πατρίδα ως τη διασπορά απανταχού.
Η πραγματικότητα στις ΗΠΑ
Δυστυχώς, η πραγματικότητα που βιώνουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι σκληρή. Η ελληνική γλώσσα σήμερα βρίσκεται σε πορεία εξαφάνισης — και όχι μόνο ως στατιστικό μέγεθος, αλλά και ως καθημερινή εμπειρία.
Τα περισσότερα παιδιά δεύτερης και τρίτης γενιάς ομογενών δεν μιλούν πια ελληνικά στο σπίτι. Δεν διαβάζουν ελληνικά. Μόνο όπου υπάρχουν γιαγιάδες και παππούδες, ακούγεται ακόμα η Ελληνική Γλώσσα. Τι θα γίνει όμως όταν αυτές οι παρουσίες, αυτοί οι συνδετικοί κρίκοι με την Ελληνική γλώσσα αποδημήσουν; Ποιος θα κρατήσει ψηλά τη σημαία της Ελληνικής Γλώσσας;
Η σύνδεσή τους με τη γλώσσα των προγόνων τους χαλαρώνει επικίνδυνα. Ακόμα και τα λεγόμενα ελληνικά charter schools προσφέρουν τη γλώσσα ως «μάθημα εμπλουτισμού», για μία ώρα την ημέρα. Πολλές φορές, τα παιδιά δεν είναι καν ελληνικής καταγωγής. Αντί αυτά τα Ελληνόπουλα να είναι η πλειοψηφία στα σχολεία αυτά, είναι η μειοψηφία.
Και κάπου εκεί, αρχίζει να σβήνει η καθημερινή ζωντανή χρήση της γλώσσας μας. Όχι από έλλειψη αγάπης, αλλά από έλλειψη υποδομών, χρόνου και μιας εθνικής στρατηγικής.
Ο ρόλος των Ομογενειακών ΜΜΕ
Σε αυτό το δύσκολο τοπίο, τα ομογενειακά ΜΜΕ παίζουν καθοριστικό ρόλο. Ως εκδότρια του Greek News and Radio FL, μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως κάθε λέξη που γράφεται και μεταδίδεται στα ελληνικά είναι μια μικρή πράξη αντίστασης. Είναι μια πράξη πολιτισμικής επιβίωσης.
Το ΜΜΕ μου είναι ένας ζωντανός χώρος όπου η γλώσσα αναπνέει: μέσα από άρθρα, συνεντεύξεις, αφιερώματα, πολιτιστικές δράσεις, ακόμη και ραδιοφωνικά σποτ.
Δεν είμαστε απλοί θεατές· είμαστε φύλακες αυτής της γλωσσικής κληρονομιάς.
Ο Ελληνισμός άντεξε αιώνες σκλαβιάς, διατηρώντας τη γλώσσα του ζωντανή μέσα από την Εκκλησία, τα κρυφά σχολειά και την προφορική παράδοση. Αν τότε, με τόσες δυσκολίες, τα κατάφεραν, εμείς σήμερα με τόσα εργαλεία, τεχνολογία και δίκτυα, δεν έχουμε καμία δικαιολογία.
Η παγκόσμια πρόκληση – Παράδειγμα η Αυστραλία
Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι Έλληνες της Αυστραλίας. Η αφομοίωση καλπάζει, και σήμερα ελάχιστα παιδιά μιλούν την Ελληνική. Χρησιμοποιούνται στις Εθνικές εορτές ως «βιτρίνα», δίνοντας την ψευδαίσθηση στους προσκεκλημένους πολιτικούς ότι η γλώσσα ανθεί. Στην πραγματικότητα, η συμμετοχή περιορίζεται σε χορούς και εκδηλώσεις, ενώ η γλωσσική εκμάθηση υποχωρεί.
Τα παιδιά λένε: «Σε τι θα με βοηθήσει η Ελληνική στην επαγγελματική μου καριέρα;». Αντί να ξεκινάμε από τη γραμματική, πρέπει να ξεκινάμε από τη σχέση. Να μάθουν το αλφάβητο. Να μιλήσουμε στη γλώσσα τους, να χτίσουμε ενδιαφέρον με λογοτεχνία, σύγχρονες μορφές τέχνης, τεχνολογία.
Και φυσικά, η Μητροπολιτική Ελλάδα πρέπει να στηρίξει αυτή την προσπάθεια με σύγχρονο διδακτικό υλικό και δασκάλους που γνωρίζουν και την αγγλική πραγματικότητα.
Ακόμη, τα ελληνικά ΜΜΕ στην Ελλάδα χρειάζεται να αφιερώνουν χώρο στην Ομογένεια. Οι Έλληνες της Ελλάδας αγνοούν τι συμβαίνει στις κοινότητες του εξωτερικού. Δεν υπάρχει ουσιαστική επαφή. Χρειαζόμαστε γέφυρες.
Οι προκλήσεις ενός ελληνόγλωσσου ΜΜΕ στη Διασπορά
Ας μην κρυβόμαστε: η οικονομική επιβίωση ενός ελληνόγλωσσου μέσου στη Διασπορά είναι ένας καθημερινός αγώνας. Δεν υπάρχει σταθερή κρατική στήριξη, και οι πόροι είναι ανύπαρκτοι.
Στην περίπτωσή μας, δεν υπάρχει χρηματοδότηση. Είναι ένας προσωπικός αγώνας. Ένα όραμα που στηρίζεται σε κόπο, πίστη, και πολλή ψυχή. Πολλές φορές, αισθάνεσαι μόνος — να κρατάς ψηλά μια σημαία που δεν βλέπουν οι θεσμοί. Και όμως, συνεχίζουμε. Γιατί κάθε ελληνική λέξη που μεταδίδεται, είναι μια ακόμη ανάσα ζωής για τη γλώσσα μας.
Αυτός ο αγώνας, όμως, δεν πρέπει να παραμείνει ατομικός. Χρειαζόμαστε συνεργασίες, δικτύωση και ενότητα. Δεν μπορούμε να σωπάσουμε. Δεν μπορούμε να παραιτηθούμε.
Τι μπορούμε να κάνουμε όλοι μαζί
Η επιβίωση της ελληνικής γλώσσας είναι κοινή υπόθεση. Μπορούμε και πρέπει να δημιουργήσουμε συνέργειες ανάμεσα σε μέσα ενημέρωσης, σχολεία, εκκλησίες, πολιτιστικούς συλλόγους, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Να ενισχύσουμε τα δίγλωσσα προγράμματα με ουσία και διάρκεια.
Να διεκδικήσουμε περισσότερες ώρες διδασκαλίας της ελληνικής σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία.
Να δώσουμε κίνητρα σε παιδιά και νέους να αγαπήσουν τη γλώσσα μέσα από τη λογοτεχνία, τη μουσική, την τέχνη, τις ψηφιακές εφαρμογές.
Και πάνω απ’ όλα: να τη χρησιμοποιούμε. Η γλώσσα ζει όταν τη μιλούν. Και σβήνει όταν τη σωπαίνουν.
Πρόταση από τα Ομογενειακά ΜΜΕ
Ως Greek News and Radio FL, δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε με συνέπεια αυτόν τον αγώνα. Και δεν είμαστε μόνοι. Υπάρχουν φωνές σε όλη την Αμερική – έντυπες, ραδιοφωνικές, διαδικτυακές – που με κόπο, συνέπεια και μεράκι κρατούν ζωντανή την ελληνική γλώσσα.
Προτείνουμε τη δημιουργία ενός Δικτύου Ομογενειακών ΜΜΕ για την Ελληνική Γλώσσα, το οποίο θα:
- Προβάλλει ενιαία καμπάνιες για την ενίσχυση της γλωσσικής ταυτότητας.
- Διαμοιράζει εκπαιδευτικό υλικό και δράσεις για παιδιά και νέους.
- Αναδεικνύει καλές πρακτικές από σχολεία, συλλόγους και κοινότητες.
Ένα παγκόσμιο δίκτυο πολιτισμού – Greek News and Radio FL
Στην εφημερίδα μας, το Greek News and Radio FL, έχουμε δημιουργήσει με μεράκι και επιμονή ένα μοναδικό ψηφιακό αρχείο με πάνω από 400 προσωπικότητες της Ελλάδας, της Ομογένειας και του φιλελληνισμού. Έλληνες και Ελληνίδες από την Αμερική, την Αγγλία, τη Γενεύη, τη Στοκχόλμη, την Αυστραλία, αλλά και φιλέλληνες από το Μεξικό, την Ιταλία, το Νάσβιλ και αλλού.
Ο σκοπός αυτής της προσπάθειας είναι να γνωρίσει ο κόσμος στο εξωτερικό ποιοι είναι οι σύγχρονοι Έλληνες – οι δημιουργοί, οι ερευνητές, οι καλλιτέχνες, οι επιστήμονες.
Παράλληλα, επιδιώκουμε να μεταλαμπαδεύσουμε τον ελληνικό πολιτισμό — όχι μόνο στους Έλληνες, αλλά και σε όσους τον αγαπούν και τον τιμούν, ώστε να φτάσει παντού, σε κάθε γωνιά της γης.
Ευχαριστήριο
Ο νέος Υφυπουργός Εξωτερικών δήλωσε πως «δεν υπάρχει εσωτερικός και εξωτερικός Ελληνισμός, αλλά μόνο Οικουμενικός Ελληνισμός». Αν το πιστεύουμε όλοι, ας το κάνουμε πράξη. Με σχέδιο, φαντασία και συνεργασία.
Ονειρεύομαι μια μέρα να πηγαίνω σε ένα σχολείο στη Φλόριντα και να ακούω παιδιά να τραγουδούν ελληνικά τραγούδια. Όχι γιατί “πρέπει”, αλλά γιατί νιώθουν περήφανα. Γιατί η γλώσσα μας είναι δική τους. Είναι σπίτι.
Σας ευχαριστώ από καρδιάς για την τιμή να βρίσκομαι σήμερα ανάμεσά σας.
Ευχαριστώ τους διοργανωτές, τους συναδέλφους, τους φοιτητές και όλους όσοι μοιραζόμαστε το ίδιο όνειρο: να κρατήσουμε ζωντανή την ελληνική φωνή, όπου κι αν βρισκόμαστε.
Καλή δύναμη σε όλους μας — και να θυμάστε: όσο υπάρχει η γλώσσα, υπάρχει και η πατρίδα.
Ιωάννα Λαζάρου
Εκδότης – Δημοσιογράφος
