Τουρκία, Ελλάδα και Τραμπ: Η Γεωπολιτική Σκακιέρα και οι Διεθνείς Σχέσεις στην Εποχή της Αβεβαιότητας

Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ συνεχίζει να προκαλεί αίσθηση στον διεθνή πολιτικό χάρτη, με τις αντιφάσεις και τις αμφιβολίες που περιβάλλουν την πορεία της Αμερικής να εντείνονται. Η Τουρκία, η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και την πορεία της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής υπό την ηγεσία του Τραμπ. Οι εκτιμήσεις των τουρκικών μέσων ενημέρωσης για μια ενδεχόμενη εμφύλια αναταραχή στις ΗΠΑ αποκαλύπτουν μια ανησυχία για την φθίνουσα δύναμη της Αμερικής στην παγκόσμια σκηνή, με την Κίνα να αναδεικνύεται ως ο κύριος αντίπαλος. Ωστόσο, η πιθανότητα αυτής της σύγκρουσης παραμένει μια αβέβαιη προοπτική, ενώ ταυτόχρονα θέτει σε κίνδυνο την σταθερότητα στην περιοχή μας.

Η τουρκική κυβέρνηση, υπό την ηγεσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δείχνει να παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις στην Ουάσιγκτον, αν και μέχρι στιγμής δεν έχουν εκφραστεί δημόσια ανησυχίες για τις επιπτώσεις μιας δεύτερης κυβέρνησης Τραμπ. Η ένταση μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών συνεχίζεται, με τα ανοιχτά ζητήματα στη Συρία, την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων και τις κυρώσεις να παραμένουν στο επίκεντρο. Η Τουρκία αναζητά τις στρατηγικές ευκαιρίες που προσφέρει η αβεβαιότητα στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, ενώ η εξωτερική της πολιτική φαίνεται να επηρεάζεται από την ανάγκη για αναβάθμιση της θέσης της στον διεθνή χώρο. Η στήριξη των ΗΠΑ για την καταπολέμηση του “βαθέος κράτους” θεωρείται ως στρατηγική αμφισβήτησης της αμερικανικής ηγεμονίας, με την Τουρκία να προσαρμόζει τη δική της στάση ενόψει των αλλαγών που μπορεί να φέρει η πολιτική Τραμπ.

Η Ελλάδα, από την άλλη πλευρά, διατηρεί μια προσέγγιση μετριοπάθειας και σταθερότητας, παρά τις εντάσεις στην περιοχή. Οι πρόσφατες συναντήσεις μεταξύ των Υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας καταδεικνύουν μια αμοιβαία διάθεση για ενίσχυση των διμερών σχέσεων και την επίλυση διαφορών, αν και οι προκλήσεις παραμένουν πολλές. Στην Αθήνα, η γραμμή είναι σαφής: ο διάλογος δεν σημαίνει υποχώρηση, αλλά διεκδίκηση. Η Ελλάδα τονίζει την ανάγκη για έναν διάλογο που να στηρίζεται στις αρχές του διεθνούς δικαίου και της κυριαρχίας, ενώ ταυτόχρονα προειδοποιεί για τις επικίνδυνες συνέπειες οποιασδήποτε υποχώρησης.

Η ελληνοτουρκική διαμάχη, ειδικά γύρω από την Ανατολική Μεσόγειο και τα θαλάσσια σύνορα, παραμένει ανοιχτό πεδίο αντιπαράθεσης. Ωστόσο, η επιθυμία και των δύο χωρών για περαιτέρω συζητήσεις, αν και με επιφυλάξεις, καταδεικνύει τη σημασία της αποτροπής μιας νέας κλιμάκωσης. Η Ελλάδα δεν φαίνεται να έχει την ίδια αντίληψη κινδύνου από την αμερικανική πολιτική όσο η Τουρκία, θεωρώντας τις ΗΠΑ ως έναν σημαντικό διεθνή εταίρο, παρά τις διαφορές που μπορεί να προκύπτουν.

Η πρόθεση του Τραμπ να εστιάσει την αμερικανική εξωτερική πολιτική σε πιο απομονωτικές στρατηγικές, ενδέχεται να αφήσει την Ελλάδα και την Τουρκία να αντιμετωπίσουν τις διμερείς τους διαφορές χωρίς την άμεση διαμεσολάβηση της Ουάσιγκτον. Ειδικά αν η πολιτική του Τραμπ περιλαμβάνει την απομάκρυνση της αμερικανικής επιρροής από τη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο, η ανάγκη για έναν νέο διαπραγματευτικό μηχανισμό μεταξύ των δύο χωρών μπορεί να γίνει πιο επιτακτική.

Οι ΗΠΑ, υπό την ηγεσία του Τραμπ, αναμένεται να επικεντρωθούν περισσότερο στην ανάσχεση της Κίνας, πράγμα που ίσως οδηγήσει την Ελλάδα να αναζητήσει νέους συμμάχους στην Ευρώπη και την περιοχή, προκειμένου να διασφαλίσει τα εθνικά της συμφέροντα. Ωστόσο, η αβεβαιότητα που επικρατεί γύρω από τις προθέσεις του Τραμπ και τη στρατηγική του για την περιοχή καθιστά δύσκολη την εκτίμηση των μελλοντικών κινήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το γεωπολιτικό τοπίο της Ελλάδας, σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα γύρω από την αμερικανική πολιτική του Τραμπ, απαιτεί από την Αθήνα να διατηρήσει μια ισχυρή και ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική. Ενώ η Τουρκία συνεχίζει να προσπαθεί να επωφεληθεί από τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις, η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει προσηλωμένη στη διατήρηση των εθνικών της συμφερόντων και στην προάσπιση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή. Η επιτυχία αυτής της στρατηγικής θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της Ελλάδας να επιτύχει ισχυρές συμμαχίες, να διατηρήσει την εθνική της κυριαρχία και να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του νέου διεθνούς περιβάλλοντος.

Η συζήτηση  σε όλο τον κόσμο συνεχίζονται με γοργούς ρυθμούς σχετικά με το τι σημαίνει η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ για την παγκόσμια ασφάλεια. Στην Ευρώπη, οι συζητήσεις φαίνεται να έχουν ήδη φτάσει σε φρενήρεις τόνους. Οι ηγέτες στις Βρυξέλλες και σε άλλες πρωτεύουσες ανησυχούν εμφανώς για το ενδεχόμενο οι Ηνωμένες Πολιτείες να αποσύρουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία ή ίσως να αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ εντελώς . Σε αυτές τις ανησυχίες προστίθεται η πιθανότητα η κυβέρνηση Τραμπ να ξεκινήσει έναν εμπορικό πόλεμο με την Ευρωπαϊκή Ένωση , μια πράξη που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αστάθεια. Σε αυτές τις ανησυχίες προσθέτει τη φωνή του ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Σε συνέντευξή του στο Bloomberg , ο Μητσοτάκης τόνισε την ανάγκη να ενωθεί η Ευρώπη για να ενισχύσει τη «στρατηγική της αυτονομία» και «να διασφαλίσει ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα γίνει πιο ανταγωνιστική» στον απόηχο των αμερικανικών εκλογών. Ωστόσο, ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν από τους πρώτους Ευρωπαίους ηγέτες που συνεχάρη τον Τραμπ για την επιτυχία του, δηλώνοντας την επιθυμία του να εμβαθύνει « τη στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ των δύο χωρών μας ».                                                                                                                                                                   photo vsr3168, Image license by freepik.com