Ο καύσωνας δεν είναι απλώς ένα φυσικό φαινόμενο που δυσκολεύει την καθημερινότητά μας. Είναι μια ύπουλη απειλή για τον οργανισμό, ιδιαίτερα για όσους έχουν ευαίσθητο ή επιβαρυμένο αναπνευστικό σύστημα. Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει επικίνδυνα, ο ανθρώπινος οργανισμός καταβάλλει υπερπροσπάθεια για να διατηρήσει τη θερμική του ισορροπία, με τους πνεύμονες να συμμετέχουν ενεργά σε αυτή την αόρατη μάχη.
Η Πνευμονολόγος, Μάτα Τσικρικά, Πρόεδρος της Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδος, εξηγεί –μιλώντας στο Greek news and radio FL– γιατί η αναπνοή γίνεται πιο δύσκολη στον καύσωνα, πώς επιβαρύνονται ασθενείς με άσθμα ή ΧΑΠ και ποια μέτρα προφύλαξης πρέπει να ληφθούν, προκειμένου να αποφύγουμε σοβαρές επιπλοκές όπως η θερμική εξάντληση ή η θερμοπληξία.
Διαβάστε τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν το θερμόμετρο ανεβαίνει και πώς μπορούμε να προστατεύσουμε την υγεία μας.
- Τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα όταν εκτίθεται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες;
«Κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα, ο ανθρώπινος οργανισμός ενεργοποιεί πολύπλοκους μηχανισμούς θερμορρύθμισης, με κύριο στόχο να διατηρήσει τη θερμοκρασία του σώματος σε φυσιολογικά επίπεδα.
Το αναπνευστικό σύστημα, αν και δεν αποτελεί τον κύριο μηχανισμό ψύξης —όπως το δέρμα μέσω της εφίδρωσης— διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην αποβολή θερμότητας μέσω της εκπνοής θερμού αέρα και της αύξησης της συχνότητας αναπνοών».
- Πώς επηρεάζει ο καύσωνας την αναπνοή μας;
«Σε συνθήκες καύσωνα, η έκθεση του οργανισμού σε αυξημένη θερμοκρασία περιβάλλοντος, σε συνδυασμό με την υγρασία και τη μειωμένη κυκλοφορία του αέρα, δυσχεραίνει την αποβολή θερμότητας. Το σώμα αντιδρά με αγγειοδιαστολή και αυξημένη παραγωγή ιδρώτα, ενώ παράλληλα, αυξάνεται ο αναπνευστικός ρυθμός για την ενίσχυση της απώλειας θερμότητας μέσω των πνευμόνων. Αυτή η επιβάρυνση αφορά ιδιαίτερα το αναπνευστικό σύστημα, το οποίο «δουλεύει» εντατικά για να διατηρήσει την ισορροπία του οργανισμού».
- Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο; Υπάρχουν ευάλωτες ομάδες;
«Ναι, και δυστυχώς είναι πολλοί. Τα άτομα με χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις, όπως το άσθμα ή η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), επιβαρύνονται ιδιαίτερα. Η εισπνοή θερμού και, συχνά, επιβαρυμένου με ρύπους αέρα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και φλεγμονή των αεραγωγών, οδηγώντας σε δύσπνοια, βήχα ή κρίσεις άσθματος. Παράλληλα, η αφυδάτωση, που συχνά συνοδεύει την υπερβολική εφίδρωση, μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να αποβάλει εκκρίσεις, κάνοντας την αναπνοή ακόμα πιο δύσκολη».
- Ποια μέτρα μπορούν να προλάβουν τις επιπλοκές;
«Η προστασία του οργανισμού απαιτεί συντονισμένη πρόληψη. Είναι σημαντικό να παραμένουμε σε δροσερούς, καλά αεριζόμενους χώρους, να ενυδατωνόμαστε επαρκώς και να αποφεύγουμε τη σωματική κόπωση τις ώρες υψηλής θερμοκρασίας. Πρέπει επίσης να δίνεται ιδιαίτερη μέριμνα σε ευάλωτους πληθυσμούς: ηλικιωμένους, βρέφη και ασθενείς με αναπνευστικά ή καρδιαγγειακά νοσήματα.
Η έγκαιρη ενημέρωση του κοινού και η προληπτική δράση αποτελούν κρίσιμα εργαλεία για την αποφυγή θερμικής εξάντλησης ή θερμοπληξίας, δύο σοβαρών καταστάσεων, που απειλούν τη ζωή εν μέσω ακραίων θερμοκρασιών».
Η ζέστη δεν είναι μόνο ενοχλητική – μπορεί να γίνει επικίνδυνη
Ο καύσωνας, όπως προειδοποιεί η κα Τσικρικά, δεν είναι απλώς μια δύσκολη καιρική συνθήκη, αλλά ένας πολλαπλασιαστής κινδύνου για την υγεία, ειδικά για όσους ήδη αντιμετωπίζουν αναπνευστικά ή άλλα χρόνια προβλήματα. Η γνώση των φυσιολογικών επιπτώσεων της ζέστης στον οργανισμό και η έγκαιρη λήψη μέτρων μπορεί να σώσει ζωές.
Η αναπνοή μας είναι ζωή και, σε μέρες με ακραίες θερμοκρασίες, η προσοχή στη φροντίδα της είναι το πιο ισχυρό όπλο μας.
