Η Νέλλη Σπαθάρη είναι πτυχιούχος της Ελληνικής και της Γαλλικής Φιλολογίας, ενώ εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή στον τομέα της Λαογραφίας (Οι αγγειοπλάστες της Σίφνου. Κοινωνική συγκρότηση, παραγωγή, μετακινήσεις, εκδ. Αρσενίδη, 1992). Συνέχισε μεταδιδακτορικές σπουδές στο Παρίσι στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στους τομείς της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και της Κοινωνικής και Οικονομικής Ιστορίας. Η μελέτη της Η Λαογραφία της Ανατολικής Θράκης μέσα από τις αφηγήσεις των προσφύγων. Ιστορική και κοινωνική προσέγγιση (εκδόσεις Ελκυστής, 2023/ α΄ έκδοση Α. Α. Λιβάνη, 1997) βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Δίδαξε στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) και συμμετείχε στην επιστημονική ομάδα συγγραφής του τρίτομου διδακτικού εγχειριδίου της Θεματικής Ενότητας Ο Δημόσιος και ο Ιδιωτικός Βίος των Ελλήνων. Οι νεότεροι χρόνοι ΙΙ, ΕΑΠ, 2002). Παράλληλα ανέλαβε να συντάξει για την ίδια Θεματική Ενότητα το Ανθολόγιο Δοκιμίων για το Δημόσιο και Ιδιωτικό Βίο στην Ελλάδα (19ος-20ος αιώνας), (ΕΑΠ, 2008). Συνέγραψε το εκπαιδευτικό εγχειρίδιο για τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας με θέμα Αισθητική Εκπαίδευση και Αγωγή (Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων, 2000). Κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ελκυστής τα μυθιστορήματά της Amor Fati και Μόνο καλοκαίρια, τα διηγήματα Γυναίκα σημαίνει πόνος, καθώς και οι βραβευμένες νουβέλες της Στην Ύδρα αέναα θα επιστρέφεις και η αγγλική μετάφραση You will forever return to Hydra (βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών), Στάκα καρδιά μου και η αγγλική μετάφραση Hydra in my heart (έπαινος Ομίλου UNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδος) και Το Νησί και ο Πέρα Κόσμος. Έχει εκδώσει το νεανικό διήγημα «Μια καλοκαιρινή παρτίδα σκάκι κι άλλη μια» (βραβείο Ομίλου UNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδος). Έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση από τη γαλλική γλώσσα κειμένων Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, καθώς και παιδικών βιβλίων.