To 2024 έχει χαρακτηριστεί ως Έτος Τσεχικής Μουσικής, στο πλαίσιο του οποίου θα πραγματοποιηθεί μια σειρά από συναυλίες για τις επετείους των Μπέντριχ Σμέτανα (200 χρόνια από τη γέννησή του), Άντονιν Ντβόρζακ (120 χρόνια από τον θάνατό του), Λέος Γιάνατσεκ (170 χρόνια από τη γέννησή του), Γιόσεφ Σουκ (150 χρόνια από τη γέννησή του), Μπόχουσλαβ Μαρτινού (65 χρόνια από τον θάνατό του) και Γίρι Σλιτρ (100 χρόνια από τη γέννησή του), αλλά και άλλες εκδηλώσεις, όπου η μουσική θα παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο σε εκθέσεις, διαλέξεις ή προβολές ταινιών. Η Συμφωνική Ορχήστρα της Πράγας (Prague Symphony Orchestra FOK), με τον Διευθυντή της Daniel Sobotka, θα πρωταγωνιστήσει με τη σειρά της στο επετειακό αυτό έτος.
Ο Daniel Sobotka, ο καταξιωμένος Διευθυντής της Συμφωνικής Ορχήστρας της Πράγας, γεννήθηκε στην Τσεχική πόλη Pardubice, ανατολικά της Πράγας. Αποφοίτησε από τη Σχολή Διεθνών Σχέσεων του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Πράγας και υπήρξε Σύμβουλος του Γενικού Διευθυντή της Τσεχικής Φιλαρμονικής, ενώ εργάστηκε και στο εξωτερικό, μεταξύ άλλων, στο Μουσικό Φεστιβάλ Schleswig-Holstein στη βόρεια Γερμανία, συντόνισε την υποψηφιότητα της Banská Bystrica για τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, παρουσίασε την πόλη της Πράγας στην παγκόσμια έκθεση EXPO στο Aichi της Ιαπωνίας (2005) και πολλά άλλα. Διετέλεσε, επίσης Πρόεδρος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Δημάρχου της Πράγας για τον πολιτισμό, ενώ εκτός από πολιτιστικά έργα, ασχολήθηκε και με στρατηγικές Επικοινωνίας και Marketing στον εμπορικό χώρο. Από τον Απρίλιο του 2013 κατέχει τη θέση του Διευθυντή της Συμφωνικής Ορχήστρας της Πράγας (FOK). Ο Daniel Sobotka είναι επικεφαλής ενός τεράστιου πολιτιστικού ιδρύματος και πολλών ανθρώπων, λύνει απροσδόκητα προβλήματα, εξασφαλίζει τα χρήματα για τη λειτουργία της Ορχήστρας, για το πρόγραμμα και για τους εξαίρετους μαέστρους και σολίστ, ασχολείται με αρχές και εκπροσώπους της εξουσίας. Διατηρεί και αναπτύσσει σε υψηλό ποιοτικό επίπεδο την παράδοση που υπάρχει από το 1934, όταν ιδρύθηκε η Ορχήστρα. Κάθε άλλο παρά μια εύκολη θέση, ωστόσο ο ίδιος είναι πάντα χαμογελαστός, προσηνής και πρόθυμος να απαντήσει σχεδόν σε κάθε ερώτηση, όπως ακριβώς ήταν και κατά τη διάρκεια της συνέντευξής μας.
Η πρώτη ερώτηση, κύριε Sobotka, αφορά εσάς, την πορεία και την καριέρα σας πριν φτάσετε να αναλάβετε τα ηνία της Συμφωνικής Ορχήστρας της Πράγας.
Ασχολούμαι εδώ και δεκαετίες με το πεδίο του πολιτισμού, έχοντας συνεργαστεί με πολλές Ορχήστρες, Φεστιβάλ και άλλους μουσικούς θεσμούς. Αυτό είναι το ιστορικό μου στον τομέα της Μουσικής, αλλά παράλληλα έχω αναπτύξει δραστηριότητα και στον χώρο του Θεάτρου. Παρ’όλα αυτά οι σπουδές μου αφορούσαν στην Εξωτερική Πολιτική και τη Διπλωματία, αλλά τελικά συνειδητοποίησα ότι θα μπορούσα να προβάλλω πολύ περισσότερο την Τσεχία στο εξωτερικό, μέσα από τον πολιτισμό. Μπορείς να ανοίξεις πολύ περισσότερες πόρτες ασχολούμενος με τον πολιτισμό, παρά ως επαγγελματίας Διπλωμάτης. Αυτή είναι η γνώμη μου και ως σήμερα παραμένω στον χώρο του πολιτισμού.
Τι ονειρεύεστε για το μέλλον σας;
Δεν ξέρω τι επιφυλάσσει το μέλλον και ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί, αλλά είμαι σχεδόν βέβαιος ότι θέλω να παραμείνω στον χώρο του πολιτισμού. Δεν μπορώ ούτε να το φανταστώ ότι θα ήταν ποτέ δυνατόν να εγκαταλείψω αυτόν τον χώρο.
Μιλήστε μας για την Συμφωνική Ορχήστρα της Πράγας.
Έχουμε σχεδιάσει ένα πλούσιο πρόγραμμα που θα ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο, διότι η Ορχήστρα κλείνει φέτος τα 90 χρόνια της, δεδομένου ότι ιδρύθηκε από τον Rudolf Pekárek το 1934. Στη δεκαετία του 1930 η Ορχήστρα έπαιζε μουσική για πολλές Τσεχικές ταινίες, έτσι, παραδοσιακά ήταν γνωστή με το ακρωνύμιο «FOK», που προκύπτει από τον τίτλο «Film Opera Κoncert», αντικατοπτρίζοντας τα πεδία δραστηριότητάς της, όπως τα οραματίστηκε ο ιδρυτής της. Εκείνη την χρονική περίοδο, με τον βωβό κινηματογράφο να δίνει σιγά-σιγά τη θέση του στον ομιλούντα, πολλοί μουσικοί έχασαν τη δουλειά τους, γιατί καταργήθηκε η ζωντανή μουσική που παιζόταν στις αίθουσες προβολής. Αυτό βέβαια, άνοιξε άλλες δυνατότητες, για ηχογράφηση πλέον της κινηματογραφικής μουσικής, κάτι που υπήρξε καθοριστικό για την πορεία αυτής της νέας Ορχήστρας, η οποία ως το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε κάνει εγγραφή της μουσικής όλων σχεδόν των Τσεχικών ταινιών εκείνης της δεκαετίας, του 1930. Η μακρά παράδοση της Ορχήστρας τεκμηριώνεται από έναν εκτενή κατάλογο ηχογραφήσεων γραμμοφώνου, ραδιοφώνου και τηλεόρασης με εξαιρετικά ενδιαφέρουσες αρχειακές ηχογραφήσεις, διαθέσιμες πλέον στο Διαδίκτυο. Η Ορχήστρα FOK συνδέεται επίσης με τη διοργάνωση συναυλιών δωματίου, ενώ έπαιζε, επίσης, στο Ραδιόφωνο, ήταν άλλωστε μία περίοδος τεράστιας αύξησης της δημοτικότητας και της τεχνικής ανάπτυξης για τις ραδιοφωνικές μεταδόσεις. Βεβαίως, οι συνθήκες ήταν αντίξοες, διότι τόσο ο εκφωνητής όσο και η Ορχήστρα βρισκόταν συγχρόνως στο studio, κάτι πολύ δύσκολο για τους μουσικούς και τη ζωντανή εκτέλεση των κομματιών, που καμία σχέση δεν είχε με την εμφάνιση σε ένα θέατρο. Ωστόσο, αυτός ο συνδυασμός ήταν απαραίτητο να υπάρξει, προκειμένου η Ορχήστρα να μπορέσει να επιβιώσει σε εκείνη την τόσο δύσκολη -και για τους μουσικούς- περίοδο, εν μέσω πολέμων και οικονομικής κρίσης. Το 1952, η πόλη της Πράγας κατέστησε την Ορχήστρα επίσημο συναυλιακό της σύνολο και διατήρησε το ακρωνύμιο FOK, δίνοντάς της τον επίσημο τίτλο «Συμφωνική Ορχήστρα της Πρωτεύουσας Πράγας – FOK». Η Ορχήστρα μεγαλώνει και αποτελείται πλέον, μέχρι και σήμερα, από 130 μουσικούς, έναντι 40 που είχε ως τότε. Η λαμπρή έκτοτε πορεία της Συμφωνικής Ορχήστρας της Πράγας περιλαμβάνει εμφανίσεις στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, καθώς και επανειλημμένες επισκέψεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ έχει, επίσης, εμφανιστεί στη Νότια Αμερική, το Πουέρτο Ρίκο, την Ταϊβάν, την Τουρκία, το Ισραήλ, το Ομάν, την Κίνα και πολλές άλλες χώρες. Τον Αύγουστο του 2022 έκανε το ντεμπούτο της στη Φιλαρμονική του Έλβα, στο Αμβούργο -ένα από τα μεγαλύτερα Μέγαρα Μουσικής στον κόσμο-, το 2023 εμφανίστηκε στην Αυστρία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, το Ηνωμένο Βασίλειο, όταν στους παραδοσιακούς προορισμούς περιοδειών της περιλαμβάνονται η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, όπου η Ορχήστρα εμφανίσθηκε πρόσφατα, τον Ιανουάριο του 2024.
Κύριε Sobotka, το 2024 είναι Έτος της Τσεχικής Μουσικής, ενώ παράλληλα φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου Τσέχου συνθέτη Μπέντριχ Σμέτανα. Ποια είναι τα καλλιτεχνικά σχέδιά σας για την επετειακή αυτή χρονιά;
Οπωσδήποτε θέλουμε να είμαστε μέρος των επετειακών αυτών εορτασμών. Το κοινό προφανώς περιμένει ένα εξαιρετικό πρόγραμμα από εμάς και θα το έχουμε. Δεν μπορούμε να αναφερθούμε σε όλο το πρόγραμμα, αλλά θα ήθελα ιδιαιτέρως να τονίσω, μιας και βρισκόμαστε στην Πράγα, την υπαίθρια συναυλία, που θα παρουσιάσουμε τον Ιούνιο, στο Κάστρο Vyšehrad, το οποίο μπορεί να μην είναι τόσο γνωστό όσο το Κάστρο της Πράγας, είναι όμως ένα πολύ αξιόλογο αξιοθέατο, με πανοραμική θέα της πόλης και των διάσημων τοποσήμων της. Εκεί, λοιπόν, θα δώσουμε αυτήν την πολύ σημαντική συναυλία -ως συνεισφορά στο Έτος Τσεχικής Μουσικής– με το έργο «Má vlast» (Η πατρίδα μου), ένα σύνολο έξι συμφωνικών ποιημάτων, που συντέθηκαν μεταξύ 1874 και 1879 από τον Bedřich Smetana. Η συναυλία θα είναι με ελεύθερη είσοδο, αποτελώντας ουσιαστικά ένα δώρο προς τους κατοίκους και τους επισκέπτες της Πράγας, συνδυασμένο για όλες τις φετινές επετείους.
Ποια είναι η γνώμη σας για τον ελληνικό πολιτισμό και ειδικότερα για την ελληνική μουσική;
Όλοι θαυμάζουμε την ελληνική ιστορία και τον πολιτισμό και τους δρόμους που έχει ανοίξει στον ευρωπαϊκό πολιτισμό! Έχω βρεθεί πολλές φορές στην Αθήνα, όπως και στην Κρήτη, που αποτελεί ένα πολύ ιδιαίτερο τόπο! Θαυμάζω τον πολιτισμό σας, διότι αισθάνομαι ότι αποτελεί τη ρίζα για οτιδήποτε μπορούμε να έχουμε στην Ευρώπη σήμερα. Αυτή είναι η προσέγγισή μου για τον ελληνικό πολιτισμό. Έχω εδώ και μία φωτογραφία στην Ακρόπολη, με τον πρώην Τσέχο Πρέσβη στην Ελλάδα, τον Jan Bond, με τον οποίο είχαμε συνεργαστεί στενά. Είμαστε σε επαφή με αρκετούς Έλληνες καλλιτέχνες, μιλώντας πάντα για το πεδίο της μουσικής, που φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ενεργό και παραγωγικό στη χώρα σας, εννοώντας πάντα την κλασσική μουσική. Έχω την αίσθηση ότι γενικότερα ο πολιτισμός στην Ελλάδα είναι πάντα παρών και με θετικό πρόσημο εξελίξεων.
Τι θα είχατε να πείτε στους αναγνώστες της συνέντευξής σας, προκειμένου να τους πείσετε να επισκεφθούν την Πράγα και να ακούσουν Τσεχική μουσική;
Είμαστε η επίσημη Συμφωνική Ορχήστρα της Πράγας και θα ήθελα να πω, όχι επίσημα, αλλά ως ένα είδος Πρεσβευτή της Πράγας, θα ήθελα να τους πω ότι δίνουμε τις συναυλίες μας στο Smetana Hall, έναν περίφημο χώρο συναυλιών, που στεγάζεται στο Municipal House, ένα κτήριο πραγματικό κόσμημα της Πράγας και του ιστορικού κέντρου της. Οι συναυλίες που δίνονται εδώ είναι όντως μοναδικές και αυτό σε συνδυασμό με το Έτος Τσεχικής Μουσικής αποτελεί μια θαυμάσια ευκαιρία για κάθε επισκέπτη. Η Πράγα είναι ούτως ή άλλως δημοφιλής για τους ταξιδιώτες από κάθε γωνιά του πλανήτη, γιατί εκτός από φυσική ομορφιά διαθέτει επίσης ιστορία και πολιτισμό.
Σας ευχαριστούμε θερμά γι’ αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα συζήτηση κύριε Sobotka!
Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία που μου δίνετε να απευθυνθώ στο ελληνικό κοινό και στους επισκέπτες της χώρας σας!
Για αυτό το πολιτιστικό ταξίδι μας στη γοητευτική Πράγα ευχαριστούμε θερμά τα Τσεχικά Κέντρα (Czech Centres), έναν Οργανισμό του Υπουργείου Εξωτερικών της Τσεχικής Δημοκρατίας, δεδομένου ότι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της τσεχικής εξωτερικής πολιτικής και βασικό εργαλείο πολιτιστικής διπλωματίας. Λειτουργούν στον τομέα της δημόσιας διπλωματίας, αποστολή της οποίας είναι να προωθεί και να υποστηρίζει την καλή φήμη της Τσεχίας στο εξωτερικό και να ενισχύει τις πολιτιστικές σχέσεις μεταξύ των χωρών. Τα Τσεχικά Κέντρα είναι ένα πολιτιστικό Ινστιτούτο, που κατανοεί τον πολιτισμό με την ευρεία του έννοια, παρέχοντας επίσης μαθήματα τσεχικής γλώσσας στο εξωτερικό και συμμετέχοντας στη διοργάνωση πιστοποιημένων εξετάσεων γλώσσας. Τα Τσεχικά Κέντρα -υπάρχουν 28 υποκαταστήματα σε 4 ηπείρους, μεταξύ των οποίων και το ελληνικό, στην Αθήνα-, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του δικτύου EUNIC (The European Union National Institutes for Culture), από την ίδρυσή του το 2006. H πολυπράγμων Lucie Kuligová είναι η Διευθύντρια του Τσεχικού Κέντρου Αθήνας.
Οι εορτασμοί της 200ης επετείου από τη γέννηση του Σμέτανα θα είναι μια συνεχής ετήσια εκδήλωση. Οι πληροφορίες σχετικά με τις εκδηλώσεις στην Τσεχία και σε όλο τον κόσμο θα συγκεντρώνονται για το κοινό στον ειδικό ιστότοπο: SMETANA200:
Smetana200
https://www.smetana200.com/en/
(αριστερά: Ο Daniel Sobotka με τους δημοσιογράφους Bασίλη Τσούνη και Κατερίνα Μαρινάκη – δεξιά: Ο Τσέχος συνθέτης Bedřich Smetana)
(αριστερά: Η Συμφωνική Ορχήστρα της Πράγας στεγάζεται στο Δημοτικό Μέγαρο και τον περίφημο χώρο συναυλιών Smetana Hall – δεξιά: Το εμβληματικό Municipal House (Δημοτικό Μέγαρο – Obecní dům) βρίσκεται στη θέση που κατείχε παλαιότερα το παλάτι της Βασιλικής Αυλής)
H πολυπράγμων Διευθύντρια του Τσεχικού Κέντρου Αθήνας Lucie Kuligová.
