Το μέλλον της εκπαίδευσης είναι ένα θέμα που απασχολεί συνεχώς εκπαιδευτικούς, τεχνολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες, καθώς ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνουμε το εκπαιδευτικό σύστημα έχει βαθύτατες επιπτώσεις στην κοινωνία και τον πολιτισμό μας. Με την ταχεία ανάπτυξη της τεχνολογίας, και ιδιαίτερα του διαδικτύου, η εκπαίδευση αλλάζει δραματικά, προσφέροντας νέες ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις.
Η παραδοσιακή εκπαίδευση, όπως την ξέραμε για πολλές δεκαετίες, ακολουθεί ένα σχετικά απλό μοντέλο: ο δάσκαλος βρίσκεται μπροστά από την τάξη, μεταδίδοντας γνώση σε μαθητές που ακούνε παθητικά. Αυτό το μοντέλο, αν και έχει λειτουργήσει για πολλά χρόνια, παρουσιάζει σημαντικές αδυναμίες. Κάθε μαθητής μαθαίνει με διαφορετικό ρυθμό και στυλ, κάτι που σημαίνει ότι ένα μάθημα που μπορεί να είναι κατανοητό για έναν μαθητή, μπορεί να είναι είτε βαρετό είτε πολύ δύσκολο για άλλους. Επίσης, το πρόγραμμα προχωρά με έναν αμείλικτο ρυθμό, ανεξάρτητα από το αν οι μαθητές έχουν κατανοήσει πλήρως το υλικό.
Με την είσοδο της τεχνολογίας στο εκπαιδευτικό σύστημα, υπάρχει η ελπίδα ότι αυτά τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν. Το διαδίκτυο παρέχει άπειρους εκπαιδευτικούς πόρους, προσβάσιμους σε κάθε μαθητή ανά πάσα στιγμή. Αν θέλεις να μάθεις οτιδήποτε σε προχωρημένο επιπέδο, μπορείς να το κάνεις μέσω του διαδικτύου, μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες άλλους μαθητές.
Ωστόσο, παρά την τεράστια διαθεσιμότητα γνώσεων στο διαδίκτυο, το πρόβλημα της εξατομίκευσης παραμένει. Ενώ μπορείς να βρεις εκπαιδευτικά βίντεο και άρθρα για κάθε θέμα, αυτά δεν είναι προσαρμοσμένα στις ατομικές ανάγκες και τον ρυθμό μάθησης του κάθε μαθητή. Οι εκπαιδευτικές πλατφόρμες, όπως το YouTube, λειτουργούν περισσότερο σαν βιβλιοθήκες βίντεο παρά σαν εξατομικευμένοι δάσκαλοι. Εδώ έρχεται το όραμα για έναν «Ψηφιακό Αριστοτέλη».
Ο «Ψηφιακός Αριστοτέλης» είναι η ιδέα μιας τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης που θα μπορούσε να διδάσκει τους μαθητές με βάση τις ατομικές τους ανάγκες, παρέχοντας υλικό κατάλληλο για το επίπεδο και το στυλ μάθησής τους φθάνοντας σε γνώσεις αυτό του Αριστοτέλη. Αυτός ο ψηφιακός δάσκαλος θα μπορούσε να αντλεί υλικό από πλατφόρμες όπως το YouTube, να εξετάζει τους μαθητές για το τι γνωρίζουν και, το σημαντικότερο, να προσαρμόζεται στον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουν με την πάροδο του χρόνου. Ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να συγκρίνει την αποτελεσματικότητα διαφορετικών εκπαιδευτικών εργαλείων και να ανακαλύψει, επιστημονικά, τι λειτουργεί καλύτερα για τον κάθε μαθητή. Το λογισμικό πίσω από αυτές τις πλατφόρμες δοκιμάζει την αποτελεσματικότητα διαφορετικών μεθόδων μάθησης και προσαρμόζεται ανάλογα.
Όμως, ο Ψηφιακός Αριστοτέλης δεν είναι απλά ένας βελτιωμένος τρόπος να παρέχουμε εκπαίδευση. Θα μπορούσε να φέρει μια επανάσταση στην εκπαίδευση, δημιουργώντας ένα σύστημα όπου κάθε μαθητής λαμβάνει εξατομικευμένη καθοδήγηση από έναν δάσκαλο που γνωρίζει τις αδυναμίες και τα δυνατά του σημεία καλύτερα από τον ίδιο τον μαθητή. Αυτός ο ψηφιακός δάσκαλος θα μπορούσε να προσφέρει ακριβώς τη γνώση που χρειάζεται ο κάθε μαθητής, ακριβώς τη στιγμή που είναι έτοιμος να την κατανοήσει.
Σε ένα τέλειο σύστημα εκπαίδευσης, κάθε μαθητευόμενος θα έπρεπε να είχε έναν προσωπικό εκπαιδευτή, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος είχε τον Αριστοτέλη. Αυτό προσκρούει σε τρία μεγάλα προβλήματα:
- Δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι στη Γη για να διδάξουν ατομικά κάθε εκπαιδευόμενο.
- Aκόμα κι αν υπήρχαν αρκετοί άνθρωποι, θα ήταν τρομερά ακριβό.
- Ακόμα κι αν το πρόβλημα δεν ήταν ούτε το ανθρώπινο δυναμικό ούτε τα χρήματα, δεν είναι όλοι τόσο καλοί εκπαιδευτές όσο ήταν ο Αριστοτέλης.
Αλλά η τεχνητή νοημοσύνη σήμερα λύνει αυτά τα προβλήματα καθώς, η μάθηση είναι φθηνότερη, απαιτεί λιγότερο ανθρώπινο δυναμικό και συσσωρεύει πολύ περισσότερη γνώση από ότι θα μπορούσαν ποτέ να έχουν οι ανθρώπινοι εκπαιδευτές.
Πλέον με τα σύγχρονα μοντέλα ΤΝ (ChatGPT, κλπ.) μπορούμε να συλλάβουμε βαθύτερες έννοιες όπως π.χ. του Αριστοτέλη σε έναν υπολογιστή, και οποιασδήποτε, θα μπορεί όχι μόνο να διαβάσει τα λόγια που έγραψε ο Αριστοτέλης, αλλά να του κάνει ερωτήσεις, και να παίρνει απαντήσεις καθώς:
- μπορεί να συνομιλήσει σε φυσική γλώσσα, με το μοντέλο της ΤΝ
- έχει μνήμη της προσωπικής εκπαίδευσης και γνωρίζει πολλές λεπτομέρειες για την πρόοδό, και τις γνώσεις του εκπαιδευόμενου,
- έχει πρόσβαση σε ένα τεράστιο συνδεδεμένο δίκτυο εκπαιδευτικού περιεχομένου και ψηφιακών πόρων, και
- μπορεί να ανασυνθέσει το περιεχόμενο δυναμικά για να προσφέρει μια απερίγραπτη εμπειρία, σε μια συνεχή διδακτική διαδικασία προσαρμοσμένη αποκλειστικά στο άτομο ή στον οργανισμό.
Η προοπτική αυτή είναι συναρπαστική, αλλά και προκλητική για τους παραδοσιακούς δασκάλους. Τι θα συμβεί όταν ο Ψηφιακός Αριστοτέλης μπορεί να γνωρίζει καλύτερα τον μαθητή από τον ανθρώπινο δάσκαλο και να τον καθοδηγήσει πιο αποτελεσματικά στη μαθησιακή διαδικασία;
Αν και δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε έναν κόσμο χωρίς σχολεία, η αλήθεια είναι ότι τα σχολεία θα αλλάξουν ριζικά με την έλευση τέτοιων τεχνολογιών. Μπορεί να υπάρχουν λιγότεροι δάσκαλοι, με διαφορετικούς ρόλους, καθώς οι ψηφιακοί βοηθοί θα αναλάβουν ένα μεγάλο μέρος της διδασκαλίας. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα μειωθεί η σημασία της εκπαίδευσης. Αντιθέτως, θα μπορούσε να σημαίνει ότι η εκπαίδευση θα γίνει πιο προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε μαθητή, προσφέροντάς του ακριβώς αυτό που χρειάζεται για να εξελιχθεί. Το μέλλον της εκπαίδευσης φαίνεται να πηγαίνει προς έναν κόσμο όπου η τεχνολογία και η εξατομίκευση θα διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο για μια κοινωνία περισσότερο μορφωμένη.
photo flutie8211, https://pixabay.com
