Το β. μέρος του άρθρου
Έλενα της Αιγύπτου
Η Ελένη δεν αναφέρεται από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο και δεν εμφανίζεται στη σύντομη λίστα του με γυναίκες ζωγράφους:
Το όνομά της μνημονεύεται σε ένα σύντομο απόσπασμα σε ένα αρχαίο έργο, τη Νέα Ιστορία (Καινή Ιστορία, Kaine Historia; Λατινικά, Nova Historia), σε έξι βιβλία, ίσως σε μορφή επικού ποιήματος, του Πτολεμαίου Ηφαιστίωνος (Πτολεμαίος τοῦ Ἡφαιστίωνος), που πιστεύεται να είναι ο Πτολεμαίος της Αλεξάνδρειας (γνωστός και ως Πτολεμαίος Χέννος, Πτολεμαῖος Χέννος). Όλα τα έργα του έχουν πλέον χαθεί, αλλά η Νέα Ιστορία συνοψίστηκε στη Βιβλιοθήκη του Φώτιου Α΄ (Φώτιος Α΄, περ. 810/820 – 893 μ.Χ.), πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.
Το απόσπασμα του Φωτίου
«Καὶ ἡ ζωγράφος Ἑλένη τοῦ καταλόγου ἐστὶ τούτου, Τίμωνος τοῦ Αἰγυπτίου θυγάτηρ, ἥτις τὴν ἐν Ἰσσῷ μάχην, ἐν ἐκείνοις ἀκμάζουσα τοῖς χρόνοις, ἔγραψε· καὶ ἐν τῷ τῆς Εἰρηιανὶς.
Η Έλενα υπήρξε ζωγράφος που έζησε στην Αίγυπτο τον 4ο αιώνα π.Χ. κατά την Ελληνιστική περίοδο. Έμαθε ζωγραφική από τον πατέρα της Τίμωνα. Ο Πτολεμαίος Χέννος της αποδίδει το έργο “Μάχη της Ισσού” που παριστάνει τη νίκη του Μεγάλου Αλεξάνδρου επί του Δαρείου του Γ’. Σύμφωνα με τον Πτολεμαίο, υπήρχε ένα αντίγραφο του έργου σε μωσαϊκό. Η γνωστή μωσαϊκή αναπαραγωγή της “Μάχης της Ισσού” που βρέθηκε στην Πομπηία θα μπορούσε να είναι αντίγραφο του έργου της Έλενας. Ωστόσο, το έργο αποδίδεται και στον Φιλόξενο από την Ερέτρια.
Ολυμπία
Η Ολυμπία ήταν ζωγράφος αλλά δεν έχουμε πληροφορίες για τα έργα της. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι είχε μαθητή τον Αυτόβουλο.
Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, ο Βοκκάκιος, ο ανθρωπιστής του 14ου αιώνα, περιέλαβε Ειρήνη στο βιβλίο του De mulieribus claris (Διάσημες γυναίκες). Εντούτοις, σ’ αυτήν την αφήγηση, ο Βοκκάκιος συγχωνεύει προφανώς πολλές από τις γυναίκες που περιγράφονται από τον Πλίνιο και αποδίδει τα περισσότερα ζωγραφικά έργα στην Ειρήνη. Μερικά απ’ τα έργα ζωγραφικής που χρεώνει στην Ειρήνη, ανήκουν μάλλον στην παλαιότερη Καλυψώ, στην Ολυμπία και στη ζωγράφο Αλκισθένη, που ήταν επίσης φημισμένη χορεύτρια.
Επίσης ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος, αναφέρει την Τιμαρέτη, για την οποία μας πληροφορεί πως ήταν Ελληνίδα ζωγράφος, κόρη του αθηναίου ζωγράφου Μήκωνα του νεώτερου. Σύμφωνα με τον Πλίνιο, αγνόησε τα καθήκοντα και τους παραδοσιακούς ρόλους των γυναικών της εποχής της και άσκησε την τέχνη του πατέρα της.
Κατά την διάρκεια της βασιλείας του Αρχέλαου του 1ου του Μακεδόνα, 413 -399 π.Χ., έγινε γνωστή για μια θαυμάσια ζωγραφική αναπαράσταση της θεάς Αρτέμιδος που φυλάσσονταν στην Έφεσο, όπου υπήρχε ιδιαίτερος σεβασμός και λατρεία για τη θεά και παρέμεινε εκεί για πολλά χρόνια.
Σχόλιο
Αυτό που μου κάνει εντύπωση στο βιβλίο του Παναγιώτη Κυριακόπουλου και Σοφιάννας Κυριακοπούλου : Η Αρχαία Ελληνίδα .Μύθοι και Αλήθειες
Στην σελίδα 334 Με τίτλο Γυναίκες Ζωγράφοι λένε
Δυστυχώς από τις θεράπαινες των εικαστικών τεχνών το μόνο όνομα εκτός αυτού της Λάμιας που μας διασώθηκε χάρη στον Ρωμαίο ιστορικό Πλίνιο είναι αυτό της ζωγράφου Αρισταρέτης για την οποία αναφέρει ότι τα έργα της ήσαν ονομαστά και δεν υστερούσαν σε αξία και φήμη απ’ αυτά του μεγάλου Σκόπα.
Επίσης στην σελίδα 330 με τίτλο Γυναίκες Μούσες λένε
Ελένη, η περίφημη ζωγράφος των Ελληνιστικών χρόνων. Πολλά έργα της μνημονεύονται από Ρωμαίους συγγραφείς, το ονομαστότερο δε τούτων «η μάχη της Ισσού» κοσμούσε το μωσαϊκό του διοικητηρίου της Πομπηίας.
Με λίγα λόγια δεν μας αναφέρουν τα ονόματα των Ζωγράφων αρχαίων Ελληνίδων που διασώθηκαν.
Το σχολιάζω γιατί οι συγγραφείς ασχολούνται με ένα σπουδαίο θέμα « Η Αρχαία Ελληνίδα» και έπρεπε να είναι πιο προσεκτικοί.
Χάρη του αρχαίου Ρωμαίου Πλίνιου του Πρεσβύτερου σώθηκαν μερικά ονόματα έχουν φτάσει μέχρι τις μέρες μας. (Στο βιβλίο του Πλίνιος ο Πρεσβύτερος: Περί της Αρχαίας Ελληνικής Ζωγραφικής.).
Επίσης ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς στο βιβλίον του Στρωματείς: αναφέρει την ζωγράφο Αναξάνδρα
Καθώς στην Βιβλιοθήκη του Φωτίου θα δούμε ένα μέρος του χαμένου έργου του Πτολεμαίου Χέννου που διέσωσε ο Φώτιος όπου αναφέρεται το όνομα της αρχαίας ζωγράφου Ελένης.
Επίσης Ο Φιλόστρατος ο Πρεσβύτερος έγραψε το βιβλίο «Εικόνες» με θέμα την Ζωγραφική καθώς και ο Φιλόστρατος ο Νεώτερος ασχολήθηκε με το ίδιο θέμα.
Νομίζω ότι με αυτό το κείμενο σας έδωσα σχεδόν μία πλήρη εικόνα για τις αρχαίες Ελληνίδες ζωγράφους με τα ονόματά τους και για το έργο τους. Εύχομαι οι Ελληνίδες να δείξουν περισσότερο ενδιαφέρον και να εκδώσουν μία πλήρη έκδοση για τις αρχαίες Ελληνίδες καλλιτέχνιδες.
The Definition of painting
Simonides of Ceos (c. 556 – 468 BC) had stated, “Poema pictura loquens, pictura poema silens,” which translates into, “Poetry is a speaking picture, painting a silent poetry.
(Plutarchus Biogr., Phil., De gloria Atheniensium (345c-351b)
Stephanus page 346, section F, line 4)
Xenophon Memorabilia 3,10.1
Thus, on entering the house of Parrhasius the painter one day, he asked in the course of a conversation with him: “Is painting a representation of things seen, Parrhasius? Anyhow, you painters with your colours represent and reproduce figures high and low, in light and in shadow, hard and soft, rough and smooth, young and old.”
“True.” [2]
“And further, when you copy types of beauty
Paintings in ancient times were made of wood. Unfortunately, they were not preserved over the centuries, like the icons in the monasteries and churches. Many paintings were already destroyed in ancient times by the frequent fires and disasters. The rest faded or rotted as the ancient world collapsed.
But my topic is about the ancient Greek female painters and I will develop this after this small introduction about painting
Woman as an artist
There are references to Homer, Cicero, and Virgil that describe women’s roles in textiles, poetry, music, and other artistic activities, naming but few of the female creators.
The first evidence of a female artist is found in a passage from a rhapsody of the “Iliad”, where Homer refers to the wonderful woven work of the beautiful Helen.
Unfortunately, from ancient times until recently, there are very few female artists, who are counted among the “great painters”, even if many texts mention great female figures with an excess of talent in painting. Women creators have been ignored, neglected, sidelined. Their names and some information about their work, we know them from some ancient writers and those measured. The nice thing is that all the artists expressed themselves through the female form. Society unfortunately allowed inequality and women were on the sidelines
Many women artists worked from antiquity to the Renaissance in artists’ workshops. But for many centuries their works and their names remained unknown, they remained in obscurity.
The woman fought to be recognized in many fields of letters and arts.
In general about ancient Greek painting, ancient writers make general references to painting such as Pausanias, Plutarch, Lucian, Aristotle, Athenaeus, Plato, Xenophon etc.
Ancient Greek Women Painters
Timarete
Detail of a miniature of Thamyris (Timarete) painting her picture of the goddess Diana, N. France,(Rouen) 15th century .
Timarete (Greek: Τιμαρέτη) (or Thamyris, Tamaris, Thamar; 5th century BC), was an ancient Greek painter.
She was the daughter of the painter Macon the Younger of Athens. According to Pliny the Elder, she “scorned the duties of women and practised her father’s art.” At the time of Archelaus I of Macedon she was best known for a panel painting of the goddess Diana that was kept at Ephesus, a city that the goddess. While it is no longer extant, it was kept at Ephesus for many years
She is one of the six female artists of antiquity mentioned in Pliny the Elder’s Natural History (XL.147–148) in A.D. 77: Timarete, Irene, Calypso, Arista rete, Iaia, Olympias. They are mentioned later in Boccaccio’s De mulieribus claris.
Helena of Egypt
Helena (Ἑλένη), daughter of Timonos of Egypt (Τίμωνος τοῦ Αἰγυπτίου), is said to have been a painter who painted a depiction of the Battle of Issos (333 BC) between Alexander the Great and Darius III of Persia. She may have lived in the 4th century BC.
She is known only from a brief passage in one ancient work, the New History (Καινή Ιστορία, Kaine Historia; Latin, Nova Historia), in six books, perhaps in the form of an epic poem, by Ptolemy Hephaistion (Πτολεμαίος τοῦ Ἡφαιστίωνος), who is thought to be the Ptolemy of Alexandria (also known as Ptolemaios Chennos, Πτολεμαῖος Χέννος), described in the Suda as a grammarian and author who lived during the reigns of Roman emperors Trajan (98-117 AD) and Hadrian (117-138 AD) [1].
All his works are now lost, but the New History was summarized in the Bibliotheka (Βιβλιοθήκη) by Photios I (Φώτιος Α΄, circa 810/820 – 893 AD), a patriarch of Constantinople [2]. The summary lists several anecdotes, most quite trivial and many incredible, concerning mythical and historical characters. It is thought that Ptolemy may have invented many of the events and characters he wrote about. Photios described the New History as:
“… intended for scholarship in six books, a work really useful for those who undertake to attempt erudition in history. It can, in fact, give the method to know in a short time connected elements, whereas a long life would be consumed in the effort of locating them in the books through which they are scattered. It abounds in extraordinary and badly imagined information, and the peak of absurdity is that he attempts, for certain trivial fables, to explain the reasons for their appearance.” [3]
Συνεχίζεται
photo https://greektoys.org/2016/03/08/ancient-female-artists/
