Το Κιχώρια είναι γνωστά σήμερα ως ραδίκια, αντίδια και μάλιστα σε ορισμένες περιοχές τα λένε τσικούρια
Μερικοί λένε ότι η λέξη έχει Αιγυπτιακή προέλευση
Όμως οι Αιγύπτιοι την λέξη την λένε Ηindiba που από κει έχουμε την λέξη Αντίδι ( Η λέξη “αντίδι” στα λατινικά λέγεται “endivia”, που προέρχεται από την αρχαία Ελληνική λέξη ἔντυβον).
Το αραβικό λεξικό του αιώνα αναφέρει ότι το hindiba είναι «φαινομενικά ευρωπαϊκής προέλευσης». Το ραδίκι είναι γνωστό από τους αρχαίους χρόνους και αναφέρεται στον πάπυρο του Ebers 4.000 χρόνια π.Χ.. Ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος αναφέρονται στο είδος αυτό με τις ονομασίες κιχόρη ή κιχόριον, ήμερος Σέρις, πικρίδα κ.ά.
Μερικοί ισχυρίζονται ότι ή λέξη είναι αγνώστου προέλευσης πάντως τη στιγμή που οι αρχαίοι Έλληνες είχαν την ονομασία Κιχώριον και από αυτή τη λέξη οι Λατίνοι έφτιαξαν τη λέξη Cichoreum και οι Γάλλοι τη λέξη chicorée ,η λέξη αυτή έχει Ελληνική προέλευση δηλαδή ρίζα Ελληνική.
(In Latin, Cichoreum (neuter gender) refers to chicory, succory, or endive.
It is the Latin name for the plant Cichorium intybus. The word is derived from the Ancient Greek kιχόρῐον (kĭkhórĭon) (In Arabic, chicory can be referred to as هندباء برية (hindibā’ barriyya) or هندباء) hindibā’). It can also be referred to as سريس) sirīs) or شيكوريا) šīkūriyā). The term “hindbeh” or “hendbe” is also used in Lebanese Arabic to refer to chicory and other similar wild greens)
Ιστορικά Σημαντικά Στοιχεία
Αρχαία Αίγυπτος:
Το ραδίκι χρησιμοποιούνταν για ιατρικούς σκοπούς, συμπεριλαμβανομένων των φύλλων, των ριζών και των λουλουδιών του, και μπορεί να είναι η προέλευση του ίδιου του ονόματος “ραδίκι” από την αιγυπτιακή λέξη “Ctchorium”, σύμφωνα με ορισμένους μελετητές.
(The word “Cichorium” is the genus name for chicory, and while not directly found as an Egyptian word, it has roots in ancient Egyptian language and culture. The Egyptian word “tybi,” referring to the month of January, is thought to be a precursor to the Latin “intybus,” which is part of the chicory’s scientific name. Additionally, chicory itself was used medicinally and culinarily by the ancient Egyptians, indicating their familiarity with the plant)
Μετάφραση στα Ελληνικά από τον Δημήτρη Συμεωνίδη
(Η λέξη «Cichorium» είναι το όνομα του γένους για το ραδίκι και, ενώ δεν απαντάται άμεσα ως αιγυπτιακή λέξη, έχει ρίζες στην αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα και κουλτούρα. Η αιγυπτιακή λέξη «tybi», που αναφέρεται στον μήνα Ιανουάριο, θεωρείται ότι είναι πρόδρομος της λατινικής λέξης «intybus», η οποία αποτελεί μέρος της επιστημονικής ονομασίας του ραδικιού. Επιπλέον, το ίδιο το ραδίκι χρησιμοποιούνταν ιατρικά και μαγειρικά από τους αρχαίους Αιγυπτίους, υποδεικνύοντας την εξοικείωσή τους με το φυτό.)
Σύμφωνα με τα παραπάνω τη λέξη αυτή δεν την έχουν βρεί στην αρχαία Αιγυπτιακή γλώσσα Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη: Τα φύλλα του ραδικιού καταναλώνονταν σε σαλάτες.
Μεσαιωνική Ευρώπη:
Οι ρίζες του ραδικιού χρησιμοποιούνταν ως υποκατάστατο του καφέ κατά τη διάρκεια της έλλειψης καφέ. 18ος αιώνας: Η χρήση του ραδικιού ως πρόσθετου καφέ έγινε ευρέως διαδεδομένη στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Πρωσική Αυτοκρατορία, όπου χρησιμοποιήθηκε για τη μείωση της κατανάλωσης καφέ.
19ος αιώνας:
Το ραδίκι έγινε μια δημοφιλής προσθήκη στον καφέ στη Γαλλία και η καλλιέργειά του για τον σκοπό αυτό επεκτάθηκε. 20ός αιώνας: Η χρήση του ραδικιού ως υποκατάστατου του καφέ μειώθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά η χρήση του σε τρόφιμα και ποτά ως πηγή ινουλίνης έχει αυξηθεί.
Φίλιπ Άιλαντ, Αυστραλία:
Η καλλιέργεια ραδικιού για καφέ ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα, με τον πρώτο κλίβανο να κατασκευάζεται το 1873. Το ραδίκι είναι γνωστό από τους αρχαίους χρόνους και αναφέρεται στον πάπυρο του Ebers 4.000 χρόνια π.Χ.. Ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος αναφέρονται στο είδος αυτό με τις ονομασίες κιχόρη ή κιχόριον, ήμερος Σέρις, πικρίδα κ.ά. Ο Γαληνός το ονομάζει «φίλο του συκωτιού».
Τα ραδίκια ανήκουν στην κατηγορία cichorium και διακρίνονται σε πάρα πολλά είδη όπως το άγριο, το ήμερο (ή αλλιώς αντίδι), το σταμναγκάθι, το ιταλικό, το ραντίκιο, το Witloof ή Βρυξελλών μέχρι και ραδίκι για την παραγωγή υποκατάστατου του καφέ υπάρχει. Και μιλάμε για αυτά που καλλιεργούνται όχι για τα αυτοφυή. Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η πικρή τους γεύση που τους δίνει και ιδιαίτερη νοστιμάδα.
Τα ραδίκια είναι χειμερινά φυτά τα οποία αρχίζουμε να τα βλέπουμε από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη. Υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη, βόρεια Αμερική και την βόρεια Ασία, γενικά στο βόρειο ημισφαίριο, αν και πλέον έχουν αποικήσει παντού σχεδόν στο κόσμο. Καταναλώνονται άμεσα, αφού η θρεπτική τους αξία χάνεται πολύ γρήγορα. Τρώγονται ωμά σε σαλάτες συχνά ανακατεμένα με άλλα σαλατικά ή βραστά με λάδι και λεμόνι. Μαγειρεύονται όμως και με κρέας, γίνονται σούπες ή αποτελούν τη γέμιση για χορτόπιτες. Επίσης χρησιμοποιούνται οι ρίζες αποξηραμένες, μόνες τους ή μαζί με το φυτό. Εκτός από τη βοτανοθεραπευτική της δράση τις χρησιμοποιούν και σαν υποκατάστατο του καφέ (μετά από ξήρανση). Αν δεν βραστούν την ίδια ημέρα, είναι απαραίτητο να φυλαχθούν στο κάτω μέρος του ψυγείου, κλεισμένα σε αεροστεγείς πλαστικές σακούλες, κατάλληλες για τρόφιμα, από τις οποίες θα αφαιρεθεί ο περισσότερος αέρας, συμπιέζοντάς τις. Επίσης, είναι απαραίτητο να γίνεται καθαρισμός, χωρίς να πλυθούν, γιατί η υγρασία ευνοεί τον 6 πολλαπλασιασμό των μικροοργανισμών που υπάρχουν σ’ αυτά, με αποτέλεσμα να χαλάσουν.
Το πλύσιμο γίνεται σε κρύο νερό. Δεν πρέπει να τα αφήνουμε να μουσκεύουν για πολύ ώρα, γιατί πολλά συστατικά τους διαλύονται στο νερό και έτσι μειώνεται η θρεπτική αξία τους. Το πλύσιμο θα πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν πιο προσεκτικά. Αν τα χόρτα που θα φάμε υποψιαζόμαστε ότι προέρχονται από βοσκότοπους ή τα έχουν επισκεφτεί σκυλιά και είναι πιθανόν να έχουν κολλήσει πάνω τους αβγά παράσιτων (τσιμπούρια, αχινόκοκκος), καλό είναι να τα μουσκεύουμε πρώτα σε ξιδόνερο, για να διευκολύνουμε την αποκόλληση των απορριμμάτων.
On Line Etymology Dictionary
Μετάφραση στα Ελληνικά από τον Δημήτρη Συμεωνίδη
ραδίκι(ουσιαστικό) δημοφιλής ονομασία ενός κοινού φυτού με μπλε άνθη (Cichorium intybus) που καλλιεργείται για τη ρίζα του, τέλη 14ου αιώνα, cicoree (σύγχρονη μορφή από τα μέσα του 15ου αιώνα), από την παλαιά γαλλική cicorée “αντίδι, ραδίκι” (15ος αιώνας, Σύγχρονη γαλλική chicorée), από τη λατινική cichoreum, από την ελληνική kikhorion (πληθυντικός kikhoreia) “αντίδι”, η οποία είναι άγνωστης προέλευσης.
Ο Klein υποδηλώνει μια σύνδεση με την παλαιά αιγυπτιακή keksher “ραδίκι” (το φυτό λέγεται ότι καλλιεργούνταν και 7 χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Αίγυπτο). Η σύγχρονη αγγλική μορφή προέρχεται από γαλλική επιρροή. Συγκρίνετε αντίδι. επίσης από τα τέλη του 14ου αιώνα.
On Line Etymology Dictionary chicory(n.) popular name of a common blue-flowered plant (Cichorium intybus) cultivated for its root, late 14c., cicoree (modern form from mid-15c.), from Old French cicorée “endive, chicory” (15c., Modern French chicorée), from Latin cichoreum, from Greek kikhorion (plural kikhoreia) “endive,” which is of unknown origin. Klein suggests a connection with Old Egyptian keksher “chicory” (the plant is said to have been grown and used in ancient Egypt).
The modern English form is from French influence. Compare endive. also from late 14c. On Line Etymology Dictionary
Μετάφραση στα Ελληνικά από τον Δημήτρη Συμεωνίδη
αντίδι(ουσ.) στη Βρετανία, «φυτό σαλάτας που μοιάζει με μαρούλι της οικογένειας των μαργαριτών»· στις ΗΠΑ, «λευκασμένοι βλαστοί του Cichorium intybus» (ένα φυτό που συγγενεύει με το Cichorium endiva, το βρετανικό «αντίβ»), τέλη 14ου αιώνα, από την παλαιά γαλλική λέξη αντίδι (14ος αιώνας), από τη μεσαιωνική λατινική λέξη endivia ή μια σχετική ρωμαϊκή πηγή, από τη λατινική λέξη intibus. Αυτό πιθανώς συνδέεται με κάποιο τρόπο με τη μεσαιωνική ελληνική λέξη entybon, η οποία, σύμφωνα με τον Klein, ίσως είναι ανατολικής προέλευσης (συγκρίνετε το αιγυπτιακό tybi «Ιανουάριος», την εποχή που το φυτό αναπτύσσεται στην Αίγυπτο).
Το αραβικό λεξικό του αιώνα αναφέρει ότι το hindiba είναι «φαινομενικά ευρωπαϊκής προέλευσης». (Ο Διοσκορίδης ή Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος ή Αναζαρβεύς (περίπου 10 μ. Χ. – 90 μ.Χ.) ήταν σημαντικός ΄Ελληνας Ιατρός, Ριζοτόμος, Φαρμακοποιός – Φαρμακολόγος και Βοτανολόγος) Διαβάζοντας για τον Διοσκουρίδη ο Klein κάνει λάθος η λέξη (Entybon) ἔντυβο δεν είναι μεσαιωνική αλλά αρχαία Ελληνική και από αυτή τη λέξη έχουνε τη να λέξη Αντίδι που την πήραν οι Λατίνοι και έφτιαξαν την λέξη endivia.
Λίγοι μαγειρικοί όροι προκαλούν τέτοια σύγχυση όπως το αντίδι και το ραδίκι. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι αυτό που οι Βρετανοί αποκαλούν αντίδι οι Αμερικανοί το αποκαλούν ραδίκι, και αυτό που οι Βρετανοί το αποκαλούν ραδίκι οι Αμερικανοί το αποκαλούν αντίδι (η γαλλική πλευρά με τους Αμερικανούς: το βρετανικό αντίδι μεταφράζεται ως γαλλικό chicorée). [Ayto, “Diner’s Dictionary”]
Η αρχική έννοια της λέξης στα μέσα αγγλικά ήταν η ίδια με τη σύγχρονη αμερικανική, αλλά όταν το Cichorium endiva, που διακρινόταν για την ετήσια ρίζα του, το πολύ μακρύτερο άνισο pappus και τη λιγότερο πικρή γεύση του, έφτασε στην Ευρώπη από την Ασία τον 16ο αιώνα, ξεκίνησε η σύγχυση των ονομάτων.
On Line Etymology Dictionary endive(n.) in Britain, “lettuce-like salad plant of the daisy family;” in U.S., “blanched shoots of Cichorium intybus” (a plant related to the Cichorium endiva, the British “endive”), late 14c., from Old French endive (14c.), from Medieval Latin endivia or a related Romanic source, from Latin intibus. This probably is connected in some way with Medieval Greek entybon, which Klein says is perhaps of Eastern origin (compare Egyptian tybi “January,” the time the plant grows in Egypt). Century Dictionary says Arabic hindiba is “appar. of European origin.” Few culinary terms cause such confusion as endive and chicory.
The basic problem is that what the British call endive the Americans call chicory, and what the British call chicory the Americans call endive (the French side with the Americans: British endive translates as French chicorée). [Ayto, “Diner’s Dictionary”] The original sense of the word in Middle English was the same as the modern American one, but when the Cichorium endiva, distinguished by its annual root, much longer unequal pappus, and less bitter taste, arrived in Europe from Asia in the 16c., the confusion of names began. Dictionnaire étymologiques des mots françois dérivés du grec, CHICORÉE, S.F. EN GREC Κιχώρη( Kichore),et κιχώριον(Kichorion),qui est formé de le L’Egyptien selon Pline.Les botanistes sont formé de la 11 Chicoracée, adg.qui se dit des plantes qui ont quelque rapport avec la chicorée Dictionnaire étymologiques des mots françois dérivés du grec, CHICORÉE, S.F. ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Κιχώρη (Kichore) και κιχώριον (Kichorion), το οποίο σχηματίζεται από το αιγυπτιακό σύμφωνα με τον Πλίνιο.
Οι βοτανολόγοι το σχηματίζουν από το “Chicoracée”, επίθ. που αναφέρεται σε φυτά που έχουν κάποια σχέση με το ραδίκι.
Αρχαίες Πηγές:
Alexander Med., Therapeutica Volume 2, page 459, line 8 Εἰ δὲ καὶ πυρέττουσιν οἱ ἔχοντες τὸν ὕδερον, οὐ δεῖ πάνυ τοῖς θερμαίνουσι κεχρῆσθαι οὔτε ἐπὶ τῶν σπλάγχνων οὔτε ἐπὶ τῶν ἐδεσμάτων ἢ πομάτων ἢ ἀντιδότων ἢ καθαρτηρίων, ἀλλ’ ἀρκεῖ τῶν μὲν λαχάνων λαμβάνειν τό τε ἴντυβον καὶ τὸ τρώξιμον ἢ καυκαλίδα ἢ γιγγίδα μιγνυμένην 12 τούτοις καὶ κιχώριον δὲ μάλιστα ἢ τῶν σελίνων τὰς κεφαλάς. Galenus Med., De compositione medicamentorum secundum locos libri x Volume 12, page 574, line 3 ἢ κιχώριον, τὸ Ῥωμαϊστὶ καλούμενον ἴντυβον λάχανον, ἐπιτίθει τῇ τοῦ πάσχοντος κεφαλῇ, καὶ μάλιστα ἐὰν ἀπὸ ἐγκαύσεως ἀλγῇ.
Scholia In Nicandrum, Scholia et glossae in Nicandri alexipharmaca (scholia vetera et recentiora) Scholion 429a, line 1 δὲ καὶ · εἴδη λαχάνων. Dioscorides Pedanius Med., De materia medica (recensiones e codd. Vindob. med. gr. 1 + suppl. gr. 28; Laur. 73, 41 + 73, 16 + Vind. 93) (0656: 003) “Pedanii Dioscuridis Anazarbei de materia medica libri quinque, vols. 1–2”, Ed. Wellmann, M. Berlin: Weidmann, 1:1907; 2:1906, Repr. 1958. 13 Book 3, section 64a, line 11 · οἱ δὲ καὶ τοῦτο σογχίτην καλοῦσιν, οἱ δὲ ἔντυβον ἄγριον, Ῥωμαῖοι ἴντουβουμ ἀγρέστεμ, Ἄφροι σιθιλεσαδέ. ὁ δὲ χυλὸς καταρροφούμενος δηγμὸν στομάχου πραΰνει
Συμπέρασμα
Η Αγγλική Λέξη Chicory είναι η Αρχαία Ελληνική Λέξη Κιχώριον. Διαβάζοντας αυτή τη μελέτη που είναι πρωτότυπη θα διαπιστώσετε ότι οι περισσότεροι που παρουσιάζονται ειδήμονες στην ετυμολογία των λέξεων, μας λένε σκοπίμως ψέματα. Μερικοί λένε ότι η λέξη έχει Αιγυπτιακή προέλευση Όμως οι Αιγύπτιοι την λέξη την λένε Ηindiba και από αυτήν έχουμε την λέξη Αντίδι ( Η λέξη “αντίδι” μας λένε ότι προέρχεται από την λατινική λέξη “endivia”, η οποία με την παραφθορά της κατέληξε στο ελληνικό “αντίδι) Το αραβικό λεξικό του αιώνα αναφέρει ότι το hindiba είναι «φαινομενικά ευρωπαϊκής προέλευσης». Από την αιγυπτιακή λέξη “Ctchorium”, σύμφωνα με ορισμένους μελετητές λένε ότι προέρχεται η λέξη Chicory .
Όμως δεν βρίσκεται αυτή η λέξη στα Αραβικά 14 Λεξικά αλλά βγάζουν συμπέρασμα από την Αιγυπτιακή κουλτούρα και γλώσσα) Τώρα η δήθεν Λατινική λέξη endiva, μια σχετική ρωμαϊκή πηγή, αναφέρει ότι προέρχεται από τη λατινική λέξη intibus.Επίσης μας λένε ότι αυτό πιθανώς συνδέεται με κάποιο τρόπο με τη μεσαιωνική ελληνική λέξη entybon, η οποία, σύμφωνα με τον Klein, ίσως είναι ανατολικής προέλευσης.
Εδώ μας λένε παραμύθια αν είχαν ανατρέξει στα αρχαία Ελληνικά Λεξικά θα είχαν βρει ότι η λέξη Endivia είναι η αρχαία Ελληνική λέξη ἔντυβον. Επομένως και η νεότερη λέξη Αντίδι προέρχεται από την αρχαία Ελληνική λέξη ἔντυβον
Πηγές: Θησαυρός Ελληνικής Γλώσσας(TLG) On Line Etymology Dictionary Dictionnaire étymologiques des mots françois dérivés du grec isofruit.gr/radikia-chicory/ ραδίκι η ιστορία του
photo David_Will, https://pixabay.com
