Στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής νανοσκοπίας, οι επιστήμονες μελετούν νανοσωματίδια, που θα τοποθετούνται στον ανθρώπινο οργανισμό και θα εντοπίζουν τον καρκινικό όγκο, θερμαίνοντας τον ή εγχύοντας το φάρμακο πάνω του.
Τα παραπάνω αλλά και τη δυνατότητα να γνωρίσουν τον νανόκοσμο είχαν όσοι πήραν μέρος στη Διεθνή Διημερίδα Ηλεκτρονικής Νανοσκοπίας, που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη. Η διημερίδα με τίτλο: «Από τα άτομα στα υλικά με την ηλεκτρονική νανοσκοπία: Προηγμένες αναλυτικές και in situ προσεγγίσεις (“From Atoms to Materials with Electron Nanoscopy: Advanced Analytical and In-situ Approaches-ΑΤΜΑΤΕΝ”)», διεξήχθη το Σάββατο 28 και την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου, στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕ.Δ.Ε.Α.) του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Στο πλαίσιο της διημερίδας, οι επιστήμονες παρουσίασαν όλες τις τεχνολογίες του μέλλοντος, που θα ανοίξουν τον δρόμο για νέες ανακαλύψεις και καινοτομίες στον τομέα των βιοεπιστημών.
Τι είναι η ηλεκτρονική νανοσκοπία
Είναι η τεχνική απεικόνισης και ανάλυσης υλικών σε νανοκλίμακα (δηλαδή, διαστάσεις της τάξης του νανόμετρου, 10⁻⁹ μέτρα), χρησιμοποιώντας ηλεκτρόνια αντί για φως. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει την παρατήρηση της δομής των υλικών σε εξαιρετικά μικρή κλίμακα, που δεν είναι εφικτό να επιτευχθεί με οπτική μικροσκοπία, λόγω των φυσικών ορίων διάκρισης που θέτει το μήκος κύματος του φωτός.
Η ηλεκτρονική νανοσκοπία είναι ένα βασικό εργαλείο στη νανοτεχνολογία, τα υλικά και τη βιολογία, αφού επιτρέπει τη μελέτη ατομικών και μοριακών δομών, τη μηχανική υλικών και την ανάπτυξη νανοϋλικών.
Στην Ιατρική, για παράδειγμα, η ηλεκτρονική μικροσκοπία στοχεύει σε πρώιμες διαγνώσεις της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας, που μέχρι σήμερα τόσο η αξονική όσο και η μαγνητική τομογραφία στον εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό δεν μπορούν να απεικονίσουν.
Στη θεματική «Νανοσκοπία στη Βιοιατρική», αναλύθηκε πώς η ηλεκτρονική νανοσκοπία φέρνει επανάσταση από την κατανόηση των πολυπλοκοτήτων των βιολογικών συστημάτων μέχρι τη δημιουργία νέων φαρμάκων.
«Τα φάρμακα αυτά, στα επόμενα χρόνια, θα δοκιμαστούν σε κλινικές μελέτες σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση», ανέφερε ο Πασχάλης Θεοτόκης, νευροεπιστήμονας-ερευνητής στη Β΄ Νευρολογική Κλινική του Παν. Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ.
Τα νανοσωματίδια στην πρόληψη και αντιμετώπιση του καρκίνου
«Ο εντοπισμός των γερασμένων κυττάρων είναι ένας τρόπος να τα εξαλείψουμε ώστε να μην επιβαρύνουν τον ιστό και να το οδηγούν σε οικογένεση», εξηγεί η Σοφία Χαβάκη, επικ. Καθηγήτρια Εργαστηρίου Ιστολογίας – Εμβρυολογίας του ΕΚΠΑ.
«Βάλαμε νανοσωματίδια μέσα σε καρκινικά κύτταρα και μέσω της ηλεκτρονικής μικροσκοπίας θέλαμε να μελετήσουμε την πρόσληψη των νανοσωματιδίων από τα καρκινικά κύτταρα», αναφέρει χαρακτηριστικά η Ιωάννα Τρέμη, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Εργαστήριο Ιστολογίας – Εμβρυολογίας του ΕΚΠΑ.
Η Διημερίδα τελούσε υπό την αιγίδα του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ και διοργανώθηκε από το Ελληνικό Δίκτυο Νανοσκοπίας (Nanoscopy-GR), το οποίο αποτελεί μια συνεργασία εργαστηρίων και εξειδικευμένων ερευνητών για την προώθηση της ηλεκτρονικής νανοσκοπίας στην Ελλάδα, με συντονιστή το Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας του Τμήματος Φυσικής ΑΠΘ και υπεύθυνο τον καθηγητή του Τμήματος Φυσικής, Γιώργο Δημητρακόπουλο, ο οποίος ανέφερε χαρακτηριστικά πως «η νανοσκοπία των ηλεκτρονίων αποκαλύπτει τον κρυμμένο κόσμο των υλικών, μέχρι το ατομικό επίπεδο. Μας επιτρέπει όχι μόνον να οραματιστούμε περίπλοκες δομές και τις συνθέσεις τους αλλά και να παρατηρήσουμε άμεσα τη συμπεριφορά τους, σε πραγματικό χρόνο. Η διημερίδα ήταν σημαντική για επιστήμονες, ερευνητές και φοιτητές που ενδιαφέρονται για τη νανοεπιστήμη, τη νανοτεχνολογία, την επιστήμη των υλικών και τις βιοεπιστήμες, παρουσιάζοντας τις πρόσφατες εξελίξεις στην εξερεύνηση του συναρπαστικού κόσμου των υλικών στη νανοκλίμακα, που οδηγεί στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και στην κατανόηση των περίπλοκων λειτουργιών, των βιολογικών συστημάτων».
Υπογράμμισε, μάλιστα, πως σήμερα υπάρχουν υπερ-ισχυρά ηλεκτρονικά μικροσκόπια, τα οποία επιτρέπουν στους ερευνητές να δουν μέχρι τα άτομα. «Αυτή η επαναστατική τεχνολογία ανοίγει τον δρόμο για καινοτομίες, όπως είναι τα νανοϋλικά, οι ενεργειακές εφαρμογές, η βιώσιμη ανάπτυξη, η νανοηλεκτρονική, η φωτονική και άλλα επιστημονικά πεδία». Δίνοντας δύο χαρακτηριστικά και εντυπωσιακά παραδείγματα εφαρμογών του μέλλοντος, που αφορούν τη θεαματική εξέλιξη συσκευών που ήδη χρησιμοποιούμε, ανέφερε: «θα μπορούμε να περάσουμε στην τρισδιάστατη τηλεόραση! Στο ψυγείο μας, θα μπορούμε να έχουμε λάμπες led στο υπεριώδες και τα τρόφιμά μας να μην σαπίζουν!».
Κατά τη διάρκεια της Διημερίδας, οι συμμετέχοντες ερευνητές εξήγησαν πώς συμπεριφέρονται τα υλικά σε πραγματικές συνθήκες, μιμούμενοι τις αλληλεπιδράσεις τους με διαφορετικά περιβάλλοντα.
