Το νησί των Φαιάκων, η εκπάγλου καλλονής αρχόντισσα Κέρκυρα, που αυτές τις ημέρες γιορτάζει με λαμπρότητα τον πολιούχο της Άγιο Σπυρίδωνα, γοητεύει με την πρώτη ματιά τους επισκέπτες της όχι μόνο χάρη στην άπλετη φυσική της ομορφιά και τα αμέτρητα μνημεία-μάρτυρες της πλούσιας ιστορίας της, αλλά και με την εξαιρετική και πολλαπλών επιρροών κουζίνα της και βεβαίως με την άψογη φιλοξενία που προσφέρει.
Ας μην ξεχνάμε ότι ο τόπος αυτός υπηρετεί την τέχνη της φιλοξενίας ήδη από την ομηρική εποχή, την εποχή που ο βασιλιάς Αλκίνοος, με τους υπέροχους κήπους του οπωροφόρων, προσέφερε βασιλική φιλοξενία στον Οδυσσέα, μη γνωρίζοντας -αρχικά τουλάχιστον- τίποτα για την ταυτότητα του επισκέπτη του!
Η πρωτεύουσα του νησιού, η πόλη-κόσμημα της Κέρκυρας, αποτελεί ένα αμάλγαμα βενετσιάνικων και αγγλικών επιρροών, γεγονός που έχει ως φυσική απόρροιά του το έντονο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, το οποίο και κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του επισκέπτη όσες ημέρες κι αν μείνει στο νησί. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς; Tην Παλιά Πόλη με το Παλιό και το Νέο Φρούριό της, που αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO ή μήπως την εντυπωσιακή πλατεία Σπιανάδα και το απίστευτης ομορφιάς Λιστόν; Και τι να πρωτοεπισκεφθεί; Τα πάμπολλα Μουσεία και τις εκκλησίες ή το Μον Ρεπό, το Αχίλλειο και το εμβληματικό Ποντικονήσι, λίγο πιο έξω από την πόλη;
Να αφιερώσει τον χρόνο του σε ατέλειωτες βόλτες στα καντούνια της πόλης, εκεί όπου τα βήματά του θα διασταυρωθούν στα σίγουρα με κάποια από τις δεκάδες Φιλαρμονικές του νησιού ή να στρέψει το ενδιαφέρον του προς τις απίστευτες παραλίες, εκεί όπου τα κρυστάλλινα νερά γίνονται καθρέφτης για το πράσινο, που κυριολεκτικά «σκύβει» πάνω από τις θάλασσες της Κέρκυρας;
Η ιστορία και κατ’επέκταση η ίδια η ταυτότητα και το πολιτισμικό προφίλ της Κέρκυρας αποτελούν ένα αξεδιάλυτο μείγμα Βρετανικών, Ενετικών και Γαλλικών επιρροών.
Η συνθήκη των Παρισίων, που υπογράφηκε στις 30 Μαΐου του 1814, επικύρωσε την οριστική συμφωνία μετάβασης της Κέρκυρας και των λοιπών Επτανήσων -όπως και της Μάλτας, της Κύπρου και του Γιβραλτάρ-, στον στρατιωτικό έλεγχο του Βρετανικού στέμματος. Η Κέρκυρα, πρωτεύουσα του βρετανικού προτεκτοράτου των Ιονίων Νήσων, διατηρεί ως σήμερα αναλλοίωτα τα στοιχεία της περιόδου της Βρετανικής Προστασίας (1814 – 1864) με σημαντικότερα την εντυπωσιακή πλατεία Σπιανάδα, στην οποία ήδη αναφερθήκαμε και το Παλάτι των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, στη βόρεια πλευρά της πλατείας.
Το παλάτι ανηγέρθη μεταξύ 1818-1824, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία του Άγγλου Ύπατου Αρμοστή Thomas Maitland, αλλά και ως βρετανικό διοικητικό κέντρο. Λίγο μετά τα εγκαίνια του Ανακτόρου ο Maitland πεθαίνει στη Μάλτα (17 Ιανουαρίου 1824) και τον διαδέχεται ο στρατηγός Frederick Adam, ο οποίος και θα πολλαπλασιάσει τα κονδύλια που αφορούν στα δημόσια έργα, όπως η κατασκευή υδραγωγείου και η ίδρυση του πρώτου -και για κάποιο διάστημα μοναδικού- Πανεπιστημίου επί ελληνικού εδάφους.
Η πλατεία Σπιανάδα (χωρίζεται σε Άνω και Κάτω Σπιανάδα) θεωρείται η μεγαλύτερη όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο, αλλά σε ολόκληρα τα Βαλκάνια, ενώ τα 84.000 τ.μ. της την κατατάσσουν στην 27η θέση της λίστας με τις μεγαλύτερες πλατείες του κόσμου! Βρίσκεται απέναντι από το παλαιό φρούριο και περιβάλλεται από εντυπωσιακά κτήρια, όπως το αγγλικό ανάκτορο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου (Παλαιά Ανάκτορα) και τα δύο κτιριακά συγκροτήματα με τις καμάρες («βόλτα») στο Λιστόν. Μεγάλο μέρος της πλατείας καλύπτεται από γκαζόν και χρησιμοποιείται ως γήπεδο κρίκετ, ομαδικό παιχνίδι που ιδιαιτέρως αγαπούν οι Κερκυραίοι και το οποίο έχει φυσικά τις ρίζες του στην περίοδο της Αγγλοκρατίας (1814-1864).
Ο Ι.Ν. του Αγίου Σπυρίδωνος αποτελεί τόπο αναφοράς για τους απανταχού της γης Κερκυραίους, μιας και στεγάζει το σκήνωμα του Αγίου, ένα από τα τρία άφθορα λείψανα που φιλοξενούνται στα νησιά του Ιονίου, μαζί με αυτά των Αγίων Γερασίμου στην Κεφαλλονιά και Διονυσίου στην Ζάκυνθο. Κτίστηκε το 1589 και ανήκει στο ρυθμό της μονόκλιτης βασιλικής, ενώ το ψηλό καμπαναριό του κτίστηκε το 1620.
Το τέμπλο του ναού είναι φιλοτεχνημένο σε Πάριο μάρμαρο (1864) και οι εικόνες του είναι έργα του Κερκυραίου ζωγράφου Σπύρου Προσαλένδη. Η περίφημη «ουρανία» του ναού ζωγραφίστηκε αρχικά από τον Κερκυραίο Παναγιώτη Δοξαρά, το 1727 και αποκαταστάθηκε το 1852, από τον επίσης Κερκυραίο Νικόλαο Ασπιώτη. Η σημερινή λάρνακα του Αγίου έχει κατασκευαστεί στη Βιέννη το 1867, από σκληρό, πολυτελές ξύλο με εξωτερική ασημένια επένδυση.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή για μία ολοκληρωμένη περιπλάνηση στην πόλη της Κέρκυρας. Το φως του ήλιου που ανατέλλει πάνω από τα βουνά της ηπειρωτικής Ελλάδας, καλημερίζει καθημερινά το Βενετσιάνικο Φρούριο της πόλης, το οποίο είναι χτισμένο στο ανατολικό άκρο της πόλης, πάνω σε μια βραχώδη χερσόνησο με δύο χαρακτηριστικούς λόφους (Corifes), από τους οποίους πιθανότατα ονοματοδοτήθηκε η πόλη και το νησί (Corifo, Corfu).
Το Παλαιό Φρούριο λειτουργεί σήμερα ως ανοικτός χώρος μνημειακού χαρακτήρα, ο οποίος στεγάζει το Ιστορικό Αρχείο, την Δημόσια Βιβλιοθήκη και την Βυζαντινή Συλλογή της Κέρκυρας, καθώς και τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, το εργαστήριο έρευνας Ελληνικής μουσικής του Ιονίου Πανεπιστημίου και αίθουσες εκθέσεων και εκδηλώσεων. Οι ελεύθεροι χώροι του, η Βερσιάδα, χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση μουσικών εκδηλώσεων, ενώ επίσης λειτουργούν εδώ αναψυκτήριο και εστιατόριο.
Στο νότιο τμήμα του λόφου βρίσκεται ο Δωρικός ναός του Αγίου Γεωργίου (1840) έργο των Άγγλων για την Βρετανική Κοινότητα. Ο ναός μετατράπηκε μετά την αποχώρηση των Βρετανών σε Καθολική εκκλησία και διακοσμήθηκε με εικόνες από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα. Το Φρούριο κατασκευάστηκε τον 6ο αιώνα από τους Κερκυραίους με σκοπό την προστασία της πόλης.
Η κατασκευή του Λιστόν, του εμβληματικότερου τοπόσημου της πόλης, ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της Γαλλικής κυριαρχίας (1807-1814), αλλά ολοκληρώθηκε κάποιες δεκαετίες αργότερα, με τον σχεδιασμό του να ακολουθεί τα πρότυπα της παρισινής Rue de Rivoli. Συνδέοντας την πλατεία της Σπιανάδας με τα Ανάκτορα και παρόλο που είναι κατασκευασμένο με Γαλλικές επιρροές, καταφέρνει να παντρέψει αρμονικά στοιχεία και των τριών πολιτισμών που έχουν σφραγίσει την ταυτότητα της Κέρκυρας, καθώς τα φανάρια του υπήρχαν στο νησί από την εποχή της Βενετσιάνικης κυριαρχίας, ενώ τα χαρακτηριστικά βόλτα του οφείλονται σε Αγγλικές παρεμβάσεις.
Το πανέμορφο Λιστόν, το πλέον εμβληματικό τοπόσημο της πόλης της Κέρκυρας, εντυπωσιάζει τον επισκέπτη μέρα και νύχτα.
Ως προς την ονομασία του οι απόψεις διίστανται, καθώς άλλοι υποστηρίζουν πως το όνομά του προέρχεται από το βενετσιάνικο «lista», που σήμαινε «φαρδύς και ίσιος δρόμος για περίπατο» -αυτό ακριβώς που ήταν και είναι εν πολλοίς το Λιστόν-, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι οφείλεται στην Λίστα ή Βιβλίο, που ήταν τοποθετημένη στην αρχή του Λιστόν, η οποία περιελάμβανε τα ονόματα των ευγενών οικογενειών, που είχαν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν την περιοχή για αναψυχή.
Το 1816, στην Πάνω Σπιανάδα (το νότιο τμήμα της πλατείας), κατασκευάστηκε προς τιμήν του Thomas Maitland, το περιστύλιο Maitland, πάνω από τη στέρνα του Γραδενίγου (κατασκευής 1781), που μέχρι εκείνη τη στιγμή βρισκόταν σε χρήση. Το μνημείο σχεδίασε ο Άγγλος Συνταγματάρχης μηχανικός George Whitmore και αποτελείται από 20 κίονες ιωνικού ρυθμού.
Άλλα αξιοθέατα της πόλης:
1.Το άγαλμα του Γεωργίου Θεοτόκη συντροφεύει το Μουσείο Χαρτονομισμάτων Ιονικής Τραπέζης, που στεγάζεται στον πρώτο όροφο του υπέροχου αυτού διατηρητέου κτηρίου, όπου λειτούργησε, το 1840, το πρώτο Κατάστημα της Ιονικής Τραπέζης στην Κέρκυρα. Η Συλλογή του Μουσείου περιλαμβάνει τα χαρτονομίσματα που κυκλοφόρησαν καθ’ όλη την ιστορία του νεωτέρου Ελληνικού Κράτους. Στον δεύτερο όροφο του κτηρίου, φιλοξενούνται περιοδικές εικαστικές εκθέσεις και διεξάγονται συνέδρια και σεμινάρια.
Το άγαλμα του Γεωργίου Θεοτόκη συντροφεύει το Μουσείο Χαρτονομισμάτων Ιονικής Τραπέζης
2.Η Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας ιδρύθηκε το 1836 -έχοντας ως πρότυπο την ομώνυμη Εταιρεία της Γενεύης- από μια ομάδα δεκατεσσάρων νέων αστών, μέλη της οποίας ήταν ο Καποδίστριας, ο Κάλβος και άλλοι επιφανείς Επτανήσιοι. Στο κτήριο αυτό πραγματοποιήθηκαν και τα γυρίσματα της μουσικής κωμικής ταινίας «Η Κόμισσα της Κέρκυρας» (1972), με πρωταγωνίστρια την Ρένα Βλαχοπούλου.
3.Το Νέο Φρούριο, στην δυτική πλευρά της πόλης, κατασκευάστηκε τον 16ο αιώνα από τους Βενετσιάνους, στον λόφο του Αγίου Μάρκου. Στο παρελθόν τα δύο Φρούρια, Παλαιό και Νέο, ενώνονταν με τείχη που περιέκλειαν την κατοικημένη πόλη.
Το Νέο Φρούριο στην δυτική πλευρά της πόλης, κοντά στο λιμάνι του νησιού.
4.Το θέατρο του Σαν Τζάκομο, πολύ κοντά στην ομώνυμη καθολική εκκλησία, το πρώτο που οικοδομήθηκε και λειτούργησε στον ελληνόφωνο χώρο τα νεότερα χρόνια. Εγκαινιάστηκε το 1733 και έως το 1893 αναδείχθηκε ως εστία της όπερας και του μουσικού θεάτρου. Από το 1903 -αφού προστέθηκε ένας ακόμα όροφος- στεγάζει το Δημαρχείο του νησιού.
Το θέατρο του Σαν Τζάκομο, το σημερινό Δημαρχείο της Κέρκυρας.
5.Το άγαλμα του Ιωάννη Καποδίστρια, του πρώτου Κυβερνήτη του ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους, που γεννήθηκε στο νησί, στέκεται επιβλητικό κοντά στον Ναυτικό Όμιλο Κέρκυρας, ατενίζοντας σκεπτικό το Παλαιό Ενετικό Φρούριο.
Το άγαλμα του Ιωάννη Καποδίστρια στον Ναυτικό Όμιλο Κέρκυρας.
6.Το Παλάτι των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου και μπροστά του ο χάλκινος ανδριάντας του Στρατηγού Frederick Adam. Σήμερα εδώ στεγάζεται το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης της Κέρκυρας, με περισσότερα από 11.000 εκθέματα.
7.Το καταπράσινο Ποντικονήσι -σύμφωνα με τον πιο διάσημο από τους μύθους που το αφορούν υπήρξε το καράβι του Οδυσσέα, που τον έφερε στο νησί των Φαιάκων-.και το νησάκι με την Παναγία Βλαχερνών, στην λιμνοθάλασσα Χαλικιοπούλου, αποτελούν μακράν το πλέον πολυφωτογραφημένο σημείο της Κέρκυρας. Το μοναστήρι χτίστηκε, σύμφωνα με τις μαρτυρίες τον 17ο αιώνα και γύρω στο 1980 έφυγε και ο τελευταίος μοναχός που ζούσε εδώ
Το καταπράσινο Ποντικονήσι (στο βάθος) και το νησάκι με την Παναγία Βλαχερνών σε πρώτο πλάνο.
8.Το Κανόνι, μία από τις ομορφότερες τοποθεσίες της Κέρκυρας, νότια της πόλης, πήρε το όνομά του από ένα κανόνι πυροβολαρχίας, που είχε τοποθετηθεί στο νότιο άκρο της χερσονήσου από τους Γάλλους, το 1798, με σκοπό την ενίσχυση της προστασίας του νησιού και το οποίο εξακολουθεί να βρίσκεται εδώ μέχρι σήμερα.
