Για οποιονδήποτε που δεν έχει ποτέ επισκεφθεί το Μεσολόγγι, το άκουσμα του ονόματος της πόλης φέρνει συνειρμικά και αυτόματα στο νου θύμησες Αγώνα και Επανάστασης, εικόνες νερού και γεύση αυγοτάραχου, σίγουρα όμως δεν χτυπάει «καμπανάκι» για έναν προορισμό, που πρέπει άμεσα να εντάξει στην ταξιδιωτική του ατζέντα.
Με την πρώτη όμως επίσκεψη -όπως συνέβει στην περίπτωσή μας με την πρόσκληση των Messolonghi by Locals, προκειμένου να παρακολουθήσουμε την 3η διοργάνωσή τους του «Φεστιβάλ των Ντόπιων«- όλα τα ανωτέρω καταρρίπτονται, καθώς η πραγματικότητα ξεπερνά κατά πολύ την φαντασία!
Η Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, όπως επισήμως ονομάζεται, αποπνέει μία αίσθηση ιστορικότητας, που είναι ζωντανή και ορατή σε κάθε μας βήμα και δεν αποτελεί απλά κάποιες σελίδες σε κιτρινισμένα βιβλία ξεχασμένων βιβλιοθηκών, αλλά μια απτή πραγματικότητα, που βιώνουν τόσο οι ντόπιοι, όσο και οι επισκέπτες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα ιστορικά Τείχη και η Πύλη της πόλης, που υποδέχονται τον κάθε καλοδεχούμενο ξένο και βέβαια ο Κήπος των Ηρώων, που αποτελεί το εμβληματικότερο τοπόσημο του Μεσολογγίου, χώρο συνυφασμένο με την καθημερινότητα όλων όσων ζουν εδώ μόνιμα ή περιστασιακά.
Κι αν με ρωτάτε τώρα και για το δεύτερο σκέλος των συνειρμικών σκέψεών μας ως προς το Μεσολόγγι, ένα έχω να σας πω: αυτό που αντικρίζει κανείς δεν είναι απλά εικόνες νερού, αλλά εικόνες που κάλλιστα θα μπορούσαν να εικονογραφήσουν το λήμμα «παραμυθένια νεροπολιτεία«, σε οποιαδήποτε εγκυκλοπαίδεια τυχόν το περιλαμβάνει. Οι απέραντες υδάτινες επιφάνειες που περιτριγυρίζουν την πόλη, κάνοντάς την να θυμίζει περισσότερο νησί, προσφέρουν τοπία τέτοιας ομορφιάς, που ακόμα και ο χαρακτηρισμός τους ως καρτποσταλικά θα ήταν φτωχός για να τα περιγράψει!
Όταν τα σύννεφα αντικατοπτρίζουν την βαμβακένια λευκότητά τους στον καθρέφτη της λιμνοθάλασσας, της οποίας η αρυτίδωτη επιφάνεια διακόπτεται μόνο από χιλιάδες πουλιά και γραφικές πελάδες, τότε η μοναδική λέξη που ταιριάζει στο σκηνικό είναι: ΜΑΓΕΙΑ! Προσωπικά, ερωτεύτηκα το Μεσολόγγι κεραυνοβόλα και το έχω ήδη συμπεριλάβει στις 5 ωραιότερες και πιο αγαπημένες μου πόλεις της Ελλάδας, όλες τους με πολλά νερά οφείλω να ομολογήσω! Σας συνιστώ ανεπιφύλακτα να το εντάξετε κι εσείς άμεσα στις ταξιδιωτικές σας προτεραιότητες.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το Μεσολόγγι φαίνεται ότι ονοματοδοτήθηκε εκ της τοποθεσίας του, δεδομένου ότι βρίσκεται στο μέσον ακριβώς της τεράστιας λιμνοθάλασσας -laguna στα Ιταλικά ή lagoon στα Αγγλικά-, που σχηματίζουν με τις προσχώσεις τους ο Αχελώος και ο Εύηνος. Πρωτεύουσα της Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας και έδρα του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, η πόλη είναι κτισμένη στον προσχωσιγενή βραχίονα, που σχηματίζεται ανάμεσα στην ομώνυμη Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου και στην Λιμνοθάλασσα Κλείσοβας.
Το Μεσολόγγι, όπως ήδη αναφέραμε, έχει ταυτιστεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ελληνική πόλη με τον Αγώνα του 1821, με τους ανδριάντες και τις προτομές Αγωνιστών και Φιλελλήνων, όπως του Μάρκου Μπότσαρη, του Κυριάκου Μαυρομιχάλη και βέβαια του Λόρδου Βύρωνα να αποτελούν αδιάψευστα τεκμήρια του ρόλου, που η πόλη διαδραμάτισε στον αγώνα της ανεξαρτησίας.
Με την έκρηξη της επανάστασης του 1770, τα γνωστά Ορλωφικά, συγκροτήθηκε στο Μεσολόγγι προσωρινή επαναστατική Κυβέρνηση υπό την αρχηγία του Παναγιώτη Παλαμά έχοντας ως συνέπειες την καταστροφή του στόλου του Μεσολογγίου, την πυρπόληση της πόλης και την εγκατάλειψή της από τους Μεσολογγίτες, οι οποίοι κατέφυγαν στα Επτάνησα και επέστρεψαν μετά την λήξη των εχθροπραξιών.
Το Μεσολόγγι επαναστάτησε ξανά στις 20 Μαΐου του 1821, αποτελώντας μία από τις κύριες Ελληνικές δυνάμεις του Αγώνα, με τους κατοίκους του να αντιστέκονται στις επιθέσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1822 -Πρώτη Πολιορκία- και το 1823 -Δεύτερη Πολιορκία. Η τρίτη επίθεση ξεκίνησε στις 15 Απριλίου 1825 από τον Κιουταχή, του οποίου ο στρατός αριθμούσε 30.000 άντρες και αργότερα ενισχύθηκε με άλλους 10.000, καθοδηγούμενους από τον Ιμπραήμ.
Aξιοθέατα του Μεσολογγίου
-Η επιβλητική Πύλη και τα τείχη του Μεσολογγίου, που αποκαλύπτουν εύγλωττα την ιστορική ταυτότητα της Ιεράς Πόλεως.
-Το εντυπωσιακό πεντάμετρο Άγαλμα της Ελευθερίας, έργο του Κύπριου γλύπτη Νίκου Κοτζιαμάνη και προσφορά Ελλήνων Ομογενών, που φρουρεί ακοίμητο την Πύλη του Μεσολογγίου από το 2014.
Μεσολόγγι Άγαλμα-Ελευθερίας
-Οι πελάδες, όπως ονομάζονται τα ξύλινα συνήθως σπιτάκια των ψαράδων, που στηριγμένα πάνω σε πασσάλους, σε μικρό ύψος πάνω από την επιφάνεια της λιμνοθάλασσας ή και της στεριάς -για τον φόβο των πλημμυρών-, δημιουργούν ένα μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα τοπίο.
-Οι γάιτες, το δεύτερο σήμα κατατεθέν της λιμνοθάλασσας, μετά τις πελάδες. Πρόκειται για ιδιότυπα ξύλινα ιστιοφόρα σκάφη, χαμηλά, με μικρό βύθισμα και μικρό σχετικά πλάτος, που χρησιμοποιούνταν σε υπήνεμους πάντα κόλπους, όπως αυτός της Σμύρνης, απ’ όπου και φέρεται να ξεκίνησε η ναυπήγησή τους. Στην Ελλάδα εντοπίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην Λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου.
-Στην είσοδο της πόλης του Μεσολογγίου και αμέσως μετά την Πύλη, βρίσκεται ο Κήπος των Ηρώων, ο χώρος στον οποίο οι Μεσολογγίτες έθαβαν τους νεκρούς τους κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, δεδομένου ότι το νεκροταφείο ήταν αποκλεισμένο. Πρόκειται για ένα μοναδικό στα ελληνικά δεδομένα πάρκο, με μνημεία για γνωστούς αλλά και ανώνυμους ήρωες, που έπεσαν στον Αγώνα για την Ελευθερία. Κάθε χρόνο την Κυριακή των Βαΐων εορτάζεται εδώ με πάνδημη συμμετοχή και μεγαλοπρέπεια η Έξοδος του Μεσολογγίου.
-Η Ντάπια του Φραγκλίνου, ένα ακόμα τοπόσημο της πόλης, όπου γράφτηκαν μερικές από τις πιο ένδοξες σελίδες της ιστορίας του Μεσολογγίου
-Το Μνημείο όπου αναγράφεται «Η Απόφασις της Εξόδου», το οποίο τοποθετήθηκε από το Κέντρο Λόγου & Τέχνης «Διέξοδος», απέναντι από την είσοδο του Κήπου των Ηρώων και πλάι στο ιστορικό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής.
-Το Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο Μεσολογγίου, που στεγάζεται στο αμαξοστάσιο του παλαιού Σιδηροδρομικού Σταθμού της πόλης.
-Η Πλατεία Ελληνικών Σιδηροδρόμων -ας μην ξεχνάμε ότι η σιδηροδρομική γραμμή Μεσολογγίου – Αγρινίου καταγράφεται ως η πρώτη που δημιουργήθηκε για λογαριασμό του Ελληνικού Κράτους-, όπου βρίσκεται μια χαρακτηριστική παλιά ατμομηχανή πλάι στον ανδριάντα του Μεσολογγίτη Πρωθυπουργού Χαριλάου Τρικούπη, θεμελιωτή των Ελληνικών Σιδηροδρόμων. Εκτός των Χαριλάου και Σπυρίδωνα Τρικούπη, το Μεσολόγγι είναι επίσης πατρίδα των Κωστή Παλαμά, Μιλτιάδη Μαλακάση και Γεωργίου Δροσίνη.
Μεσολόγγι Ανδριάντας-Χαριλάου-Τρικούπη
-Το παλαιό Νοσοκομείου «Χατζηκώστα», βρίσκεται στην ίδια περιοχή της πόλης, πάντα σε απόσταση αναπνοής από τον Κήπο των Ηρώων. Το ιστορικό κτήριο παραχωρήθηκε πρόσφατα στον Δήμο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, με σκοπό την διάσωση, αποκατάσταση και βέλτιστη αξιοποίησή του.
-Η πλατεία Μάρκου Μπότσαρη, όπου συναντούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, που στεγάζεται σε διώροφο νεοκλασσικό κτίριο του 1931. Δίπλα ακριβώς, το άγαλμα του οπλαρχηγού Μάρκου Μπότσαρη, που ακοίμητο φρουρεί την είσοδο της Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου.
-Το εντυπωσιακό Αρχοντικό του Ιωάννη Τρικούπη -α’ εξαδέλφου του Χαριλάου-, γνωστό παλαιότερα ως Τρικουπέικο και σήμερα ως Ροζ Δημαρχείο, δεδομένου ότι στέγαζε το παλαιό Δημαρχείο της πόλης. Πλέον, εδώ στεγάζεται η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος.
-Σε απόσταση αναπνοής ο Μητροπολιτικός ναός του Αγίου Σπυρίδωνος, βυζαντινού ρυθμού, με τρούλο και δύο καμπαναριά, χτισμένος στις αρχές του 20ού αιώνα στη θέση παλαιότερου και μικρότερου ναού.
-Προχωρώντας νοτιότερα, με κατεύθυνση προς το Λιμάνι του Μεσολογγίου, θαυμάζουμε το ομοίωμα Ανεμόμυλου, έργο του 1962 της Αιτωλικής Εταιρείας, ακριβώς στην ίδια θέση όπου επί Τουρκοκρατίας βρισκόταν το ομώνυμο νησάκι του Ανεμόμυλου. Απέναντι ακριβώς από τον Ανεμόμυλο στέκεται σκεπτική η προτομή του Κωστή Παλαμά -έργο του Τήνιου γλύπτη Αντωνίου Σώχου, το 1937-, μιας και ο Ανεμόμυλος ήταν η τοποθεσία που ο ποιητής επέλεγε να επισκέπτεται μόνος και να στοχάζεται.
Μεσολόγγι Ανεμόμυλος
-Στην δυτική πλευρά της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου, συναντούμε το εντυπωσιακό Βυρώνειο κτήριο, στο οποίο στεγάζεται η Bάλβειος Δημοτική Βιβλιοθήκη. Με τους 20.000 τόμους της και το άγαλμα του Λόρδου Βύρωνα, ο οποίος το χρησιμοποιούσε ως κατοικία του, αξίζει σίγουρα του χρόνου και της προσοχής σας.
-Ο μοναδικής ομορφιάς δρόμος προς την Τουρλίδα, μήκους 6 χλμ., που ενώνει την πόλη με το νησάκι της Τουρλίδας, στο Ν.Δ. άκρο της λιμνοθάλασσας.
-Η Τουρλίδα, έως και το 1885, που κατασκευάστηκε ο λιμναίος αυτός δρόμος, υπήρξε ένα νησί και ταυτόχρονα ένα γνήσιο ψαροχώρι, που ωστόσο καταφέρνει να κρατά ακόμα ζωντανή την όψη του παλιού ιδιόμορφου λιμναίου οικισμού, ο οποίος ισορροπούσε πάνω σε πασσάλους.
-Το Μουσείο Άλατος, στην Τουρλίδα, στο οποίο ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να μάθει οτιδήποτε σχετίζεται με το αλάτι από την πρώτη εμφάνισή του στον πλανήτη μέχρι τις μέρες μας. Σε αίθουσα του Μουσείου παρουσιάζεται η μοναδική γνωστή στην Ελλάδα συλλογή από 1500 αλατιέρες, χειροποίητες και βιομηχανικές, που χρονολογούνται από το 1800 μέχρι τις μέρες μας.
-Μία από τις ομορφότερες εμπειρίες που μπορεί να έχει ο επισκέπτης του Μεσολογγίου είναι ο γύρος της Λιμνοθάλασσας Κλείσοβας, διαδρομή για την οποία μπορεί να επιλεγεί αυτοκίνητο ή ποδήλατο, σε κάθε περίπτωση όμως η παρατήρηση πουλιών και η απόλαυση μαγευτικών τοπίων, σε τόσο μικρή απόσταση από την πόλη, θα ξεκουράσει ψυχικά όποιον αποφασίσει να την ακολουθήσει. Επιπλέον, θα μπορέσει, αν η εποχή το επιτρέπει, να μυηθεί στα μυστικά παρασκευής του περίφημου αυγοτάραχου Μεσολογγίου, που προέρχεται από τις μπάφες, τους θηλυκούς κέφαλους.
-Ο εξαιρετικά ενδιαφέρον αρχαιολογικός χώρος της Πλευρώνας, για την ακρίβεια της Νέας Πλευρώνας, μιας και η Παλαιά καταστράφηκε το 233 π.Χ., από τον Δημήτριο Β’. Τις εντυπώσεις εδώ κλέβει το θαυμάσιο αρχαίο θέατρο με την πανοραμική θέα του προς την λιμνοθάλασσα.
Μεσολόγγι Αρχαιολογικός-χώρος-Πλευρώνας
