Ο πολιτισμός της Δυτικής Ευρώπης διαμόρφωσε το ρεύμα του Καθολικού Χριστιανισμού, αυτό το ιδιαίτερο ρεύμα με την γεύση της Δύσης, που όλοι γνωρίζουμε. Το δεύτερο “ρεύμα” διαμορφώθηκε από την πρόσμιξη της ελληνικής παράδοσης με τον χριστιανισμό, η Ορθοδοξία. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε σαφή τα ίχνη του πρωτύτερου πολιτισμού, τα χρώματά του, την κοσμοθεωρία του, τις παραδόσεις και τα ίχνη του, μαζί με το άγγιγμα του χριστιανικού τυπικού. Παρ’ όλα αυτά, ένα ακόμη “ρεύμα” με ιδιαίτερο χαρακτήρα, τόσο που να μην μπορεί να ενταχθεί ούτε στην καθολική, αλλά φυσικά ούτε και στην ορθόδοξη “οικογένεια” του χριστιανισμού, είναι αυτό που συναντάμε στο Περού.
Αυτή η ιδιαιτερότητα, που μπορεί εύκολα κάποιος να την συναντήσει στην καθημερινότητα των ανθρώπων και όχι μόνο κατά τις ώρες που επισκέπτονται την εκκλησία τους, είναι πραγματικά ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα μιας μείξης του αυτόχθονου πολιτισμού, που προηγήθηκε της ισπανικής εισβολής του 16ου αιώνα, (προηγήθηκε ακόμη και της αυτοκρατορίας των Ίνκας), με τον χριστιανισμό που οι Περουβιανοί έμαθαν από τους Ισπανούς κατακτητές.
Όταν οι Ισπανοί μίλησαν στους Ίνκας για τον Γιο του Θεού, και ότι θα έπρεπε να τον λατρέψουν, αυτοί είπαν “ναι, έχουμε κι εμείς στην δική μας παράδοση τον Γιο του Θεού”. Και αντί να φέρουν αντίρρηση, στην επιβεβλημένη παρουσία ενός Ιησού, αντίθετα υιοθέτησαν την φιγούρα του, όντας διαλλακτικοί στο ότι έπρεπε να παραδεχτούν ότι γεννήθηκε στην Βηθλεέμ. Δεν ήταν κάτι ξένο για τους Ίνκας, αφού γνώριζαν ότι ο “Γιος του Θεού” υπάρχει στην Γη. Γνώριζαν την φιγούρα της Παναγίας, απλά την ονόμαζαν Πατσαμάμα, δεν ήταν κάτι ουσιαστικά διαφορετικό γι’ αυτούς.
Αυτές τις ημέρες, μεγάλη εβδομάδα στο Κούσκο, την αλλοτινή πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, αν προχωρήσεις μέσα στον καθεδρικό ναό και σταθείς να κοιτάξεις των Κύριο των Σεισμών, την φιγούρα του Ιησού που έγινε σκούρος από τα κόκκινα λουλούδια που στολίζουν πάντα το κεφάλι και το σώμα του, τον αγαπημένο Ιησού του Κούσκο, θα μπορέσεις να ακούσεις την λειτουργία στα ισπανικά, αλλά θα ακούσεις μέσα στην λειτουργία και ύμνους των Κέτσουα (των αυτόχθονων ανθρώπων).
Κι αν αλλάζουν οι λέξεις, δεν αλλάζει η ουσία.
Είναι τόσο ιδιαίτερα χαρακτηριστικό το περουβιανό “χρώμα”, που δύσκολα εντάσσεται σε κάποιο από τα άλλα δύο “ρεύματα”.
Δίπλα στους ναούς, μνημονεύονται ακόμα οι παραδοσιακές μορφές. Μέσα στον καθεδρικό ναό του Κούσκο, η πέτρα του Βιρακότσα, απομεινάρι του παλιού ναού. Και στην προσφορά Ντεσπάτσο, που είναι η αρχαιότερη Θεία Ευχαριστία (πολύ πριν την έλευση των Ισπανών και χριστιανών στην περιοχή), μνημονεύεται ο Βιρακότσα και η Πατσαμάμα, ή ο Ιησούς και η Παναγία. Και είναι πάντα το ίδιο.
Στα βουνά των Ίνκας, δεν έχει διαφορά αν θα πεις “Παναγία” ή “Πατσαμάμα” την μορφή που θα συναντήσεις. Η διαφορά στην ανδινή κουλτούρα, είναι ότι θα την συναντήσεις… Η ανδινή κουλτούρα είναι πιο γειωμένη, αντιλαμβάνεται το πνεύμα πατώντας στην Γη, και αυτή είναι η διαφορά της αν θέλει κανείς να το εκφράσει με λίγα λόγια. Η γη είναι ιερή, και ο ουρανός είναι ιερός.
Ο ανδινός χριστιανισμός έχει το δικό του χρώμα και την δική του ταυτότητα, και το απέκτησε αυτό την στιγμή που συναντήθηκαν οι δύο δομημένες θρησκείες, και έλιωσαν η μία μέσα στην άλλη. Καθολική εκκλησία, Ορθόδοξη εκκλησία, και η Ανδινή εκκλησία. Τρεις μορφές, που είναι λογικό να υπάρχουν, γιατί οι άνθρωποι έχουν ίδιες ανάγκες, αλλά διαφέρει η κουλτούρα τους.
Το Κούσκο είναι μια πόλη όπου εύκολα μπορεί να κλείσουν οι δρόμοι μέσα σε ένα λεπτό για να περάσει μια γιορτινή παρέλαση, ή μια εκφορά εικόνας, ή να γίνει μια μουσική παράτα. Και αυτές τις ημέρες, την Μεγάλη Εβδομάδα, οι δρόμοι γεμίζουν χρώματα και λουλούδια. Την Μεγάλη Δευτέρα, ο Senor de los Temblores άφησε τον βωμό του στον καθεδρικό και έκανε βόλτα στους δρόμους…
photo: cuscoperu.com
