Οι ΗΠΑ επιχειρούν επαναχάραξη συμμαχιών, ενώ η συνεργασία Μόσχας-Πεκίνου ενισχύεται μέσω BRICS. Τι σημαίνει αυτό για τη διεθνή τάξη και την Ευρώπη;
Σε μια εποχή έντονων γεωπολιτικών μεταβολών, οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να επιδιώκουν ένα ριζικό ανασχεδιασμό των διεθνών συμμαχιών. Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, ο απώτερος στόχος είναι η αναχαίτιση της ανερχόμενης ισχύος της Κίνας, την οποία η Ουάσινγκτον θεωρεί ως τη μεγαλύτερη πρόκληση των επόμενων δεκαετιών — στρατιωτικά, τεχνολογικά και οικονομικά.
Στο πλαίσιο αυτό, αναζωπυρώνεται η ιδέα προσέγγισης με τη Ρωσία, με απώτερο σκοπό τη σταδιακή αποδυνάμωση της σινο-ρωσικής συνεργασίας. Πρόκειται για μια στρατηγική που θυμίζει τον ελιγμό του Χένρι Κίσινγκερ τη δεκαετία του ’70, ο οποίος τότε προσέγγισε την Κίνα για να απομονώσει τη Σοβιετική Ένωση.
Παρά τις αμερικανικές προσπάθειες, η σχέση Ρωσίας–Κίνας έχει εδραιωθεί και ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια. Οι δύο χώρες έχουν αναπτύξει κοινά στρατιωτικά γυμνάσια, αυξημένο διμερές εμπόριο και κοινή ρητορική απέναντι στη Δύση. Το σχήμα BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) και οι πρόσφατες επεκτάσεις του, αποτελούν ένα εναλλακτικό διεθνές μπλοκ — με στόχο τη δημιουργία ενός κόσμου πολυκεντρικού, χωρίς αποκλειστική ηγεμονία των ΗΠΑ και του δολαρίου.
Για τη Ρωσία, η Κίνα αποτελεί πλέον τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο, ειδικά μετά τις κυρώσεις της Δύσης για την εισβολή στην Ουκρανία. Η Μόσχα στηρίζεται στις εξαγωγές ενέργειας προς το Πεκίνο και στην τεχνολογική συνεργασία για να αντέξει τη διεθνή απομόνωση.
Υπάρχουν ενδείξεις πως η Ουάσινγκτον εξετάζει τη σύναψη κάποιας συμφωνίας με τη Ρωσία για το Ουκρανικό και τη Μαύρη Θάλασσα, επιδιώκοντας είτε κατάπαυση πυρός είτε μια «λύση χωρίς λύση», στα πρότυπα της Κορέας. Σε αυτό το σενάριο, θα μπορούσε να υπάρξει μείωση των εντάσεων ΗΠΑ–Ρωσίας, ώστε οι Αμερικανοί να επικεντρωθούν πλήρως στην αντιπαράθεση με την Κίνα.
Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι: Θα αποδεχθεί η Μόσχα να αποκοπεί από το Πεκίνο, του οποίου ήδη αποτελεί τον “μικρότερο εταίρο”; Και εάν όχι, μήπως οι ΗΠΑ επαναλαμβάνουν στρατηγικά λάθη του παρελθόντος;
Παράλληλα, η αποχώρηση των ΗΠΑ από τον ενεργό ρόλο εγγυητή της ευρωπαϊκής ασφάλειας αφήνει την Ε.Ε. έκθετη. Οι ευρωπαϊκές χώρες, εν μέσω διαρκών κρίσεων, προσπαθούν να καλύψουν το «κενό ασφαλείας» με εσωτερικές διαπραγματεύσεις και νέες στρατιωτικές συμμαχίες, ενώ την ίδια στιγμή η Κίνα αυξάνει την επιρροή της στην Ευρώπη μέσω επενδύσεων σε λιμάνια, υποδομές και τεχνολογία.
Η επιδίωξη των ΗΠΑ να αποσπάσουν τη Ρωσία από την Κίνα αποτελεί ένα φιλόδοξο και περίπλοκο γεωπολιτικό στοίχημα. Οι βαθιές στρατηγικές σχέσεις Μόσχας–Πεκίνου, η ενεργή συμμετοχή τους στους BRICS και τα κοινά συμφέροντα έναντι της Δύσης, καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την αποκοπή αυτή.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι επόμενοι μήνες και τα διπλωματικά βήματα των μεγάλων δυνάμεων θα καθορίσουν το αν ο πλανήτης θα κινηθεί προς ένα νέο ψυχρό πόλεμο ή μια επαναπροσδιορισμένη ισορροπία ισχύος.
Πηγές:
•Council on Foreign Relations – “The No-Limits China-Russia Relationship and U.S. Foreign Policy”
https://www.cfr.org/report/no-limits-china-russia-relationship-and-us-foreign-policy
•Foreign Affairs – “The Battle for BRICS”
https://www.foreignaffairs.com/russia/battle-brics
•Geopolitical Economy – “Trump’s Strategy to Divide Russia and China”
https://geopoliticaleconomy.com/2025/02/24/trump-divide-russia-china-us-strategy
•Brookings Institution – “The China-Russia Relationship and Threats to Vital U.S. Interests”
https://www.brookings.edu/articles/the-china-russia-relationship-and-threats-to-vital-us-interests
•BankingNews.gr – “Ταραχώδεις συμμαχίες: Οι ελιγμοί της Ρωσίας στην κόντρα ΗΠΑ-Κίνας και το παράδειγμα Κίσινγκερ”
https://www.bankingnews.gr/diethni/articles/794974
•NewMoney.gr – “Η νέα τάξη του Τραμπ: ΗΠΑ-Ρωσία-Κίνα και η Ευρώπη”
https://www.newmoney.gr/roh/blogger/i-nea-taxi-tou-trab-ipa-rosia-kina-ke-i-evropi
photo Getty, https://www.orfonline.org/expert-speak/an-evolving-partnership-in-the-arctic-between-china-and-russia
