Η επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Λευκό Οίκο και η συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ γέμισε τα πρωτοσέλιδα με στιγμιότυπα πρωτοκόλλου (χειραψίες, χαμόγελα, μια καρέκλα που μετακινήθηκε…), αλλά η ουσία δεν βρίσκεται εκεί. Βρίσκεται στο τι δεν κρίνεται από μια φωτογραφία: στην πραγματική διαδρομή από μια προεδρική δήλωση μέχρι μια απόφαση κράτους. Σύμφωνα με ρεπορτάζ, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στην Ουάσιγκτον και οι δύο ηγέτες συζήτησαν ενεργειακά και αμυντικά ζητήματα, με την Άγκυρα να μιλά για «ουσιαστική πρόοδο».
F-16, F-35, Patriot: ποιος αποφασίζει τελικά;
Ακόμα κι αν στον Λευκό Οίκο συζητήθηκαν πωλήσεις F-16 ή και επαναπροσέγγιση γύρω από F-35/Patriot, ο Πρόεδρος δεν εγκρίνει μόνος του τέτοιες μεταβιβάσεις. Στις ΗΠΑ, οι μεγάλες στρατιωτικές πωλήσεις ακολουθούν τη διαδικασία Foreign Military Sales (FMS): το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ειδοποιεί επίσημα το Κογκρέσο και υπάρχει περίοδος ανασκόπησης 30 ημερών, όπου Βουλή και Γερουσία μπορούν να μπλοκάρουν τη συμφωνία. Αν δεν υπάρξει αντίρρηση, προχωρά η υπογραφή της επιστολής αποδοχής (LOA) και ακολουθούν παραγωγή και παραδόσεις — συνήθως σε ορίζοντα ετών.
Congress.gov+2
Congress.gov+2
- Σημειωτέον: το πακέτο που είχε εγκριθεί κατ’ αρχήν από το Στέιτ (40 νέα F-16 Block 70 + αναβαθμίσεις 79 αεροσκαφών) εκτιμήθηκε έως και ~$23 δισ. και θα απαιτούσε χρόνια για να παραδοθεί πλήρως, λόγω ουρών παραγωγής.
The War Zone
Με απλά λόγια: ούτε ο Τραμπ ούτε κανένας Πρόεδρος «χαρίζει» F-16 από μόνος του. Το Κογκρέσο κρατάει ισχυρό ρόλο εποπτείας και έχει στο παρελθόν πιέσει ή καθυστερήσει μεταβιβάσεις, ενώ έχουν υπάρξει και εντάσεις όταν ο Λευκός Οίκος προσπάθησε να παρακάμψει τις άτυπες «κρατήσεις» επιτροπών.
Congress.gov+1
«Γιατί χαμογέλασε; Γιατί τράβηξε καρέκλα;»
Η δημόσια συζήτηση κολλά συχνά στο πρωτόκολλο. Όμως οι ίδιες οι φωτογραφίες δεν δημιουργούν πολιτική. Την ίδια στιγμή, δυτικοί ηγέτες (διαχρονικά) φωτογραφίζονται με εταίρους που κατηγορούνται για βαριές παραβιάσεις· αυτή είναι η φύση της ρεαλιστικής διπλωματίας, όχι η εξαίρεση. Το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι «αν χαμογέλασε», αλλά τι συμφωνείται στο παρασκήνιο και ποιος το εγκρίνει.
Τι ακολουθεί μετά από μια προεδρική δήλωση (βήμα-βήμα)
- Σήμα πρόθεσης: Ο Πρόεδρος/Στέιτ ανακοινώνει πολιτική κατεύθυνση ή προτίμηση (π.χ. «στηρίζουμε την πώληση F-16»).
- Εσωτερική διαβούλευση: Υπουργεία/υπηρεσίες (State, DoD/DSCA) καταρτίζουν το πακέτο και τις ρήτρες χρήσης.
samm.dsca.mil - Ειδοποίηση Κογκρέσου (AECA): Επίσημη γνωστοποίηση και 30 ημέρες για πιθανή αντίρρηση.
Congress.gov+1 - LOA & χρηματοδότηση: Αν δεν υπάρξει μπλόκο, υπογράφεται η LOA· ο πελάτης πληρώνει· ξεκινά η παραγωγή.
Defense Security Cooperation University - Παραδόσεις σε βάθος χρόνου: Οι γραμμές παραγωγής είναι φορτωμένες· οι παραδόσεις εκτείνονται συχνά για πολλά έτη.
Defense Security Monitor
Άρα, ό,τι «λέει ο Πρόεδρος σήμερα», μετατρέπεται —αν μετατραπεί— σε πραγματικότητα μέσα από θεσμικά φίλτρα (Κογκρέσο, προϋπολογισμοί, επιτροπές, LOA, παραγωγή) και όχι από ένα χαμόγελο ή μια χειρονομία μπροστά στις κάμερες.
Ενέργεια, Ρωσία και παζάρια ισχύος
Στη συνάντηση τέθηκε κι ένα ακόμη «σκληρό» θέμα: οι αγορές ρωσικής ενέργειας από την Τουρκία. Ο Τραμπ άσκησε δημόσια πίεση, ενώ δημοσιεύματα μιλούν για προσπάθεια συνολικής επαναπροσέγγισης ΗΠΑ–Τουρκίας. Αυτό το ενεργειακό σκέλος είναι μέρος της ευρύτερης διαπραγμάτευσης και επηρεάζει έμμεσα και τα αμυντικά πακέτα.
Να μην κοιμόμαστε όρθιοι
Πολλοί σπεύδουν να καταγγείλουν το «χαμόγελο» ενός Προέδρου και αδιαφορούν για όσους κερδίζουν περιουσίες από δημόσιο χρήμα και πολεμικές συμβάσεις. Η ουσία είναι να κατανοούμε τους μηχανισμούς: ποιος ειδοποιεί, ποιος ελέγχει, ποιος πληρώνει και πότε παραδίδεται τι. Μόνο έτσι οι κοινωνίες βγαίνουν από την ψευδαίσθηση της εικόνας και απαιτούν λογοδοσία εκεί που όντως ασκείται εξουσία —θεσμικά και οικονομικά. (Για το θεσμικό κομμάτι των όπλων: δείτε αναλυτικά την έκθεση του CRS για την κοινοβουλευτική ανασκόπηση εξαγωγών όπλων.)
Congress.gov
*Σημείωση για τις «χρονολογίες»: έχουν ακουστεί διάφορα για παραδόσεις «μετά το 2030». Ο ορίζοντας παραδόσεων πράγματι συχνά εκτείνεται σε πολλά χρόνια λόγω παραγωγής και ουρών, αλλά τα ακριβή έτη εξαρτώνται από το συγκεκριμένο συμβόλαιο και τη γραμμή παραγωγής —δεν «κλειδώνουν» από μία δήλωση ή μια φωτογραφία.
Defense Security Monitor
Οι συναντήσεις προέδρων, οι φωτογραφίες και οι χειραψίες συχνά δημιουργούν την εντύπωση ότι όλα κρίνονται από ένα χαμόγελο ή μια κίνηση στο τραπέζι. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική: μεγάλες συμφωνίες, όπως τα εξοπλιστικά πακέτα F-16, εγκρίνονται θεσμικά από το Κογκρέσο και περνούν μέσα από χρονοβόρες διαδικασίες. Ο Πρόεδρος μπορεί να εκφράζει προθέσεις, αλλά δεν αποφασίζει μόνος του.
Και την ίδια ώρα, την ώρα που οι κάμερες καταγράφουν χαμόγελα και χειραψίες, άλλοι χαιρετούν τους φονιάδες των λαών και πλουτίζουν από τον ιδρώτα του φορολογούμενου πολίτη. Αυτή είναι η μεγάλη αντίφαση: η βιτρίνα της διπλωματίας από τη μια, και τα πραγματικά συμφέροντα που κινούν τα νήματα από την άλλη.
πηγη βιντεο Μαριαννα Γεωργαντη
photo US President Donald Trump (R) speaks as President of Turkey Recep Tayyip Erdogan looks on during a multilateral meeting with leaders from several Arab and Muslim-majority countries at the 80th session of the UN’s General Assembly on 23 September 2025 (Chip Somodevilla/Getty Images/AFP), https://www.middleeasteye.net/news/trump-erdogan-meeting-f35s-russian-gas-and-israel-headache
MiddleEastEye.net
