«Αγάπιε, ήμουν 196 χρονών μεσόκοπη βελανιδιά. Και τι δεν είδαν τα αισθητήρια στα κλαδιά και στα φύλλα μου! Δέσποζα μαζί με τις αδερφές μου από το χριστιανικό έτος 1826 σε κείνη την πλατεία – στην κορφή του λοφίσκου που ατενίζει το Αιγαίο μας. Δεν ήμασταν άγριες. Καταγόμασταν από τη γνωστή οικογένεια της δρυός της Μακεδονικής και μας φύτεψε εκεί, στο άλλοτε «Γκιαούρ Ντερέ», τούρκικο χέρι.
Από κει πάνω, οι δέκατες αρχαιότερες πρόγονές μας, είδαν τις ελληνικές τριήρεις να εκπλέουν προς την Τροία και να επιστρεφουν την ωραία Ελένη –θλιμμένη– στο παλάτι του Μενέλαου στη Σπάρτη και τους πολεμοχαρείς Σπαρτιάτες να εκπαιδεύουν τους νεαρούς πολεμιστές κόντρα στον σθεναρά ανεκτικό κορμό μας. Εμείς οι νεότερες, είδαμε τη φρεγάτα Έλλη να προσεγγίζει το Ναύπλιο και τον Καποδίστρια να αποβιβάζεται στην Αίγινα, με την άλλη φρεγάτα την Ήρα. Είδαμε τα πολεμικά πλοία, τις λέμβους, τα καΐκια, τις σκούνες, τις παντόφλες, τα μπρίκια, και τις βρατσέρες με τα τσακισμένα ιστία να εκπλέουν προς το Ναβαρίνο. Είδαμε και τα μεγάλα καράβια που εκτελούσαν τα αναπτυξιακά έργα του Τρικούπη να πλέουν πρόσω ολοταχώς στο μπλε Αιγαίο. Είδαμε το Άγιο Όρος να υποτάσσεται στους Τούρκους. Μεσ’ από τα πλεούμενα, είδαμε την προσάρτηση των Επτανήσων και των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα, το Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς Πολέμους, την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, τη Μικρασιατική προσφυγιά, τον Ελληνο – Ιταλικό Πόλεμο, την Γερμανική Κατοχή, το ολοκαύτωμα της Μακρινείας που μετέτρεψε τον ευλογημένο τόπο σε κρανίου τόπο, την υποστολή της γερμανικής σημαίας από την Ακρόπολη, τα μονοθέσια βομβαρδιστικά που έσχισαν με περίσσια ταχύτητα τον Αττικό ουρανό λίγο πριν από την απελευθέρωση, τον Εμφύλιο και με τα δικά μας κιάλια, ακόμη και το Σισμίκ να γυροφέρνει απειλητικά το Αιγαίο όπισθεν της Θάσου.
Με τον ίδιο τρόπο έβλεπαν και οι προγονές μας την εκστρατεία του Μεγαλέξανδρου προς την Ανατολή. Κάτω από τη σκιά της πρώτης μας εξαδέλφης στο Μοριά, είδαμε τον Κολοκοτρώνη να στρατοπεδεύει τα κουρασμένα παλικάρια του και τον εύμορφο Μακρυγιάννη με την καθάρια ματιά, να γράφει δειλά τα απομνημονεύματά του. Είδαμε και τον Παπαδιαμάντη να γράφει το «γούτου γουπατού» κάτω από τη σκιά μιας πλατύφυλλης στη Σκιάθο.
Είδαμε τους νησιώτες καλάρηδες ν’ αδειάζουν ευχαριστημένοι τα φορτωμένα δίχτυα τους μέσα στα πλεούμενα, τότε που οι γυπαετοί – παρέα με τις νησιώτισσες τις πετροπέρδικες– πριν λιγοστέψει ο πληθυσμός τους μας έφερναν όχι μόνο τα νέα, αλλά και το βουνίσιο αεράκι του τακτικού ταξιδιού τους από το Σάος στον Όλυμπο, στα Τζουμέρκα, στον Κόρακα, στον Ψηλορείτη και στη Χιονίστρα της Κύπρου. Είδαμε κυβερνήσεις να πεθαίνουν κι άλλες να γεννιούνται και τόσα άλλα! Είδαμε ακόμη κι εκείνο το διάβολο το Mελέκ, το γιουσουφάκι του Χουρσίτ Πασά να σκάβει και να κρύβει τις λίρες που έκλεβε απ’ το τσουκάλι του αφέντη του, μέσα σ’ ένα υφαντό κινέζικο κόκκινο ταγάρι κεντημένο με χρυσούς ελέφαντες, δε μπορείς να φανταστείς πού! Κάτω απ΄τις ρίζες της μπλε βουκαμβίλιας, εκεί πίσω απ΄το κοτέτσι της εκκλησιάς μας. Σίγουρα δεν ξέρεις ότι στα Τουρκικά Μελέκ, σημαίνει Άγγελος!
Είδαμε, και τι δεν είδαμε παιδί μου, και ζήσαμε την πατρίδα μας σε όλο της το μεγαλείο και με όλο μας το είναι! Η ένταση των σπουδαίων, των εμβληματικών στο χρόνο εικόνων, των πεπραγμένων και των ηρωικών στιγμών της πατρίδας μας που τα βιώσαμε όλα με το δικό μας επώδυνα στατικό τρόπο, εντυπώθηκε στο κυτταρικό τοίχωμα του φυλλώματός μας, που το έκανε να θροΐζει αγέρωχα και να σας δροσίζει εσάς τους Έλληνες πιο πολύ. Όπου βλέπεις την περιοδικότητα του μοτίβου των δακτυλίων μας να χάνει την συμμετρία του, είναι επειδή πληγώθηκε και αλλοιώθηκε από τη βαρβαρότητα που βίωσε, όπως τότε το ’ 22 ακριβώς πριν από 200 χρόνια κατά τη σφαγή της Χίου, τότε που η φρίκη εντυπώθηκε στο φυτικό κύτταρό μας αυτή τη φορά, με νοσηρό τρόπο.
Για εκατοντάδες χρόνια σας δίναμε τη χαρά να βλέπετε το φυσικό τοπίο που αντίκριζαν και οι πρόγονοί σας! Στεκόμασταν απτόητες κάτω απ’ τον καυτό ήλιο για σας προσφέρουμε γενναιόδωρα τη σκιά μας και κατά την αρχαιότητα μας τιμούσαν ως ιερά – προφητικά δέντρα, ενώ τώρα οι μικρότερες αδερφές μας έγιναν τραπέζια στο δημαρχείο, κι εμείς μόλις πριν λίγο αποδεκατιστήκαμε επειδή σας θυμίζουμε το τίποτα!
απόσπασμα από το μονόλογο της βαλανιδιάς που συμμετέχει στον 8ο τόμο της Κυπριακής Φιλολογικής πρωτοχρονιάς
photo mariya_m / https://pixabay.com
