ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2025 – Του Άγγελου Ζαχαρόπουλου, επίτιμου Διευθυντή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Πρόκειται για σκέψεις του φιλοσόφου – Ακαδημαϊκού Κωνσταντίνου Τσάτσου, ο οποίος υπήρξε ο πρώτος Πρόεδρος Δημοκρατίας μετά την κατάργηση της βασιλείας το 1975.
Ο Κ. Τσάτσος επέλεξε μία πρωτότυπη μέθοδο να παρουσιάσει τις σκέψεις του. Έβαλε έναν Ρωμαίο συγκλητικό, πρώην διοικητή ελληνικών επαρχιών, να τις εκφράσει μέσω επιστολών προς τον διάδοχό του , ο οποίος επρόκειτο να αναλάβει καθήκοντα κυβερνήτη της Αχαΐας στην Ελλάδα. Σκοπός των επιστολών ήταν να μάθει ο μέλλων κυβερνήτης τον χαρακτήρα του λαού που επρόκειτο να διοικήσει. Χαρακτήρας που φαίνεται ότι δεν άλλαξε στα 2300 περίπου χρόνια που ακολούθησαν.
Είναι πιθανό, ο Κ. Τσάτσος, να είχε εμπνευστεί από τον Γάλλο Φιλόσοφο του διαφωτισμού, Montesquieu, ο οποίος, πριν την Γαλλική επανάσταση, προσπάθησε να ενημερώσει τους συμπατριώτες του σχετικά με τις αδικίες του απολυταρχικού καθεστώτος της μοναρχίας , χρησιμοποιώντας το μέσο των επιστολών, με σκοπό να αποφύγει να εκτεθεί στις Αρχές. Συγκεκριμένα, στο βιβλίο του, Les lettres Persanes, παρουσιάζει έναν Πέρση διπλωμάτη, ο οποίος στέλνει γράμματα από το Παρίσι στον φίλο του στην Περσία, σατιρίζοντας με δήθεν επικριτική αφέλεια τον τρόπο ζωής των Γάλλων.
Θα μπορούσαμε να αποδώσουμε στις σκέψεις του Κ. Τσάτσου, τον τίτλο : “Το αναλλοίωτο του χαρακτήρα των Ελλήνων δια μέσου των αιώνων”. Ο Κ. Τσάτσος, όταν δημοσίευσε το πόνημά του στη “Νέα Εστία”, το 1954, χρησιμοποίησε τον τίτλο : “Οξύρρυγχοι πάπυροι”, επειδή στο υποτιθέμενο σενάριο, οι παραινέσεις του Ρωμαίου συγκλητικού προς τον φίλο του είχαν γραφεί σε παπύρους που βρέθηκαν στην πόλη Οξύρρυγχος της Αιγύπτου.
Ο περιορισμένος χώρος του παρόντος κειμένου, επιβάλλει την παράθεση μόνον των σημαντικότερων σημείων των σκέψεων του Κ. Τσάτσου, όπως εκφράστηκαν από τον Ρωμαίο συγκλητικό :
“Ο Έλληνας είναι πιο εγωιστής από μας και συνεπώς και από όλα τα έθνη του κόσμου. Το άτομό του είναι “πάντων χρημάτων μέτρον”, κατά το ρητό του Πρωταγόρα. Αδέσμευτο, αυθαίρετο και ατίθασο, αλλά και αληθινά ελεύθερο ορθώνεται το εγώ των Ελλήνων. Χάρις σε αυτό σκεφθήκανε πηγαία, πρώτοι αυτοί, όσα εμείς αναγκαζόμαστε σήμερα να σκεφθούμε σύμφωνα με τη σκέψη τους. Χάρις σε αυτό βλέπουν με τα μάτια τους και όχι με τα μάτια εκείνων που είδαν πριν απ’αυτούς. Είναι όμως και του καλού και του κακού πηγή τούτο το χάρισμα. Το ίδιο εγώ που οικοδομεί τα ιδανικά πολιτικά συστήματα, αυτό διαλύει και τις πραγματικές πολιτείες των ανθρώπων[…] Η μοίρα μας έταξε νομοθέτες του κόσμου και το ελληνικό άτομο περιφρονεί το νόμο. Δεν παραδέχεται άλλη κρίση δικαίου παρά την ατομική του, που δυστυχώς στηρίζεται σε ατομικά κριτήρια […] – Ο Έλληνας δεν συγχωράει στον συμπολίτη του καμία προκοπή. Όποιον τον ξεπεράσει, ο Έλληνας τον φθονεί με πάθος. Και αν είναι στο χέρι του να τον γκρεμίσει από εκεί που ανέβηκε, θα το κάνει…Δεν του αρέσει η χοντροκομμένη δολοφονία στους διαδρόμους του Παλατιού, αλλά η λεπτοκαμωμένη συκοφαντία, ένα είδος αναίμακτου ηθικού φόνου.”
Άγγελος Ζαχαρόπουλος
Επίτιμος Διευθυντής Ευρωπαϊκής Επιτροπής
photo by Boboshow, https://pixabay.com
