«-Ποιος είναι αυτός; τόλμησε να ρωτήσει ο Λυκούργος.
-Ποιος είναι αυτός; είπε δυνατά, τονίζοντας μία μία τις λέξεις ο θείος Πυθαγόρας. Ποιος είναι αυτός; είπε ξανά, σαν να μην μπορούσε να πιστέψει ότι υπήρχε άνθρωπος στον κόσμο που να δεν γνώριζε το πρόσωπο στον πίνακα. Λες και ήταν ο Τζορτζ Κλούνεϊ κι έπρεπε να τον ξέρουν όλοι.
-Μα τι σας μαθαίνουν στο σχολείο, παιδί μου; («πιδί μου» είπε ο θείος, αλλά η Ρόδη μετέφραζε πια με ευκολία).
Και μετά γυρνώντας στη μαμά:
-Μα καλά, Χριστίνα, είναι δυνατόν να μην αναγνωρίζει ο γιος σου τον Λυκούργο Λογοθέτη, τον μεγαλύτερο ήρωα της Επανάστασης του ’21;
-Μα φυσικά και του έχω πει… Έτσι τον βγάλαμε και Λυκούργο. Απλώς δεν είχε δει ποτέ εικόνα του, τόλμησε να ψελλίσει η μαμά, αλλά ο θείος είχε πάρει φόρα:
-Εμ, βέβαια. Σας έχουν τρελάνει όλους με τους Κολοκοτρώνηδες, τους Μιαούληδες και τους Παπαφλέσσες. Μόνο τις δικές τους εικόνες βάζουν παντού. Ούτε στο νυχάκι δεν τον έφταναν τον πρόγονό μας. Αυτός μάλιστα! Ήταν αληθινός επαναστάτης. Ο αρχηγός των Καρμανιόλων. Που κήρυξε στις 8 Μαΐου τη Σαμιακή Επανάσταση εδώ στο Καρλόβασι. Που ξύπνησε ακόμα και τους Βαθιώτες από τον ύπνο τους. Ο Γεώργιος Παπλωματάς. Ο μεγάλος μας πρόγονος. Που τον βάφτισαν Λυκούργο –όπως εσένα, νεαρέ– όταν μπήκε στη Φιλική Εταιρεία, από το όνομα του Σπαρτιάτη νομοθέτη…»
Στο βιβλίο μου «Ο χαμένος μύθος του Αισώπου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας και απευθύνεται σε παιδιά από 9 ετών, θέλησα -επιστρατεύοντας το μυστήριο και το χιούμορ- να κάνω γνωστή στα παιδιά την προσωπικότητα του Λυκούργου Λογοθέτη. Ενός πολύ σημαντικού πρωταγωνιστή της Επανάστασης του 1821 που θα έλεγα πως οι περισσότεροι αγνοούν.
Αλλά και ανάμεσα σε όσους δεν τον αγνοούν επικρατεί σε κάποιο βαθμό μια μάλλον αρνητική εικόνα αφού θεωρείται εμμέσως υπεύθυνος για τη σφαγή της Χίου. Οι πολέμιοί του πιστεύουν πως προκάλεσε μια άκαιρη εξέγερση, αφήνοντας στη συνέχεια αβοήθητους τους Χιώτες στο έλεος των Οθωμανών…
Τα σημεία που θα με απασχολήσουν σε αυτή τη σύντομη σκιαγράφηση της -σίγουρα ξεχωριστής- προσωπικότητάς του είναι η ιδιοτυπία και ο ριζοσπαστικός χαρακτήρας της Επανάστασης στη Σάμο, τα όσα συνέβησαν στη Χίο, αλλά και η τελική κατάληξη, όπου η Σάμος έμεινε εκτός ελληνικής επικράτειας, παρά τα αρχικώς συμφωνηθέντα.
Καρμανιόλοι και Καλικάντζαροι
Το κίνημα των Καρμανιόλων αποτελεί ιστορική παρακαταθήκη και ταμείο θησαυρού για μας τους νεότερους και δείγμα της λαϊκής πρωτοβουλίας και της λαϊκής δύναμης
Αλέξης Σεβαστάκης
Γράφει ο Σπυρίδων Τρικούπης: «Η νήσος η μετά τας τρεις ναυτικάς κατά τον υπέρ της ελευθερίας αγώνα διαπρέψασα, και υπέρ πάσαν άλλην δια την προ των πυλών της μικράς Ασίας θέσιν ως προφυλακή όλης της αποστατησάσης Ελλάδος ριψοκινδυνεύσασα είναι η Σάμος» (τομ. Α, σελ. 164)
Ο σημερινός επισκέπτης του νησιού βλέποντας την πολύ κοντινή απόσταση ανάμεσα στο νησί και στην Τουρκία, απορεί πραγματικά για το πως κατάφερε όχι μόνο να επαναστατήσει αλλά και να απωθήσει τα τουρκικά στρατεύματα που προσπάθησαν επανειλημμένα να καταπνίξουν την Επανάσταση.
Ακόμη πιο μεγάλη εντύπωση θα έκανε στον επισκέπτη αν γνώριζε ότι υπήρχε μια έντονα φιλοτουρκική πτέρυγα στους προύχοντες του νησιού… Ήταν η περίφημη παράταξη των «Καλικάντζαρων».
Ο λόγος πάλι στον Τρικούπη:
«Επεκράτουν δε εν τη νήσω δύο φατρίαι υπό το όνομα η μεν των καλικαντσάρων ή των ολιγαρχικών, η δε των καρμανιόλων ή των δημοτικών. Η επικρατεστέρα δε φατρία αρχομένης της επαναστάσεως ήτον η των καλικαντσάρων…»
Στον δεύτερο τόμο των «Σαμιακών» (1908) ο Νικόλαος Σταματιάδης διασώζει μία εκτενή ρίμα, της οποίας το χειρόγραφο σήμερα δεν είναι γνωστό και το οποίο αποτελεί τη μοναδική γραπτή πηγή αναφορικά με τη σύγκρουση των τοπικών φατριών της νήσου, των Καλικαντζάρων και των Καρμανιόλων, πριν από τα γεγονότα της επανάστασης του 1821. (Ν. Σταματιάδης, Σαμιακά, ήτοι ανέλιξις της νεωτέρας ιστορίας της Σάμου δι΄ επισήμων εγγράφων, ων προτάσσονται αι βιογραφίαι των Λογοθέτου Λυκούργου και Κωνσταντίνου Λαχανά (εν Σάμω, 1908). Το έργο εκδόθηκε αρχικά σε δύο τόμους εκ των οποίων ο πρώτος το 1899 και ο δεύτερος το 1900. Σε ιδιαίτερο τεύχος κυκλοφόρησε κι η βιογραφία του Κωνσταντίνου Λαχανά το 1906 -(αναφορά από Μπέλση, σελ. 1).
Συνεχίζεται
photo https://sansimera.gr
