Το δεύτερο μέρος του άρθρου του Κώστα Στοφόρου
«Το στιχούργημα είναι κολοβό και αποτελείται από 2.100 ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Ως ιστορικός χρόνος παραγωγής του χρονικού φαίνεται να είναι το 1812 και ως ποιητής αναφέρεται κάποιος Αναγνώστης Σαλαμαλέκης. Ολόκληρη η ριμάδα εδράζεται σε ένα υπόστρωμα που καλύπτει μία περίοδο περίπου τριάντα χρόνων. Ο δε δραματικός χρόνος του έμμετρου αφηγήματος αναφέρεται, όπως πληροφορούμαστε και από τον τίτλο του, στην ιστορικά βεβαιωμένη κοινωνική αναταραχή της περιόδου 1808 ‐1811 στη Σάμο. Στο κείμενο που δημοσιεύει ο Ν. Σταματιάδης περιγράφονται κυρίως γεγονότα ως το 1808. Πιστεύεται όμως ότι το κείμενο κάλυπτε την περίοδο ως τη δεύτερη άφιξη του Λυκούργου Λογοθέτη στη Σάμο (1811)» (Μπέλσης, σελ.2)
Ο Γιώργος Καραμπελιάς, σε μια πολύ ενδιαφέρουσα και εμπεριστατωμένη εισήγηση του για τη σύνθεση εθνικής και κοινωνικής συνείδησης στην επαναστατημένη Σάμο, αναφέρεται εκτενώς στη διαμάχη των δυο αυτών ομάδων και παραθέτει αποσπάσματα από τα όσα κατέγραψε ο Αναγνώστης Σαλαμαλέκης, όπως αυτά:
«Οι Καλικάντζαροι,
«ἀντίς διά νά παύωσι μάλιστα ἐπληθαίναν» τις υπερβάσεις «τά δίναν κεῖ πού θέλασι καί τούς πτωχούς ἐγδέναν»:
Τριάντα χρόνια καί ἐμπρός ἐκεῖνοι πού ἀρχεύαν τί κάναν καί τί πράττουσι τινές δέν τά ἠξεύραν, … δέν εἶχαν τό πολιτικό, ὀλίγοι ξεῦραν πένα…]
τσ’ ἄρχοντες πλιά δέν τζ’ ἤθελαν διά νά εἶν’ κεφάλι.
Ἔτζι ἐκάναν μερικοί σάν τούς ἀνθρωποφάγους
καί οἱ πτωχοί ἐψήνουνταν στούς ἥλιους καί στούς πάγους….
…Ἔτζι λοιπόν ἐκάνασι τά γνωστικά κεφάλια
δέν ξεύραν πώς θά τζακισθοῦν σάν πήλινα τζουκάλια…
…Λοιπόν αὐτά ἐγίνονταν ἀπό περίσσα χρόνια τρώγαν τό αἷμα τῶν πτωχῶν σάν τά κακά τελώνια»
Όπως αναφέρει πάλι ο Γ. Καραμπελιάς, τον Μάρτιο του 1807, συγκλήθηκε «λαϊκή επαναστατική Συνέλευση των κατοίκων από όλα τα χωριά, στην οποία συμμετείχαν «περισσοί ἔως ἑπτὰ χιλιάδες»….»
Μάλιστα αναφέρεται πως στις συνελεύσεις συμμετέχουν άνδρες και γυναίκες και εγκαθιδρύεται ένα είδος «άμεσης δημοκρατίας» στο οποίο ο Λυκούργος Λογοθέτης θα παραμείνει πιστός και με την επιστροφή του στη Σάμο και την ανάληψη της Επαναστατικής ηγεσίας»
Απόηχοι των διδαγμάτων του Ρήγα Βελεστινλή απλώνονται σε όλη τη Σάμο. Είναι σαφής η έμπνευση του Σαλαμαλέκη από τον Θούριο:
Δυό τρεῖς ἦτον ἀπό βραδύς, κι’ ὅσο νά ξημερώσῃ γενῆκαν δέκα κι’ ἑκατό κι’ ἀκόμ’ ἄλλοι καμπόσοι….
…Καί ὁρκομώτησαν εὐθύς νά μήν ἀναλογίσουν,
νά κάμουν αὐτό π’ ἀγαποῦν ἤ καί νά ξεψυχήσουν…
…τέτοιαν ζωήν τί θέλομεν, σάν ἔχωμεν σκλαβίαν! Ὄχι σκλαβιά βασιλική, ἀμή ἀπ’ τούς δικούς μας,
ἀπ’ τούς συμπατριώτας μας κι’ ἀπό τούς προεστούς μας.
Ἡμεῖς δὲ νά δουλεύωμεν καί ἄλλοι νά τ’ ἁρπούσι ἐδῶ κι’ ἐκεῖ κατά παντοῦ, νά τά διασκορπούσι… (Καραμπελιάς ο.π.)
Το 1808 η εξέγερση πήρε ακόμη πιο δυναμικό χαρακτήρα οι Τούρκοι που στέλνονται για να την καταπνίξουν γνωρίζουν την ήττα. Οι Καρμανιόλοι κυριαρχούν και υποχρεώνουν τους Οθωμανούς να αλλάξουν βοεβόδα. Αντί του μισητού Μουσά αγά, έρχεται στο νησί ο Βελή αγάς, για τον οποίο οι Καλικάντζαροι θεωρούν πως άγεται και φέρεται από τους Καρμανιόλους.
Η «άνοιξη της Σάμου» θα κρατήσει για 5 χρόνια. Οι Καλικάντζαροι επιστρέφουν με εκδικητική μανία…
Ο Παπλωματάς που έγινε Λογοθέτης
Ο Λυκούργος Λογοθέτης, γεννημένος ως Γεώργιος Παπλωματάς στο Νέο Καρλόβασι στις 10/21 Φεβρουαρίου 1772, φοίτησε στην περίφημη Πορφυριάδα Σχολή της πόλης του και σε ηλικία 19 ετών βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου όχι μόνο εντάχθηκε στο περιβάλλον των Φαναριωτών, αλλά διορίστηκε και γραμματέας του Πατριαρχείου. Για οκτώ χρόνια -από το 1794 μέχρι το 1802 -οπότε επιστρέφει στην Πόλη ως γραμματέας του Αλέξανδρου Σούτσου, κάνει καριέρα στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.
Συνεχίζεται
photo https://eranistis.net/
