Oι λίγες γραμμές που ακολουθούν αφιερώνονται ως ελάχιστη τιμή στη μνήμη των επιβατών – θυμάτων από την τραγική σύγκρουση τρένων στα Τέμπη
H Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (8 Μαρτίου) που γιορτάζεται κάθε χρόνο, ως ημέρα μνήμης των αγώνων για τα δικαιώματα των γυναικών πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στη Νέα Υόρκη και καθιερώθηκε επίσημα από τη Διεθνή Διάσκεψη Γυναικών του 1910. Πριν από δύο χρόνια, είχα αφιερώσει σχετικό με την ημέρα αυτή άρθρο μου στην τραγωδία των Τεμπών. Oι λίγες γραμμές που ακολουθούν αφιερώνονται και πάλι ως ελάχιστη τιμή στη μνήμη των επιβατών – θυμάτων από την τραγική σύγκρουση τρένων στα Τέμπη. Ανάμεσα στους νεκρούς βρίσκονταν κοπέλες σαν τα κρύα νερά, που στην ακμή της νιότης τους έπεσαν θύματα ανίκανων, ανεύθυνων και ανενδοίαστων πολιτικών και αξιωματούχων που οι πράξεις τους πονούν και προσβάλλουν ανελέητα τον λαό που εναγωνίως αναμένει τη φωνή της Δικαιοσύνης. Και είναι, επιεικώς απαράδεκτο ο λαός αυτός να αναμένει ακόμη, ύστερα από τόσα χρόνια!
Η γυναίκα πρωταγωνιστεί, ως Ελληνίδα μάνα με όλες μαζί τις μανάδες των τραγικών θυμάτων των Τεμπών, στον αγώνα για την απονομή δικαιοσύνης και την τιμωρία όλων των υπευθύνων ανεξαρτήτως της θέσης εξουσίας που κατείχαν την περίοδο της τραγωδίας. Και δέχεται, ως γυναίκα, απίστευτες βολές από αξιωματούχους μάλιστα της κυβέρνησης!
Η υποβάθμιση της γυναίκας έχει βαθιές ρίζες· μοιάζει το γυναικείο φύλο να πληρώνει ακριβά το προπατορικό αμάρτημα της Εύας! Αν ανατρέξουμε στην αρχαιότητα, η θέση της γυναίκας δεν ήταν και τόσο κολακευτική για την προσωπικότητά της. Είναι γνωστή η θέση της γυναίκας στην αθηναϊκή πολιτεία. Ενώ για τον Αθηναίο ελεύθερο πολίτη ίσχυε το δίκαιο της πολυγαμίας και τα απεριόριστα πολιτικά δικαιώματα, για την Αθηναία τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά· κάθε παντρεμένη έπρεπε να είναι πιστή σύζυγος και παιδοποιητική μηχανή, χωρίς εγωισμό και με ανοχή στις ανδρικές αμαρτίες. Η γυναίκα δεν είχε κανένα δικαίωμα ισοτιμίας με τον άνδρα. Η θέση της αυτή μέσα στην ελληνική κοινωνία ήταν φυσικό να διεγείρει το ενδιαφέρον και να προβληματίσει τον Ευριπίδη, πιστό μαθητή του Αναξαγόρα και θαυμαστή της Ασπασίας.
Εξάλλου, τότε στην Αθήνα το «γυναικείο ζήτημα» αποτελούσε, όπως γνωρίζουμε, θέμα της μόδας. Ενώ η αντίληψη των περισσοτέρων Αθηναίων και ιδιαίτερα των αριστοκρατικών και συντηρητικών κύκλων ήταν πως η γυναίκα έπρεπε να παραμείνει σε αυτή τη θέση χωρίς καμία διαμαρτυρία, στο σπίτι του Περικλή γίνονταν πολιτικές και φιλολογικές συζητήσεις από τους λίγους που έβλεπαν τα πράγματα διαφορετικά και αποτέλεσαν, ιστορικά, τους προδρόμους της γυναικείας χειραφέτησης. Πρωταγωνίστρια στο θέμα αυτό, ήταν η Ασπασία, η πρώτη φεμινίστρια της αρχαιότητας, για την οποία δυστυχώς δεν σώθηκαν γραπτές πηγές.
Ο μεγάλος έλληνας ποιητής Ευριπίδης ήταν ο πρώτος που άρχισε τον αγώνα για την αποκατάσταση της γυναίκας στην κοινωνία. Για πρώτη φορά ο Ευριπίδης επιχειρεί να ανεβάσει στην αθηναϊκή σκηνή τον προβληματισμό του για τη συμπεριφορά των γυναικών της εποχής του, να εκφέρει γνώμες διαχρονικής αξίας και κυρίως να ρίξει το σπόρο για τη «χειραφέτηση» του γυναικείου φύλου. Και οι γυναίκες απέδειξαν τελικά ότι έχουν την ικανότητα να αναλαμβάνουν ανώτατες θέσεις και αξιώματα, όπως ακριβώς είχε «προφητεύσει» ο Ευριπίδης στο χορικό της Μήδειας: «Τιμή, τιμή στων γυναικών το γένος έρχεται».
Η γυναίκα – μάνα ήταν αυτή που ένωσε όλο τον λαό να βροντοφωνάξει στα εντυπωσιακά συλλαλητήρια και να απαιτήσει να αποδοθεί η δικαιοσύνη, ως ελάχιστος σεβασμός στη μνήμη τόσων νέων ανθρώπων που ταξίδεψαν στην άλλη ζωή, περνώντας από τα Τέμπη!
Ας ελπίσουμε να αποκαλυφθούν οι υπεύθυνοι της εγκληματικής τραγωδίας των Τεμπών και η ελληνική δικαιοσύνη να τους τιμωρήσει παραδειγματικά, προσφέροντας το ελάχιστο μπροστά στον ανείπωτο ανθρώπινο πόνο τη δικαίωση, δηλαδή, στο χρόνιο αίτημα των γονιών για την τιμωρία των ενόχων. Ο πόνος, βέβαια, της ελληνίδας μάνας δεν απαλύνεται ούτε ξεπερνιέται, η δικαίωση όμως, αποτελεί καθήκον μιας ευνομούμενης πολιτείας απέναντί της.
H Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (8 Μαρτίου) που γιορτάζεται κάθε χρόνο, ως ημέρα μνήμης των αγώνων για τα δικαιώματα των γυναικών πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στη Νέα Υόρκη και καθιερώθηκε επίσημα από τη Διεθνή Διάσκεψη Γυναικών του 1910. Πριν από δύο χρόνια, είχα αφιερώσει σχετικό με την ημέρα αυτή άρθρο μου στην τραγωδία των Τεμπών. Oι λίγες γραμμές που ακολουθούν αφιερώνονται και πάλι ως ελάχιστη τιμή στη μνήμη των επιβατών – θυμάτων από την τραγική σύγκρουση τρένων στα Τέμπη. Ανάμεσα στους νεκρούς βρίσκονταν κοπέλες σαν τα κρύα νερά, που στην ακμή της νιότης τους έπεσαν θύματα ανίκανων, ανεύθυνων και ανενδοίαστων πολιτικών και αξιωματούχων που οι πράξεις τους πονούν και προσβάλλουν ανελέητα τον λαό που εναγωνίως αναμένει τη φωνή της Δικαιοσύνης. Και είναι, επιεικώς απαράδεκτο ο λαός αυτός να αναμένει ακόμη, ύστερα από τόσα χρόνια!
Η γυναίκα πρωταγωνιστεί, ως Ελληνίδα μάνα με όλες μαζί τις μανάδες των τραγικών θυμάτων των Τεμπών, στον αγώνα για την απονομή δικαιοσύνης και την τιμωρία όλων των υπευθύνων ανεξαρτήτως της θέσης εξουσίας που κατείχαν την περίοδο της τραγωδίας. Και δέχεται, ως γυναίκα, απίστευτες βολές από αξιωματούχους μάλιστα της κυβέρνησης!
Η υποβάθμιση της γυναίκας έχει βαθιές ρίζες· μοιάζει το γυναικείο φύλο να πληρώνει ακριβά το προπατορικό αμάρτημα της Εύας! Αν ανατρέξουμε στην αρχαιότητα, η θέση της γυναίκας δεν ήταν και τόσο κολακευτική για την προσωπικότητά της. Είναι γνωστή η θέση της γυναίκας στην αθηναϊκή πολιτεία. Ενώ για τον Αθηναίο ελεύθερο πολίτη ίσχυε το δίκαιο της πολυγαμίας και τα απεριόριστα πολιτικά δικαιώματα, για την Αθηναία τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά· κάθε παντρεμένη έπρεπε να είναι πιστή σύζυγος και παιδοποιητική μηχανή, χωρίς εγωισμό και με ανοχή στις ανδρικές αμαρτίες. Η γυναίκα δεν είχε κανένα δικαίωμα ισοτιμίας με τον άνδρα. Η θέση της αυτή μέσα στην ελληνική κοινωνία ήταν φυσικό να διεγείρει το ενδιαφέρον και να προβληματίσει τον Ευριπίδη, πιστό μαθητή του Αναξαγόρα και θαυμαστή της Ασπασίας.
Εξάλλου, τότε στην Αθήνα το «γυναικείο ζήτημα» αποτελούσε, όπως γνωρίζουμε, θέμα της μόδας. Ενώ η αντίληψη των περισσοτέρων Αθηναίων και ιδιαίτερα των αριστοκρατικών και συντηρητικών κύκλων ήταν πως η γυναίκα έπρεπε να παραμείνει σε αυτή τη θέση χωρίς καμία διαμαρτυρία, στο σπίτι του Περικλή γίνονταν πολιτικές και φιλολογικές συζητήσεις από τους λίγους που έβλεπαν τα πράγματα διαφορετικά και αποτέλεσαν, ιστορικά, τους προδρόμους της γυναικείας χειραφέτησης. Πρωταγωνίστρια στο θέμα αυτό, ήταν η Ασπασία, η πρώτη φεμινίστρια της αρχαιότητας, για την οποία δυστυχώς δεν σώθηκαν γραπτές πηγές.
Ο μεγάλος έλληνας ποιητής Ευριπίδης ήταν ο πρώτος που άρχισε τον αγώνα για την αποκατάσταση της γυναίκας στην κοινωνία. Για πρώτη φορά ο Ευριπίδης επιχειρεί να ανεβάσει στην αθηναϊκή σκηνή τον προβληματισμό του για τη συμπεριφορά των γυναικών της εποχής του, να εκφέρει γνώμες διαχρονικής αξίας και κυρίως να ρίξει το σπόρο για τη «χειραφέτηση» του γυναικείου φύλου. Και οι γυναίκες απέδειξαν τελικά ότι έχουν την ικανότητα να αναλαμβάνουν ανώτατες θέσεις και αξιώματα, όπως ακριβώς είχε «προφητεύσει» ο Ευριπίδης στο χορικό της Μήδειας: «Τιμή, τιμή στων γυναικών το γένος έρχεται».
Η γυναίκα – μάνα ήταν αυτή που ένωσε όλο τον λαό να βροντοφωνάξει στα εντυπωσιακά συλλαλητήρια και να απαιτήσει να αποδοθεί η δικαιοσύνη, ως ελάχιστος σεβασμός στη μνήμη τόσων νέων ανθρώπων που ταξίδεψαν στην άλλη ζωή, περνώντας από τα Τέμπη!
Ας ελπίσουμε να αποκαλυφθούν οι υπεύθυνοι της εγκληματικής τραγωδίας των Τεμπών και η ελληνική δικαιοσύνη να τους τιμωρήσει παραδειγματικά, προσφέροντας το ελάχιστο μπροστά στον ανείπωτο ανθρώπινο πόνο τη δικαίωση, δηλαδή, στο χρόνιο αίτημα των γονιών για την τιμωρία των ενόχων. Ο πόνος, βέβαια, της ελληνίδας μάνας δεν απαλύνεται ούτε ξεπερνιέται, η δικαίωση όμως, αποτελεί καθήκον μιας ευνομούμενης πολιτείας απέναντί της.
