Αναζητώντας την αμάραντη κι’ αειθαλλή Ωραιότητα… μέσα στην παρακμαστική και φυλλοβόλα ομορφιά αυτού του κόσμου…!
«Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο…!» [ 1 ]
(Φιοντόρ Ντοστογιέβσκυ: «Ο Ηλίθιος»)
Λαμβάνοντας αφορμή προβληματισμού από τον ‘σκληρό ρεαλισμό’ των Φθινοπωρινών παρακμαστικών αλλοιώσεων της φύσης -μέρος της οποίας είμαστε κι’ εμείς οι άνθρωποι- αναζητούμε ανάμεσα στις διεργασίες της φθοράς που βλέπουμε γύρω μας… αλλά κι’ εκείνες που ‘ψηλαφούμε’ πάνω μας, σε όλο μας τον βίο, την άφθαρτη και αειθαλλή Ωραιότητα… που είναι μεν αποκλειστική ιδιότητα του Θεού, αλλά -κατά την Θεία Του βούληση- προσλήψιμη και από κάθε θνητό άνθρωπο που μετέχει στην ένθεη ζωή…!
Το εξώτερο (γιατί υπάρχει και εσώτερο…) αισθητηριακό μας σύστημα, παρακμάζοντας με την αύξηση της ηλικίας, υπόκειται σε αθέμητες φθορές και αλλοιώσεις… που αμβλύνουν βαθμιαία, την λειτουργική οξύτητα όλων μας των σωματικών αισθήσεων. Η φυσική παρακμή της γήρανσης που επέρχεται στον σωματικό οργανισμό μας, υποβαθμίζει κι’ εξασθενεί τις αισθήσεις μας έως πλήρους κατάρρευσής τους, χωρίς ουσιαστικά περιθώρια διορθωτικών παρεμβάσεών μας! Ωστόσο, οι εσώτερες αισθήσεις μας δεν ‘υποχρεούνται’ να έχουν την ίδια παρακμαστική πορεία. Αντιθέτως, μάλιστα, αν το θελήσουμε (επειδή έτσι το όρισε ο Θεός μας!) μπορούμε να πετύχουμε -με την Θεία Χάρη Του- μια ‘αντιστρόφως ανάλογη’ [ 2 ] εξελιξιμότητα, των πραγμάτων που αφορούν την ψυχοσωματική μας φυσιολογία…!
Όντας απορροφημένοι από την αδιάκοπη ενασχόληση με τον εαυτό μας και εγκλωβισμένοι συλλογιστικά ανάμεσα σε δρώμενα ετερόκλητων και συναισθηματικά ασταθών διαθέσεων (με εξάρσεις και μεταπτώσεις) της ρέουσας καθημερινότητας… μπορούμε, άραγε, να ησυχάσουμε καν φευγαλέα, ώστε να ‘αγγιχτούμε’ από την θεουργική δραματουργία της Φύσης;! Ζώντας μέσα σε «ραθυμοτόκους μέριμνες» [ 3 ] και ψυχικές εντάσεις, που αποσπούν την προσοχή μας απ’ τα ουσιώδη θέματα της ύπαρξης… αλλά και αμβλύνουν την ‘αισθητικότητα’ των ψυχών μας προς τα ουσιωδέστερα…, πόσο (αν) είναι εφικτό να ‘αποδράσουμε’ από τη ‘σκοτεινή φυλακή’ της αν-αισθησίας… όπου μας ‘εγκλείει’ η επιπόλαιη κατασπατάληση της έμβιας ζωής μας, γενικά… αλλά και η απρόσεκτη διαχείριση των αισθήσεών μας, ειδικώτερα…;!
Κάθε εποχή (άνοιξη-θέρος-φθινόπωρο-χειμώνας) του ηλιακού κύκλου, όπως κάθε ηλικία (παιδική-νεανική-ώριμη-γεροντική) του ανθρώπινου βίου έχει τη δική της, μοναδική ιδιαιτερότητα κι’ ομορφιά…! Μια ωραιότητα… που διαφοροποιείται συμπτωματολογικά από όλες τις άλλες εποχιακές/ηλικιακές εκφάνσεις, κι’ επαφίεται σ’ εμάς – στον καθένα από εμάς να το ‘ανακαλύψει’ μόνος του, και να το βιώσει απολαυστικά στην ώρα του… προς δόξαν Θεού! Συνεπώς, είναι επιπόλαιο κι’ ανόητο να σπεύδει κανείς να ‘κατηγοριοποιήσει’ τις εποχές (όπως και τις ηλικίες…) σε ‘καλύτερες’ ή ‘χειρότερες’… με κριτήριο αποκλειστικό τη δική του ‘μειωμένη αισθητικότητα’ και αντιληπτικότητα…!
Ακόμα κι’ αν/όταν η (ενδεχόμενη) ψυχική μας ακμαιότητα, συνδυάζεται με υψηλό δείκτη ευφυίας, διανοητικής (IQ) ή συναισθηματικής (EQ), αν η ψυχή μας δεν καταυγασθεί από την Χάρη του Παναγίου Πνεύματος, δεν θα μπορέσουμε ν’ αντιληφθούμε εμπειρικά… παρά μόνον ό,τι (χονδροειδές…) εμπίπτει στις συμβατικές αισθήσεις μας! Γιατί, το (απατηλό) Καρτεσιανό αξίωμα της αισθησιοκρατίας: «Υπάρχει μόνον… ό,τι φαίνεται, ενώ ό,τι δεν φαίνεται… δεν υπάρχει!» που έχει επικρατήσει, από τον ύστερο μεσαίωνα… έως και στον 21ο αιώνα (που καταδέχεται να κυριαρχείται από μεσαιωνικές αντιλήψεις!) καταδικάζει επιπόλαια σε… ‘ανυπαρξία’ όσα, όπως η άϋλη ψυχή μας, είναι ‘κρυμμένα’ πίσω απ’ την αόρατη, πνευματική τους φύση…!
Πρέπει ν’ αναζητήσουμε επειγόντως, υπομονετικά κι’ επίμονα την αντι-συμβατική ομορφιά… που δεν μαραίνεται, δεν απανθίζει και δεν φυλλορροεί ποτέ, αλλά πάντοτε λάμπει, θάλλει και ακμάζει…! Όμως, επειδή αυτή είναι αδιόρατη από το συμβατικό αισθητηριακό μας σύστημα, προκειμένου να την ‘δούμε’ (και, κυρίως, να την ‘αναγνωρίσουμε’ όταν την δούμε…), προϋποθέτει έναν αδιαπραγμάτευτο όρο: να μην έχουμε απωλέσει… ή, αν απωλέσαμε, να έχουμε ανακτήσει πλήρως, εντός μας, την χαμένη ‘θωριά’ της αθωότητας…! Κι’ αν, πάλι, δεν μπορέσαμε ν’ ανακτήσουμε (πλήρως) την καθαρότητα στο ‘βλέμμα της ψυχής’, έστω νά΄χουμε αρχίσει την… ‘οφθαλμική’ μας θεραπεία!
Επειδή αυτό το ‘ιδιάζον κάλλος’ της αθέατης όψης των πραγμάτων… δεν υπόκειται στην αντιληπτικότητα των συμβατικών αισθήσεων… ενόσω αυτές είναι και παραμένουν δέσμιες των παθών μας, για να καταστεί αυτό εφικτό, είναι ανάγκη να εξαγνισθεί η ψυχή (όπως το χρυσάφι στο καμίνι…) από την άϋλη ‘φωτιά’ του Παναγίου Πνεύματος! Γιατί, η ‘διόπτευση’ του αοράτου κάλλους… διενεργείται με τρόπο θεοπρεπή, όπως η αισθητικότητα των θείων ενεργημάτων επάνω στην ψυχή! Χρειάζεται απαραιτήτως μια χαρισματική αντίληψη/πρόσληψη, που μόνος ο Θεός μπορεί να χαρίσει – και χαρίζει… σε όσους επιλέγουν να διεξέλθουν τον παρόντα βίο… ένθεα, ταπεινά και αγνά…!
Ο αγνός άνθρωπος (δηλ. ο εξαγνισμένος από την ενοίκηση κι’ ενέργεια, εντός του, του Παναγίου Πνεύματος), έχοντας στον ‘ουρανό της ψυχής’ του αδιάκοπη πνευματική ‘λιακάδα’ του Νοητού Ηλίου της Δικαιοσύνης… είναι πάντα χαρούμενος, γαλήνιος και φαιδρός, ακόμα κι’ όταν κάποια ‘σύννεφα’ (δοκιμασίες και πειρασμοί…) ‘πιτσιλίζουν’ διάστικτα το ‘απέραντο γαλάζιο’ του πνευματικού του ουρανού! Δεν παύει, βέβαια, να λειτουργεί βιολογικά και αισθητηριακά: να βλέπει… ν’ ακούει… να οσμίζεται… να γεύεται… να ψηλαφά… ό,τι τον περιστοιχίζει, αλλά το διενεργεί πνευματικά… με ‘άλλες’ (θεοειδείς) αισθήσεις, κατανοώντας με ‘άλλη’ (θεοπρεπή) αντιληπτικότητα τον αποκαλυπτόμενο ορατό κι’ αόρατο κόσμο… απ’ τον οποίο περιβάλλεται!
Έτσι, διάκειται πάντοτε απέναντι σε όλα τα δώρα του Θεού με την ίδια ευγνώμονα προς Εκείνον διάθεση της καρδιάς του, μη μεροληπτώντας υπέρ του ενός ή του άλλου χαρίσματος. Αγκαλιάζει τα πάντα (όλα τα ‘καλά’… κι’ όλα τα ‘κακά’…) ευχαριστιακά και δοξολογικά, ως ευλογημένη απόρροια της Θεϊκής Αγάπης, μη προτιμώντας το ένα περισσότερο από τ’ άλλο, γιατί όλα τα θεωρεί, αδιακρίτως, ως ισότιμες και πολύτιμες παροχές της Αγαθότητας του Θεού, που υπηρετούν τον ίδιο σκοπό: την εκπαίδευση και προετοιμασία του ανθρώπου για προσαρμοστική μετάβαση: από τον πρόσκαιρο τούτο βίο της φθοράς… στην ατελεύτητη εκείνη ζωή της αφθαρσίας…!
Ενεργώντας πάντα με την ίδια θεόπνευστη λογική… ο άνθρωπος του Θεού δεν πλειοδοτεί ως ‘καλύτερη’ λ.χ. την Άνοιξη (επειδή τότε ανθίζει η ζωή…) ούτε μειοδοτεί σαν ‘χειρότερο’ το Φθινόπωρο (γιατί απανθίζει τότε η φύση…)! Δεν προτιμά τη θαλπωρή του Καλοκαιριού από την παγωνιά του Χειμώνα… ούτε τη νεότητα από τα γηρατειά… όπως δεν προκρίνει -και δη εμμονικά!- την έμβια ύπαρξη σε αυτό τον εφήμερο κόσμο, από την μετα-βιολογική ζωή στο υπερ-κόσμιο ξέφωτο της Βασιλείας του Θεού…! Για τον έν-θεο άνθρωπο, «Το ζην εστί Χριστός…» [ 4 ], ώστε κάθε ‘σύμβαση’ του παρόντος κόσμου ν’ αντιμετωπίζεται απ’ αυτόν με απαθή συγκατάβαση.
Για τον ά-θεο άνθρωπο, που έχει εκπέσει (με αυτοπροαίρετη επιλογή) από την ‘θεοπρεπή’ ανωτερότητα, αντιληπτικότητα κι’ αισθητικότητα της ένθεης ζωής… δεν γενάται λόγος! Αυτός, υστερημένος από έμπνευση και όραμα ‘θεοπρεπούς’ διορατικότητας, θα ήθελε (αν μπορούσε) να ‘ρίξει άγκυρα’ για πάντα στον παρόντα κόσμο της φθοράς… στην πρόσκαιρη αυτή έμβια ζωή της μετριότητας…, αφού ‘ζει’ χωρίς καμμία έφεση και πόθο νοσταλγικό για την αιωνιότητα! Επειδή, απιστώντας στον Θεό… καθίσταται εντελώς ‘ανίκανος’ να επιθυμήσει ό,τι ανώτερο και υπερβατικό προσφέρεται… οπότε ούτε και προσδοκά καμιά ‘μετάβαση’ από την φθορά στην αφθαρσία…!
Το ιδιαίτερο κάλλος κάθε εποχής, δεν εξαντλείται σε αυτό που φαίνεται… και προσλαμβάνεται απ’ τις συμβατικές αισθήσεις. Ενδότερα των εξωτερικών μας εντυπώσεων, κρύβεται ένα αθέατο (ανεξερεύνητο και αχαρτογράφητο…) Κάλλος…! Ένα κάλλος, που προσδοκά… από τις συμβατικές αισθήσεις μας, να λειτουργήσουν αντισυμβατικά… ώστε να το ανιχνεύσουν κι’ εντοπίσουν! Κι’ όταν το βρουν και το ψαύσουν… να το ‘γεφυρώσουν’ με την ένθεη συνείδηση του ανθρώπου… κι’ η συνείδηση να το κάνει αφορμή δοξολογίας-ευχαριστίας του Δημιουργού Θεού! Του μεγαλοφυούς Εκείνου Νου, που το εμπνεύστηκε… το σχεδίασε… και το δημιούργησε ‘Ποιητικά’, μεγαλοφυώς κατασκευαστικά…!
Η ιδιάζουσα ωραιότητα κάθε ηλικιακής φάσης, μέσα από την αισθητική ποικιλότητα της βαθμιαίας ωρίμασης των λογικών όντων, σημασιολογεί ‘όλως ιδιαίτερα’ και το ίδιο το μυστήριο της ανθρώπινης ζωής! Αναδεικνύει τα επιμέρους ‘λανθάνοντα’ (αδιόρατα) Κάλλη κάθε ηλικίας, εναρμονίζοντας την αλληλουχία τους με θαυμαστή διασυνδεσιμότητα· σαν φυσική ακολουθία από το πρότερο στο ύστερο…, σαν προοδευτική μετακύλιση από το άγουρο… στο πρώιμο… στο ώριμο… στο όψιμο… μιας μεγαλειώδους και συναρπαστικής εξελικτικής πορείας και αυξητικής διαδικασίας, που οδηγεί τα όντα -απ’ την αυγή μέχρι το βασίλεμά τους- στην ολοκλήρωση, πληρότητα και τελειότητα.
Με την έλευσή μας, απ’ την ανυπαρξία στην ύπαρξη, και την είσοδό μας στον παρόντα βίο, ως και την έξοδό μας απ’ αυτόν, η διέλευσή μας από τον επίγειο παράδεισο της θεϊκής Δημιουργίας είν’ ένα συναρπαστικό ‘πανηγύρι’ των αισθήσεων! Μια υπαρξιακή εμπειρία και μια περιπέτεια συγκλονιστική, που είναι ‘στο χέρι μας’ να της προσδώσουμε: α) με τις έν-θεες επιλογές μας, χαρακτήρα ‘θεοπρεπή’ (που ταιριάζει δηλ. σε ‘τέκνα Θεού’, προωρισμένα να ζήσουν μαζί Του… κληρονομώντας Τον…), ή β) με τις ά-θεες επιλογές μας, χαρακτήρα ‘θνητοπρεπή’ (που παραπέμπει σε τέκνα ανθρώπου θνησιγενή… δηλ. έκπτωτα από την αιώνια προοπτική, για την οποία δημιουργήθηκαν)!
Οι λεπτές διεργασίες των αισθήσεων και τα απορρέοντα απ’ αυτές λεπτά αισθήματα, όταν διενεργούνται ‘θεοπρεπώς’ (…), οργώνουν βαθιά την ψυχή μας, καλλιεργώντας την και εκπαιδεύοντάς την, ώστε ν’ ανυψώνεται και ν’ ανατείνεται συνεχώς αναγωγικά, με τον νου και την καρδιά του, από τα αισθητά στα νοητά… από τα επίγεια στα επουράνια… κι’ από τα εγκόσμια στα υπερκόσμια… εκεί, όπου κατατείνουν όλες οι επιθυμητικές εφέσεις και στοχεύσεις μας… και όπου θα ολοκληρωθεί ο «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση Θεού» προαιώνιος ‘υπαρξιακός προορισμός’ μας, όλων των Χριστολατρών!
Η σιωπηλή ‘οδηγία’ του Πλαστουργού Θεού προς καθένα από εμάς, τα λογικά Του πλάσματα, που διαχειριζόμαστε τον πλούτο της Κτίσης Του, είναι: «Παιδί μου, ΣΤΑΣΟΥ… ΠΡΟΣΕΞΕ… και ΝΟΙΩΣΕ… ό,τι θεόπλαστο αγαθό σε περιβάλλει! Μην το προσπερνάς ή το παρακάμπτεις βιαστικά… επιπόλαια… απρόσεκτα… κι’ αδιάφορα…! Ανάκοψε την φρενήρη βιασύνη του βίου σου… κι’ άφησε τις αισθήσεις σου να τρυγήσουν ‘ενθέως’ ευφρόσυνα… και ‘θεοπρεπώς’ απολαυστικά… στοχαστικά και θαυμαστικά… δοξαστικά κι’ ευχαριστιακά…, το αισθητό και νοητό Κάλλος που σε περιστοιχίζει… και σε ανάγει σ’ Εμένα: τον άπειρο Θεό και Πλαστουργό σου…»!
Στάσου και Κοίτα…, άνθρωπε, Στάσου και Άκου… Στάσου και Μύρισε… Στάσου και Γεύσου… Στάσου κι’ Άγγιξε… ό,τι αγαθό, αγνό κι’ ωραίο σου έχει χαρισθεί και σε περιβάλλει, απολαμβάνοντάς το ‘θεοπρεπώς’, με διάθεση ευχαριστιακή και δοξολογική προς τον Τεχνουργό της Συμπαντικής ομορφιάς! Κι’ όταν/αν εκπαιδεύσεις τον νου, την καρδιά και τις αισθήσεις σου… ώστε ποτέ/ποσώς να μην περιφρονούν τα αισθητά Κάλλη της Θεϊκής Πλάσης, σε περιμένουν άπειρες άλλες κι’ απερίγραπτες εκπλήξεις εντρύφησης σε άλλα, μεγαλειώδη… υπεραισθητά μεν, αλλά ρεαλιστικότατα Θεϊκά αγαθά…! [ 5 ]
Γιατί, πραγματικά, αν εκπαιδεύσουμε τις ψυχές μας ΠΩΣ ν’ ακολουθούν προσεκτικά, στοχαστικά κι’ εμφιλόσοφα… τις ‘εξερευνητικές διαδρομές’ των αισθήσεών μας μέσα στην Θεϊκή Κτίση… πάντα θ’ ανακαλύπτουμε, πίσω από κάθε αισθητική μεγαλειότητα και ωραιότητα, ‘κρυμμένον’ ταπεινά τον υπέροχο Πλαστουργό Θεό μας: την ζωντανή κι’ εμπρόσωπη (όχι αόριστη κι’ απρόσωπη) γενεσιουργό Αιτία και Πηγή κάθε αγαθότητας και κάλλους! Κι’ αν, κάθε φορά που στεκόμαστε μπροστά στο έκπαγλο μεγαλείο της Κτίσης, σπεύδουμε να το ‘αγκαλιάσουμε’ με διάθεση ευχαριστιακή και δοξαστική… πάντα θα νοιώθουμε εντός μας ένα δυνατό σκίρτημα θεοπρεπούς ερωτικής έλξης… προς τον Δημιουργό της συμπαντικής αρμονίας και ωραιότητας…!
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[ 1 ] Η ‘ποιητική δύναμη’ αυτής της πασίγνωστης λογοτεχνικής φράσης (που προέρχεται από το εμβληματικό μυθιστόρημα «Ο Ηλίθιος» του Ρώσου ‘ογκόλιθου’ της παγκόσμιας Κλασικής Λογοτεχνίας, Θεοδώρου Ντοστογέφσκι), αντλεί την εννοιολογική της ισχύ… από την ορθόδοξη θεολογική προσέγγιση. Το εν λόγω μυθιστόρημα διερευνά, με τον έξοχο τρόπο του συγγραφέα, την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης… και την ηθική αντίθεση μεταξύ της έμφυτης ομορφιάς της ψυχής του πρωταγωνιστή (πρίγκιπα Μίσκιν) και του διεφθαρμένου κόσμου που τον περιβάλλει. Πρωταγωνιστής είναι ένας νεαρός άνδρας, η αγνή φύση και ψυχική καλοσύνη του οποίου παρεξηγείται από τους άλλους -όπως συμβαίνει συνήθως- κάνοντάς τους να τον θεωρούν… ηλίθιο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο λόγος του συγγραφέα γίνεται ένας φάρος ελπίδας… υποδηλώνοντας ότι: η αειθαλλής Ομορφιά (που είναι αποκλειστικά Θεϊκή -μόνον- ιδιότητα…) έχει από τον Θεό τη δύναμη να φέρει τη σωτηρία, και να μεταμορφώσει τον εφήμερο κόσμο της φθοράς… σε αιώνια, αμάραντη κι’ ανέσπερη αφθαρσία! Συνεπώς, δεν αναφέρεται στη ‘φυσιογνωμική ομορφιά’ της σωματικής εμφάνισης, που παρακμάζει και φυλλοροεί…
————————————
[ 2 ] «Ει ο έξω ημών άνθρωπος διαφθείρεται, αλλ’ ο έσωθεν (άνθρωπος) ανακαινούται ημέρα και ημέρα…» (Β’ Κορ. 4, 16)!
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Μολονότι ο εξωτερικός άνθρωπος (σώμα) παρακμάζει και απανθίζει…, ο εσωτερικός μας εαυτός (ψυχή) καθημερινά ανακαινίζεται…
————————————
[ 3 ] «Ραθυμοτόκοι μέριμνες» αποκαλούνται, στην Ορθόδοξη υμνολογία και την Νηπτική διδασκαλία της Ανατολικής Εκκλησίας, οι πολυπράγμονες έγνοιες και ετερόκλητες ασχολίες της καθημερινότητος, που κουράζουν κι’ εξαντλούν ψυχο/σωματικά τους ανθρώπους, γεννώντας μέσα τους μια ράθυμη… υποτονική… και σχεδόν (η εντελώς) απρόθυμη διάθεση για τόν εν Χριστώ αγώνα και την πνευματική ζωή!
————————————
[ 4 ] «Εμοί, το ζην (εστί) Χριστός… και το αποθανείν (εστί) κέρδος…» (Φιλιπ. 1, 21)!
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Για μένα, ως ζωή λογίζεται ο Χριστός… κι’ ο θάνατος νοείται ως κέρδος, γιατί θα με διαπορθμεύσει κοντά στον Αγαπημένο μου Κύριο…
————————————
[ 5 ] «Οφθαλμός ουκ είδε… και ους ουκ ήκουσε… και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη… ά ητοίμασεν ο Θεός τοις αγαπώσιν Αυτόν…» (Α΄ Κορ. 2, 9)!
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Τα υπερκόσμια και πνευματικά αγαθά που έχει ετοιμάσει ο Θεός γι’ αυτούς που Τον αγαπούν τηρώντας τις εντολές Του, δεν τα έχει δει ανθρώπου μάτι… ούτε τά’χει ακούσει ανθρώπινο αυτί… ούτε έχουν γίνει ποτέ διανόημα επιθυμητικής λαχτάρας… εκ μέρους της ανθρώπινης καρδιάς…!
