Το «Βλέμμα εφήβων», η πρωτοποριακή μαθητική θεατρική ομάδα του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη γιόρτασε τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Οι έφηβοι μέσα από την έρευνα προσέγγισαν αθέατες πλευρές της Επανάστασης και τόλμησαν να θέσουν δύσκολα ερωτήματα, θέτοντας συγχρόνως έναν σοβαρό προβληματισμό για την Διδακτική της Ιστορίας.
Το πρόγραμμα της θεατρικής παιδείας περιλαμβάνει εργαστήριο Ιστορίας, θεάτρου, μαθητικής παράστασης, καθώς και συζητήσεις – συμπόσια. Στοχεύει στην καλλιέργεια της θεατρικής παιδείας μέσα από την ενεργό συμμετοχή των εφήβων στην πολιτιστική ζωή με πνεύμα συλλογικότητας. Έτσι οι έφηβοι, με την ευκαιρία του εορτασμού της επετείου της Επανάστασης, προχώρησαν σε ένα τολμηρό εγχείρημα, μια παρουσίαση- συζήτηση με θέμα: «Γεννιόμαστε ως Ιστορία : Οι έφηβοι απέναντι στην Επανάσταση».
Η προσπάθεια αυτή των εφήβων εντάχθηκε στις δράσεις του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ιστορική έρευνα, Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες» του Ιονίου Πανεπιστημίου, και στηρίχθηκε από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο. Την καθοδήγηση του μαθητικού θεατρικού ομίλου και τον συντονισμό της Συμβουλευτικής Επιτροπής έχει η φιλόλογος Νατάσα Μερκούρη , χαρισματική φοιτήτριά μου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με πάντα ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα.
Η πρώτη συζήτηση που άνοιξε από τους Εφήβους στην εορταστική τους εκδήλωση στράφηκε γύρω από το ερώτημα : «τι δεν ξέρουμε για την Επανάσταση», και με το ερώτημα αυτό οδηγήθηκαν σε ποικίλες θεματικές, από τις οποίες ενδεικτικά αξίζει να αναφερθούν οι ακόλουθες: Η πολιτική διάσταση του φιλελληνισμού, οι φιλέλληνες, Ευανθία Καΐρη και ο Νικήρατος, χρηματοδότηση του Αγώνα, αρματολοί και κλέφτες, εμφύλιοι, διάλογος Κολοκοτρώνη- Μαυροκορδάτου, η πορεία του Καραϊσκάκη από την ιδιότητα του αρματολού σε αυτήν του αγωνιστή, κ.ά.
Η συζήτηση έκλεισε με την τοποθέτηση των εφήβων για το τι έμαθαν, που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο έβλεπαν την Επανάσταση. Η τοποθέτησή τους αυτή έδινε και το σημαντικό μήνυμα της ανάγκης αλλαγής του τρόπου διδασκαλίας της Ιστορίας.
Είναι γεγονός ότι η επέτειος της Επανάστασης είναι μοναδική ευκαιρία για στοχασμό και αυτοκριτική. Η Επανάσταση δεν ήταν ένα στενά ελληνικό γεγονός, αλλά γεγονός παγκόσμιας εμβέλειας και ο εορτασμός της δεν θα πρέπει να περιορίζεται σε πανηγυρισμούς. Το λαμπρό αυτό παρελθόν των Ελλήνων δεν πρέπει να καταλήγει σε ένα σκιερό παρόν, και με βάση αυτό το λαμπρό παρελθόν οφείλουμε να βαδίζουμε προς ένα ανάλογο μέλλον. Αυτό είναι το σοβαρό διακύβευμα για τη σύγχρονη γενιά, που μόνο με αναστοχασμό και αυτοκριτική μπορεί να το αντιμετωπιστεί.
Ο Ομ. Καθηγητής – Ακαδημαϊκός Πασχάλης Κιτρομηλίδης στο βιβλίο του : «Διαφωτισμός και Επανάσταση: η δημιουργία της νεότερης Ελλάδας» υπογραμμίζει ότι «το ελληνικό αυτό κράτος όχι μόνο εκσυγχρονίστηκε, αλλά κατάφερε κάτι πολύ σημαντικό που οι νεότεροι δεν θα πρέπει να ξεχνούν: δημιούργησε ένα αποτελεσματικό σύστημα παιδείας που ενοποίησε την κοινωνία, καλλιέργησε την ελληνική γλώσσα και παρήγαγε μια αξιόλογη λογοτεχνία, αυτά δηλαδή που με πολύ μεγάλο ζήλο καταστρέφουμε συστηματικά τις τελευταίες δεκαετίες».
Οι έφηβοι, λοιπόν, κατάφεραν το ζητούμενο με το εμπνευσμένο εγχείρημα της παράστασης – συζήτησης, που έθεσε με περίσσιο θάρρος το θέμα του τρόπου διδασκαλίας της ιστορίας της Επανάστασης και ευρύτερα της Διδακτικής της Ιστορίας. Της ιστορίας ενός λαού, που του γεννά περηφάνια και την αίσθηση της ανάγκης να ανατρέχει κάθε τόσο στο παρελθόν του για να αντλεί δυνάμεις για το παρόν του.
Τόπο, λοιπόν, στα νιάτα, ας τα εμπιστευόμαστε, ας τα στηρίζουμε και ας ελπίζουμε!
Ομ.καθηγήτρια Στέλλα Πριόβολου, πρόεδρος του Σώματος Ομοτίμων ΕΚΠΑ, κοσμήτορας Δημοτικού Λαϊκού Πανεπιστημίου Αγ.Παρασκευής.
Tilemahos Efthimiadis from Athens, Greece, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons
